Wat je moet weten als je koffie en thee importeert

Landen als Brazilië, Vietnam en Colombia exporteren veel koffiebonen naar Europa. Thee komt vooral Europa in via landen als China, India en Sri Lanka. Heb je plannen om koffie of thee te importeren? Voor de import van deze producten zijn regels. Zo moeten koffie en thee voldoen aan de eisen van voedselveiligheid. In dit artikel leggen we uit welke regels je nog meer tegenkomt.

Koffie of thee komt meestal uit een land buiten de EU en hiervoor betaal je invoerrechten. Importeer je uit een land waarmee de EU een handelsverdrag heeft? Dan betaal je minder of geen invoerrechten.

Producteisen

De EU stelt producteisen voor koffie en thee die op de Europese markt komen. Voor koffie en thee geldt de Europese Algemene Levensmiddelenwet. Het is belangrijk dat je weet waar je levensmiddelen vandaan komen en aan wie je ze leverde. Zo haal je onveilige producten snel van de markt.

Levensmiddelenhygiëne

Als je koffie of thee produceert, verwerkt, vervoert of opslaat heb je een voedselveiligheidsplan nodig. Dit staat in de Europese wet voor levensmiddelenhygiëne. In dit plan geef je aan hoe je bedrijf veilig omgaat met levensmiddelen en volgens de HACCP-principes werkt. HACCP staat voor Hazard Analysis Critical Control Points. Het HACCP-systeem brengt in kaart wat er fout kan gaan en hoe je dit voorkomt.

Voedselverontreiniging

In koffie en thee zitten mogelijk chemische stoffen en micro-organismen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Deze stoffen heten contaminanten. Een Europese wet regelt dat verontreinigingen in levensmiddelen beperkt blijven tot maximaal aanvaardbare hoeveelheden. Voor koffie(bonen) en thee geldt bijvoorbeeld:

  • De aanwezigheid van resten van bestrijdingsmiddelen is tot een bepaalde limiet toegestaan.
  • Ochratoxine A is een schimmel die voorkomt in koffie en thee. Er zijn ‘maximaal toegestane hoeveelheden voor deze schimmel in gebrande koffiebonen, gemalen gebrande koffie en oploskoffie (instantkoffie).
  • Perchloraat is een verontreinigde stof dat voorkomt in gedroogde thee. Ook hiervoor is een maximaal toegestane hoeveelheid. Deze vind je in de bijlage van de Europese wet die de maximum hoeveelheden aan verontreinigingen in levensmiddelen aangeeft. 
  • Met extractiemiddelen maak je koffie cafeïnevrij. Ook hiervoor zijn limieten. 

Etikettering

Als je voorverpakte levensmiddelen aan consumenten verkoopt zijn er wettelijke etiketteringseisen. Denk aan het vermelden van ingrediënten en houdbaarheidsdatum. Bekijk het ‘Handboek Etikettering van levensmiddelen’ van NVWA voor uitleg over de etiketten van voorverpakte levensmiddelen. 

Vervoer grootste uitdaging

Pure Africa Coffee importeert koffie uit Oost-Afrika. Het vervoer door het heuvelachtige landschap naar een zogeheten ‘washingstation’ gebeurt met de fiets. Als dit té lang duurt, begint een fermentatieproces en smaken de bonen naar afwasmiddel.

Biologische koffie en thee

Voor biologische koffie of thee zijn strenge milieueisen. Zo is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en chemische kunstmest verboden. Als importeur van biologische producten moet je een certificaat hebben. Dit is verplicht. En er gelden extra voorwaarden als je biologische producten importeert uit landen buiten de EU.

Europese wet tegen ontbossing

Eind 2024 gaat de European Union Deforestation-free Regulation (EUDR). Dit is een Europese wet die ontbossing tegengaat. De wet richt zich op producten die vaak bijdragen aan ontbossing, waaronder koffie. Je moet als importeur bewijzen dat jouw koffie niet afkomstig is van ontboste gebieden. Lees meer over EUDR op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Nederlandse wetgeving

EU-lidstaten zetten de Europese wetgeving vaak om in nationale wetten en regels. De volgende Nederlandse wetten, besluiten en regelingen gelden ook voor koffie en thee:

Verkopen binnen de EU

Wil je koffie of thee verkopen binnen de EU? Hou dan rekening met de nationale regels van het land waarin je verkoopt. Ook al is er sprake van vrij verkeer binnen de EU, er zijn mogelijk andere regels. Zo heft bijvoorbeeld Duitsland accijns over koffie, klaar voor consumptie.

Neem contact op met het Product Contact Point van een land als je wilt weten welke eisen daar gelden.

