Een eenmanszaak of bv als rechtsvorm kiezen?

De keuze tussen een eenmanszaak of bv heeft vaak te maken met belastingen en aansprakelijkheid. Je wilt de voordeligste vorm bij de heffing van belastingen en zoveel mogelijk je ondernemersrisico beperken. Daarnaast spelen ook persoonlijke argumenten over de toekomst of betrokkenheid van investeerders een rol. We zetten de verschillen en de voordelen van deze twee rechtsvormen op een rij, zodat jij een weloverwogen beslissing kunt nemen.

Verschil eenmanszaak en bv

Een eenmanszaak betekent dat de onderneming van een natuurlijk persoon is, van jou. De winst is voor jou en je bent verantwoordelijk voor je bedrijf. Je bent zowel zakelijk als privé aansprakelijk voor bijvoorbeeld schulden.
Je omzet minus inkopen en kosten vormt je winst. Over je winst betaal je aan het einde van het jaar inkomstenbelasting. Je winst minus deze inkomstenbelasting is je netto inkomen.

Een bv is daarentegen een rechtspersoon. Door jou opgericht via een notaris met een notariële akte. Een rechtspersoon kan zelfstandig eigenaar zijn van rechten en plichten en dus ook van de onderneming. Dat betekent dat de bv als rechtspersoon aansprakelijk is. Als directeur en aandeelhouder ben je met privé vermogen niet aansprakelijk. Je bent in loondienst van je eigen bv.
De omzet minus inkopen en kosten vormt de winst van de bv. In de kosten van de bv is ook jouw salaris als directeur opgenomen. De verlies- en winstrekening ziet er bij een bv daarom anders uit dan bij een eenmanszaak. Over de winst betaalt de bv vennootschapsbelasting.

De verschillen op een rij:

Voordelen van een eenmanszaak of bv

De belangrijkste voordelen per rechtsvorm:

Voordelen eenmanszaak

• Oprichting eenvoudig
  Je laat je inschrijven in het Handelsregister van KVK en daarmee is de eenmanszaak opgericht. Dit kost je eenmalig 75 euro. Bij een bv moet je naast deze inschrijfkosten eerst naar de notaris en is er sprake van minimaal een paar honderd euro aan oprichtingskosten.
• Fiscaal aantrekkelijk voor starters
  De winst bij een eenmanszaak valt onder inkomstenbelasting. Onder voorwaarden mag je hier aftrekposten opvoeren die winstbelasting voor een bv niet kent.

Voordelen bv

• Niet persoonlijk aansprakelijk
  Kun je niet verwijtbare schulden niet meer betalen? Dan gaat de bv failliet. Als directeur en aandeelhouder blijf je privé buiten schot.
• Geschikt voor complexe bedrijfsvoering
  Mogelijkheid om voor de bedrijfsvoering meerdere bv’s (holding) op te richten om hiermee risico te spreiden of fiscaal aantrekkelijk te ondernemen.
• Investeerders aantrekken
  Geldverstrekkers als investeerders of familie kunnen bij een bv deelnemen in aandelen.
• Uitstraling
  Een bv heeft soms meer uitstraling naar zakenpartners, bijvoorbeeld bij buitenlandse handel.
• Opbouwen vermogen
  Binnen een bv kun je sparen: een reserve of een voorziening opbouwen. Bijvoorbeeld zelf je pensioen opbouwen of winsten aan het eigen vermogen van de bv toevoegen.

Winst en belastingen

Ruwweg kun je stellen dat pas bij een winst van meer dan 130.000 euro de bv fiscaal aantrekkelijker is. Dit is een belangrijke reden voor veel startende ondernemers om een eenmanszaak kiezen.
Met een eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting over je winst. Een bv betaalt vennootschapsbelasting over de winst en eventueel dividendbelasting van de winstuitkering. De directeur-grootaandeelhouder (dga) van een bv betaalt daarnaast inkomstenbelasting over zijn fiscaal minimaal loon (51.000 euro in 2023) en over uitgekeerd dividend.

Tip: kom je als startende ondernemer in een bv vanwege aanloopkosten of beperkte omzet nog niet aan het minimaal fiscaal minimum loon van 51.000 euro? Doe dan bij de Belastingdienst een verzoek voor een lager loon dat je wel aan jezelf kunt uitkeren.

