Innovatie: betekenis voor bedrijven

Wanneer deed jij voor het laatst iets voor het eerst? Het bestaansrecht van je bedrijf staat of valt met het vermogen om je aan te passen. Het sleutelwoord daarbij? Innovatie. In dit artikel lees je alles over innovatie. Hoe je daar de vruchten van plukt én hoe je de valkuilen ontwijkt.

Wat is innovatie?

Innovatie is producten, diensten en/of bedrijfsprocessen vernieuwen. Je innoveert waarschijnlijk al heel vaak, want innovatie is meestal een kleine verbetering die nieuw is voor jouw onderneming. Vaak denkt men dat innovatie iets is voor grote bedrijven of dat het om een uitvinding moet gaan. Het voorbeeld van een bakkerij laat zien dat dat niet zo is.

Voorbeeld

Een bakker die een nieuw soort brood bakt, levert een nieuw product. Gebruikt hij voortaan een andere graansoort in bestaand brood? Dan is het een vernieuwd product. In beide gevallen is het productinnovatie in zijn bedrijf.

Deze bakker doet ook aan dienst- en procesinnovatie. Zo bezorgt hij tegenwoordig brood bij zijn klanten thuis. Dat is voor hem een nieuwe dienst. Ook verbeterde hij zijn productieproces. Productielijsten zijn niet meer handgeschreven, maar staan op een scherm. Zo zien de medewerkers in de bakkerij duidelijk wat, hoeveel en voor wie er geproduceerd moet worden. Met deze innovaties haalt de bakker meer omzet, bespaart hij tijd en werkt alles een stuk gemakkelijker.

Waarom innovatief zijn?

Je innoveert om je onderneming aan te passen aan de veranderende wereld. Bijvoorbeeld omdat je klanten steeds meer online service van je verwachten. Of omdat de markt verandert vanwege overheidsregels of een economische crisis. Innoveren uit eigen beweging en onder je eigen voorwaarden is daarbij vaak beter dan innoveren omdat het 5 voor 12 is.

Niet innoveren is eigenlijk geen optie. Voor je het weet halen je concurrenten je in. Of staat het voortbestaan van je bedrijf op het spel. Denk maar eens aan videotheken. Waar vroeger elk dorp een videotheek had, vind je ze nu bijna nergens meer. Zij hielden vast aan een businessmodel dat zijn houdbaarheidsdatum voorbij was.

Voordelen

• Groei – Bijvoorbeeld in bedrijfsgrootte, maar ook financiëel, door meer omzet en minder kosten. Je verkoopt een nieuw product en behaalt daarmee meer omzet. Of je verkoopt een bestaand product in een nieuwe markt. Je hebt minder kosten door bijvoorbeeld te digitaliseren of door goedkopere materialen in je product te gebruiken.
• Concurrentievoordeel - Met steeds betere producten en diensten blijf je je onderscheiden van je concurrenten. Je pakt een groter stuk van de taart. Zo draagt Mr. Fill met de doorontwikkeling van hun slimme afvalbakken bij aan schonere steden in steeds meer landen.
• Hogere productiviteit - Door slimmer te werken in je bedrijf, gaat alles steeds gemakkelijker en sneller. Zo kon TryLikes in 3 weken tijd van idee tot product komen.

Valkuilen

Innoveren betekent ook vallen en weer opstaan. Waar de ene ondernemer successen boekt, worstelt de ander met kinderziektes. Hoort erbij. Een paar voorbeelden van valkuilen bij innovatie en bijbehorende checkvragen om ze te ontwijken:

• Je onderschat de hoeveelheid tijd, geld en inspanning die nodig zijn om succesvol te innoveren. Heb je een plan met duidelijke doelstellingen? Reserveer je voldoende tijd en budget voor innovatie? Weet je hoe je innovatie financiert en welke innovatiesubsidies er zijn?
• Innoveren is veranderen. Je medewerkers zijn in het ergste geval niet klaar voor verandering in je bedrijf. Betrek je hen vanaf het prille begin in je innovatieplannen? Verwerk je ook hun eigen ideeën hierin?
• Je nieuwe product of dienst slaat niet of nauwelijks aan. Weet je goed genoeg, bijvoorbeeld door een marktonderzoek, waar je klanten op zitten te wachten? Zijn ze ook bereid ervoor te betalen?

2 soorten innovatie

Wie innoveert komt meestal niet met een wereldschokkende uitvinding, maar werkt aan een serie geleidelijke verbeteringen. Dit heet ook wel incrementele innovatie. Deze innovatievorm werkt stapsgewijs en zie je bij veel bedrijven. De kosten en het risico zijn vaak beperkt. Een voorbeeld is een kapsalon die het inplannen van afspraken op hun website mogelijk maakt met een online agenda of een app op de smartphone.

