Zakendoen met Rusland, dit moet je weten

Sinds 2014 zijn er verschillende sancties tegen Rusland. Het erkennen van twee afvallige Oekraïense provincies en de inval in Oekraïne op 24 februari 2022 zorgde voor meer strafmaatregelen. Dit maakt het zakendoen met Rusland moeilijk. Rusland is het grootste land ter wereld en verbindt Europa met Azië. De economie draait vooral op het winnen en exporteren van olie en gas.

In dit artikel lees je meer over de sancties tegen Rusland. En over de regels die je tegenkomt bij het importeren en exporteren van producten.

Actueel

Inval Oekraïne door Rusland

Rusland viel op 24 februari 2022 Oekraïne binnen. Drie dagen daarvoor erkende de Russische president Vladimir Poetin de provincies Donetsk en Loehansk in Oekraïne als zelfstandige staten. Onder andere de Verenigde Staten en de EU reageerden direct met sancties tegen Rusland.

Sancties

De EU-sancties hebben gevolgen voor Europese bedrijven die zaken (willen) doen met Rusland. De maatregelen houden onder andere in dat zakendoen met bepaalde Russische personen, bedrijven en organisaties verboden is. Daarnaast is er voor verschillende producten en diensten een uitvoer- of invoerverbod. En diverse Russische banken verloren aansluiting op het internationaal betaalsysteem SWIFT. Op 23 februari 2024 nam de EU het dertiende sanctiepakket aan. In dit pakket zitten onder andere:

  • Een toevoeging aan de sanctielijst van 194 personen en organisaties. Onder andere personen en bedrijven in de Russische militaire en defensie sector. En personen en bedrijven binnen de Russische cyberoorlogsvoering.
  • Exportbeperkingen voor 27 bedrijven die de Russische defensiesector ondersteunen of de sancties omzeilen.
  • Exportbeperkingen van goederen die de Russische defensie-industrie kunnen versterken, zoals transformatoren.

Meer informatie over het dertiende sanctiepakket vind je op de website van de Raad van de EU.

Informatie en hulp bij sancties

Een overzicht van alle sanctiepakketten vind je op de website van de EU. De EU heeft ook een handleiding tegen het omzeilen van sancties. RVO geeft ook informatie over de sancties. Neem contact op met het Sanctieloket Rusland van RVO als je hierover vragen hebt. 

Tegen Rusland liepen al eerder sancties door de inname van de Krim en Sebastopol in 2014. Zo is er bijvoorbeeld een totaalverbod op de invoer van producten uit de Krim en Sebastopol. Sinds 1 juli 2016 verlengt de EU deze sancties tegen Rusland iedere keer met een half jaar. Deze sancties gelden nog steeds.

Reactie Rusland

Rusland reageerde op de Krimsancties met een importverbod van veel Europese landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten. Als reactie op de nieuwe westerse sancties kwam Rusland met verschillende tegensancties. Deze sancties beperken of verbieden de import en export van bepaalde producten in Rusland. Een overzicht van Russische tegensancties vind je op de website van RVO.

Zakendoen met Rusland moeilijk

Door de sancties van de EU en verschillende andere landen is zakendoen met Rusland moeilijk of zelfs onmogelijk. Verschillende Russische banken verloren aansluiting op het internationale betaalsysteem SWIFT. En vervoer van en naar Rusland is bijna onmogelijk.

Wil je je import- of exportplannen met een adviseur bespreken? Bel dan met het KVK Adviesteam: 088 585 22 22.

ATA-carnet

KVK geeft op dit moment geen ATA-carnets af voor Rusland, Belarus en Oekraïne. 

Subsidie alternatieve markten

Doe je zaken in Oekraïne en Rusland en ben je financieel geraakt door de oorlog of de sancties? Met de subsidie SIB Alternatieve markten Oekraïne en Rusland van RVO krijg je financiële steun en advies bij het vinden van andere afzetmarkten.

Let op: de informatie hierna over zakendoen met Rusland gaat over de periode voordat Rusland Oekraïne binnenviel. En voordat onder andere de EU sancties oplegde na deze inval. 

Handel met Rusland

De Russische economie draait vooral op olie en gas winnen en exporteren. Rusland heeft ook een goed ontwikkelde landbouwsector. Hierdoor is de import van levensmiddelen uit andere landen steeds minder nodig.