Organisaties die je verder helpen

De volgende organisaties geven meer informatie over de producteisen:

  • Centrum ter Bevordering van Import uit ontwikkelingslanden (CBI). CBI helpt exporteurs uit ontwikkelingslanden met exporteren naar de Europese markt. Op de website staan de Europese producteisen voor koffie.
  • In Access2Markets van de Europese Commisie staan de producteisen, importprocedures en invoerrechten voor koffie en thee. In onderstaande video krijg je uitleg hoe je dit systeem gebruikt. Je hebt de productnaam of de HS-code van je product nodig. De HS-code is een zescijferige goederencode die de douane gebruikt voor het indelen van producten. De HS-codes voor koffie beginnen met 0901. Vul in dat geval in het veld ‘Productnaam of HS-code’ 0901 in. Voor thee vul je 0902 in. Vul voor ‘Extracten, essences en concentraten van koffie en thee en preparaten van deze producten of op basis van koffie en thee,’ 2101 in.

Alle regels bij import weten? Gebruik Access2Markets

Productaansprakelijkheid

Importeer je koffie of thee uit landen buiten de Europese Economische Ruimte (EER)? Of koop je deze producten in binnen de EER, maar hang je er een eigen label of merknaam aan?  Zorg dat je producten aan de geldende eisen voldoen. Want je bent aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een gebrek aan de producten. Je kunt je tegen productaansprakelijkheid verzekeren met een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering.

Certificering

Binnen de koffie- en theesector is veel aandacht voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO). Met gecertificeerde koffie en thee laat je zien dat je producten duurzaam zijn. Duurzaam omdat je rekening houdt met milieu, arbeidsomstandigheden en eerlijke handelsvoorwaarden. Er zijn verschillende certificeringsregelingen. Gecertificeerde koffie en/of thee draagt bijvoorbeeld keurmerken als Fairtrade en Rainforest Alliance.

Stappenplan importeren

Als je wilt importeren maak je met je buitenlandse leverancier afspraken over zaken als het transport en de betaling. Succesvol starten met importeren lukt met voldoende kennis van het importproces. Het Stappenplan importeren helpt je hierbij. Van marktonderzoek tot het sluiten van een contract.

Importeren uit EU-landen

In de EU is vrij verkeer van goederen. Je betaalt geen invoerrechten als je koffie of thee importeert uit een ander EU-land. De goederen aangeven bij de douane is niet nodig. Je leverancier brengt meestal 0% btw in rekening. Je geeft je btw-identificatienummer aan je leverancier door. Je berekent 9% Nederlandse btw over de aankoop en geeft deze op in je btw-aangifte. Daarna mag je deze btw meestal als voorbelasting aftrekken in diezelfde aangifte.

Importeren uit land buiten de EU

Als je koffie of thee importeert uit een land buiten de EU doe je een invoeraangifte bij de douane. Meestal regelt je vervoerder of douane-expediteur dit voor je. Hiervoor vragen zij een vergoeding. Vaak schieten ze ook mogelijke invoerrechten en invoer-btw voor. Verder heb je een EORI-nummer nodig. Dit identificatienummer gebruik je bij activiteiten met de douane.

Invoerrechten 

Meestal betaal je aan de douane invoerrechten als je koffie of thee importeert uit landen buiten de EU. De hoogte van het invoerrecht hangt af van de tiencijferige taric-code. Dit is een goederencode die je gebruikt bij invoer van producten in de EU. Voor koffie en thee gelden de volgende taric-codes en invoerrechten (bron: Gebruikstarief Douane).

Product Taric-codeInvoerrechten (%)
Koffie, ongebrand  
- waaruit geen cafeïne is verwijderd0901 11 00 000
- waaruit cafeïne is verwijderd0901 12 00 008,3
Koffie, gebrand  
- waaruit geen cafeïne is verwijderd0901 21 00 007,5
- waaruit cafeïne is verwijderd0901 22 00 009
Andere  
- bolsters en schillen, van koffie0901 90 10 000
- koffiesurrogaten die koffie bevatten0901 90 90 0011,5
Thee  
- groene (niet-gefermenteerde) thee in onmiddellijke
verpakkingen met een inhoud van niet meer dan 3 kilogram
0902 10 00 003,2
- andere groene (niet-gefermenteerde) thee0902 20 00 000
- zwarte (gefermenteerde) thee en gedeeltelijk
gefermenteerde thee, in onmiddellijke verpakkingen
met een inhoud van niet meer dan 3 kilogram
0902 30 00 000
- andere zwarte (gefermenteerde) thee en
andere gedeeltelijk gefermenteerde thee
0902 40 00 000

Je berekent de invoerrechten over de douanewaarde. Dit is de aankoopprijs plus de vervoers- en eventuele verzekeringskosten tot aan de grens of haven van binnenkomst in de EU.

Kruidenthee

Theeproducten die niet afkomstig zijn van de theeplant vallen niet onder een taric-code beginnend met 0902. Het gaat dan bijvoorbeeld om kruidenthee zoals kamillethee of rooibosthee. Neem voor informatie over de juiste taric-codes voor deze producten contact op met de DouaneTelefoon, 0800 01 43.