Vernieuwen met een grote sprong heet radicale (of: disruptieve) innovatie. We kennen allemaal voorbeelden als de smartphone, mobiel internet, social media en streaming diensten zoals Spotify en Netflix. Voorbeelden van eerdere, radicale innovaties zijn de drukpers, de auto en het vliegtuig.

Op kleinere schaal zien we ook radicale innovatie. Bijvoorbeeld als de eigenaar van een kapsalon besluit méér te doen aan de verbetering van het uiterlijk van haar klanten. Ze opent bijvoorbeeld een nieuw filiaal waar cosmetische chirurgie plaatsvindt. Hiermee investeert de ondernemer in een heel andere tak van sport. Of deze grote sprong ook daadwerkelijk succes oplevert, is op het moment van innoveren nog onduidelijk.

Kansen voor innovaties

Waar begin je met innoveren? Innovatiekansen ontdek je zelf. Het helpt om deze inventarisatie gestructureerd aan te pakken. Hoe? Kijk kritisch naar deze 4 bedrijfsonderdelen (PMTO) en bepaal wat (en wanneer) je daarin wilt vernieuwen:

Product en dienst

Bekijk waar vernieuwing of uitbreiding van het aanbod aan je klanten mogelijk is. Met een nieuw of vernieuwd product bijvoorbeeld. Denk bij productontwikkeling ook na over de bescherming van bijvoorbeeld je productontwerp of techniek.

Uitbreiding of vernieuwing van je aanbod kan ook door een nieuwe dienst. Welke extra service verwachten klanten van je? Bied bijvoorbeeld onderhoudsservice op je product of ga ook thuisbezorgen. Ben je al dienstverlener? Door je dienst óók online aan te bieden verlaag je niet alleen de drempel voor vaste klanten, maar bereik je ook nieuwe klanten.

Markt en marketing

Je levert je product of dienst aan je klanten. Bekijk hoe je je doelgroep verbreedt of hoe je andere doelgroepen aanboort. Is je product bijvoorbeeld ook geschikt voor de buitenlandse markt?

Ook vernieuwing van hoe je je klanten benadert en bereikt is mogelijk. Wat je klanten willen verandert steeds en verschilt per doelgroep. Richt je je bijvoorbeeld op jongeren met je product? Grote kans dat je klantcontact via social media loopt.

Technologie en ICT

Materialen en technieken zijn hulpmiddelen bij het ontwikkelen en leveren van je product of dienst. Door hierin te vernieuwen maak je bijvoorbeeld je product slimmer, mooier of goedkoper. Zo maakt PHYSEE een slim raam dat zonlicht omzet in energie door sensoren in het raam en een speciale coating op het raam.

Digitalisering, internet en ICT-systemen bieden volop innovatiekansen. Een voorbeeld is een makelaar die virtuele huisbezichtigingen via een livestream op zijn website aanbiedt. Of het bedrijf Technotape dat een digitale printtechniek gebruikt om afbeeldingen op bijvoorbeeld mokken te plaatsen.

Organisatie en proces

Innovatie zit ook in minder tastbare zaken, zoals bedrijfsvoering, organisatiecultuur en processen. Kortom, hóe je de dingen in je bedrijf doet om je product of dienst aan je klanten te leveren. Bijvoorbeeld hoe je de kennis en vaardigheden van jezelf en je medewerkers ontwikkelt. Of hoe je het talent van je medewerkers benut.

Vernieuwing van bedrijfsprocessen, vaak met inzet van digitale systemen, is een manier om minder fouten te maken en om sneller en slimmer te werken. Voorbeelden zijn digitale facturatie of het gebruik van een CRM-systeem voor klantbeheer. Of slimmer online (samen)werken en altijd toegang tot je bestanden en toepassingen hebben door (meer) in de cloud te werken.

Inspelen op trends

Ideeën voor innovatie haal je ook uit trends en ontwikkelingen. Sluit waar mogelijk aan bij een trend. Maak het behapbaar door een praktische toepassing binnen jouw bedrijfsomgeving te bedenken. Het belangrijkste is dat je toegevoegde waarde biedt aan je klant.

Een belangrijke trend is digitalisering: een product of dienst omzetten naar een digitale vorm. Het zorgt voor hogere productiviteit en efficiëntere processen. Denk aan digitaal vergaderen, met thuiswerken als grote aanjager.

Duurzaamheid is een andere trend en gaat over oplossingen met een lagere belasting voor het milieu. Door te verduurzamen voorkom je verspilling en verminder je de milieu-impact van je bedrijf. Overstappen naar elektrisch rijden is daar een voorbeeld van. Of andere, milieuvriendelijke verpakkingen gebruiken voor je producten.

Kijk goed naar de processen binnen je bedrijf. Je kunt vast ergens voordeel behalen met digitaliseren of verduurzamen. Bekijk ook de video waarin Bjorn Stolte uitlegt hoe je innovatie in je bedrijf aanpakt.