Een bv heeft gemiddeld een lagere belastingdruk bij hogere winsten dan een eenmanszaak. Maar wel hogere kosten. Onder meer door jaarrekeningverplichtingen en accountantskosten.

Een eigenaar van een eenmanszaak heeft onder voorwaarden recht op ondernemersaftrek waaronder de zelfstandigenaftrek. Als startende ondernemer mag je de eerste 3 jaar ook startersaftrek toepassen. Ondernemers met een eenmanszaak kunnen gebruikmaken van de mkb-winstvrijstelling via de inkomstenbelasting. Door deze faciliteiten is een eenmanszaak voor startende ondernemers aantrekkelijker.

Aansprakelijkheid

Bij een eenmanszaak ben je persoonlijk aansprakelijk. Met je huis, auto en vermogen. Je partner misschien ook. Dit hangt af van of je op huwelijkse voorwaarden bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebt met partnerschapsvoorwaarden. Het privé- en ondernemersvermogen zijn bij een eenmanszaak één.

Een bv heeft een afgescheiden vermogen, waardoor je persoonlijk meestal niet aansprakelijk bent voor de schulden van de bv. In de eerste plaats is de bv aansprakelijk. Tenzij je er als bestuurder een potje van maakt. Als je bijvoorbeeld niet tijdig betalingsonmacht meldt aan de Belastingdienst of als je overeenkomsten aangaat waarvan je weet dat de bv die niet kan nakomen.

Bij een eenmanszaak loop je privé dus meer risico. Maar om alleen om deze reden voor een bv te gaan, is niet logisch. Ondernemersrisico kun je ook beperken door goede algemene leverings- en betaalvoorwaarden met je klant te communiceren of verzekeringen af te sluiten. Wil je als startende onderneming je bedrijf financieren? Dan zal de geldverstrekker je bij een bv ook persoonlijk laten meetekenen, waardoor je toch persoonlijk aansprakelijk bent.

Bestuur

Je keuze is mede afhankelijk van hoe groot je organisatie is en hoeveel geld je nodig hebt. Met een bv heb je te maken met een directie en eventueel aandeelhouders. Wat betekent dat je het zeggenschap deelt. Tenzij je een bv opricht waarvan jij alleen bestuurder en aandeelhouder bent. Je bent dan directeur-groot-aandeelhouder (DGA). Aandeelhouders brengen geld in de bv en krijgen daar winst- en stemrecht voor terug. Bij een eenmanszaak ben je zelf de baas.

Wil je zelf aan het roer staan? Kies dan voor een eenmanszaak. Is je bedrijfsvoering complexer, risicovoller en heb je extern geld nodig? Denk dan aan een bv.

Sociale zekerheid

Een ondernemer is niet verzekerd voor werknemersverzekeringen zoals de ww en de wia. Hier moet je zelf voorzieningen voor treffen.
Ben je in dienst van een bv als DGA en heb je met je echtgenoot of partner minder dan 50% van de aandelen? En kun je tegen je wil ontslagen worden? Dan ben je als directeur wel verplicht verzekerd en moet de bv premies afdragen.

Rechtsvorm omzetten

Achteraf je eenmanszaak omzetten naar een bv? Dat kan. Dat zie je vaak als een onderneming gaat groeien. Je zit nooit voor altijd vast aan een rechtsvorm. De balanswaarde uit de eenmanszaak kan zonder fiscale gevolgen worden voortgezet door de bv.
Omgekeerd kan ook. Heb je een lagere omzet of dalende winst? Kun je je dga-salaris niet meer betalen? Dan is je bv niet meer de juiste jas voor je onderneming. Het omzetten van je bv naar een eenmanszaak levert dan voordeel op.

Vraagt jouw situatie om een andere structuur, omdat de winsten toenemen, er meer risico’s zijn of dat je moet investeren? Ontdek welke rechtsvorm voor jou geschikt is met de keuzehulp rechtsvormen.

Let op: als de rechtsvorm van je bedrijf wijzigt, kan dat gevolgen hebben voor je vergunningen. Denk bijvoorbeeld aan een exploitatievergunning, een omgevingsvergunning of drank- en horecavergunning. Bekijk per vergunning of deze persoons- of zaakgebonden is. Heb je personeel in dienst? Dan kan een rechtsvormwijziging van invloed zijn op het eigen risico. Informeer bij het UWV welke gevolgen zo'n wijziging voor jou heeft.

Read this article in English