Extracten, essences, concentraten en preparaten

Voor de volgende producten zijn er andere taric-codes en tarieven van invoerrechten:

  • extracten, essences en concentraten van koffie
  • extracten, essences en concentraten van thee
  • preparaten op basis van koffie of thee
  • preparaten op basis van extracten, essences en concentraten van koffie en thee
  • gebrande cichorei en andere gebrande koffiesurrogaten
  • extracten, essences en concentraten van gebrande cichorei en andere gebrande koffiesurrogaten

Je vindt de taric-codes en invoerrechten van deze producten in het gebruikstarief.

  • Klik op ‘nomenclatuur’ en daarbinnen ‘raadplegen via nomenclatuur’. 
  • Kies daarna het mapje Afdeling IV .
  • En dan het mapje bij ‘Hoofdstuk 21’.
  • Kies het mapje achter code ‘2101’. 
  • Klik verder op de mapjes en je komt bij de juiste taric-code en het tarief van invoerrechten uit.

Kom je er niet uit, bel dan met de DouaneTelefoon, 0800 01 43. 

Minder of geen invoerrechten

Importeer je koffie of thee uit landen waarmee de EU een handelsverdrag heeft? Dan betaal je minder of geen invoerrechten. Voor ongebrande koffie zonder cafeïne met taric-code 0901 12 00 00 betaal je normaal 8,3% invoerrechten. Importeer je deze koffie uit Colombia en is de koffie van preferentiële Colombiaanse oorsprong? Dan betaal je geen invoerrechten. Dit komt door het handelsverdrag tussen de EU en Colombia. In Access2Markets staat een overzicht van landen waarmee de EU een handelsverdrag heeft.

Er zijn voorwaarden voor een verlaging of vrijstelling van invoerrechten. Zo moet je de producten direct importeren uit het verdragsland. En de koffie of thee moeten dan van preferentiële oorsprong zijn uit het verdragsland. Dit betekent dat de koffie of thee helemaal van oorsprong is uit het verdragsland. Of dat de koffie of thee voldoende is bewerkt in het verdragsland. Je bewijst de preferentiële oorsprong van de producten met een preferentieel oorsprongscertificaat of -verklaring, zoals een EUR.1-certificaat, factuurverklaring of Attest van Oorsprong.

Invoer-btw

Bij invoer van koffie en thee in Nederland betaal je 9% Nederlandse invoer-btw. Deze btw mag je in je btw-aangifte aftrekken als voorbelasting als je recht hebt op btw-aftrek. Importeer je regelmatig uit landen buiten de EU? Met een vergunning artikel 23 van de Belastingdienst betaal je de btw niet op het moment van invoer. Je mag de btw dan verleggen naar je btw-aangifte.

Certificaat- en inspectieplicht

Voor veel levensmiddelen is bij binnenkomst in de EU een gezondheidscertificaat verplicht. Ook kan de NVWA of een andere keuringsdienst de zending inspecteren. Voor koffie en thee is er geen certificaat- of inspectieplicht. Behalve als het gaat om koffiebessen, theebladeren of chinese thee.

Koffiebessen

Importeer je uit derde landen verse koffiebessen (andere dan bonen), heel in dop en niet gebrand? Dan is er geen inspectieplicht. Wel is een fytosanitair certificaat uit het land van verzending verplicht. Dit is een gezondheidscertificaat voor planten en plantaardige producten. Als je koffiebessen importeert uit Zwitserland is geen fytosanitair certificaat nodig. Koffiebessen hebben dezelfde taric-code als ongebrande koffiebonen waaruit geen cafeïne is verwijderd: 0901 11 00 00. Voor koffiebonen geldt geen certificaat- of inspectieplicht.

Theebladeren

Ook voor verse, niet gesneden, niet gefermenteerde, niet gearomatiseerde hele theebladeren is een fytosanitair certificaat uit het land van verzending nodig. Behalve als je deze bladeren importeert uit Zwitserland. Er is geen inspectieplicht. De theebladeren hebben dezelfde taric-codes als groene thee:  0902 10 00 00 en 0902 20 00 00. Voor groene thee is geen certificaat- of inspectieplicht bij binnenkomst in de EU. Behalve als het gaat om Chinese thee.

Chinese thee

Wil je in Nederland thee importeren van oorsprong uit of verzonden vanuit China? Dan bied je deze producten bij binnenkomst in Nederland aan voor een officiële controle bij een grenscontrolepost. In Chinese thee zitten mogelijk teveel resten van bestrijdingsmiddelen. 

Je meldt de zending Chinese thee vooraf aan bij de NVWA met een Gemeenschappelijk Gezondheidsdocument van Binnenkomst (GGB-D). In het Engels heet dit document Common Health Entry Document (CHED-D). Voor het aanmelden kun je gebruikmaken van expediteurs en douaneagenten. Zij kennen het proces en de benodigde documenten.