Nederland en Rusland doen veel handel met elkaar. Behalve olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.

Kansrijke sectoren

Rusland heeft met bijna 150 miljoen inwoners een grote consumentenmarkt. De markt voor online winkelen groeide sterk door de coronapandemie. Ook supermarkten met bezorgdiensten deden het goed.

Door de grootte van het land is zakendoen met alle regio’s in Rusland onmogelijk. Richt je daarom in het begin vooral op de rijkere gebieden rond Moskou en Sint-Petersburg.

Sommige sectoren bieden goede kansen voor Nederlandse ondernemers. Bijvoorbeeld in de infrastructuur zoals scheepsbouw en havenwerken. Of binnen de gezondheidszorg met kansen in de ziekenhuisbouw en het leveren van medische apparatuur. Verder is er vraag naar landbouw- en productiemachines van hoge kwaliteit.

Contacten leggen

Zoek je naar Russische leveranciers of klanten? Bezoek dan beurzen of neem er aan deel. Overzichten van Russische beurzen vind je op verschillende websites, bijvoorbeeld AUMA.

Of maak gebruik van RVO en het Europese Enterprise Network (EEN). Zij helpen Nederlandse ondernemers bij het leggen van contacten. Zorg er wel voor dat je de betrouwbaarheid van je zakenpartner goed controleert. Voor een bezoek aan Rusland heb je een visum nodig.

Zakelijke cultuur

Door de culturele verschillen tussen Rusland en Nederland moet je op een andere manier omgaan met je zakenpartner. Respecteer de gedragsregels en omgangsvormen in Rusland. Zo vergroot je de kans op succes.

Persoonlijk contact is erg belangrijk. Russen vinden het belangrijk dat je op tijd komt al zijn ze zelf soms te laat. Zo testen ze je geduld of laten ze hun macht zien. Bij afspraken met Russische ambtenaren is het vrij normaal dat ze je laten wachten. Afspraken en vergaderingen lopen vaak uit. Plan dus genoeg tijd in voor je volgende afspraak en laat niet merken dat je haast hebt. Want hiermee wil je zakenpartner voordeel halen uit de onderhandeling.

Betalingsverkeer

Informeer bij je bank naar de mogelijkheden en naar de betalingsvorm en valuta die het beste past bij de transactie. Vraag ook waar je op moet letten als het gaat om betaalgewoonten en betaalgedrag in Rusland.

Contracten

Zet de afspraken met je Russische zakenpartner op papier. Laat deze schriftelijke contracten controleren door een jurist met kennis van het Russische recht. Nederland heeft geen executieverdrag met Rusland. Dit betekent dat Rusland een uitspraak van een Nederlandse rechter niet automatisch uitvoert.

Zakelijke problemen oplossen kan ook door arbitrage. Hierbij beslist een onpartijdige organisatie. In plaats van een rechter doet een arbitragehof uitspraak. Zoals het Hof van Arbitrage van de International Chamber of Commerce (ICC). Rusland en Nederland zijn aangesloten bij het Verdrag van New York. Hierdoor accepteren elkaars arbitrale uitspraken en de uitvoering ervan.

Producten exporteren

Voor export naar Rusland is een uitvoeraangifte bij de douane, factuur, transportdocument en paklijst nodig. Soms gebruik je extra documenten. Je producten moeten voldoen aan de Russische producteisen.

Je berekent aan je Russische klant 0% btw. Zorg wel dat je in je administratie bewijst dat de goederen de EU verlaten. Dit doe je met een ‘Confirmation of Exit’. Dit is het bewijs van uitvoer van de douane. Bewaar ook transportdocumenten en betaalbewijzen.

Documenten

Welke exportdocumenten je nodig hebt, hangt af van het product dat je exporteert. Dit zoek je op in Access2Markets van de Europese Commissie. In onderstaande video krijg je uitleg hoe je dit systeem gebruikt.

Alle regels bij export weten? Gebruik Access2Markets

Producteisen bij export

Rusland stelt strenge eisen aan producten. Voor veel producten heb je een conformiteitscertificaat of ‘Certificate of Conformity of the Eurasian Economic Union’ nodig. Bijvoorbeeld voor apparatuur en consumentengoederen. Andere namen voor het certificaat zijn CU TR certificaat of EAC-certificaat. Een conformiteitscertificaat bewijst dat het product voldoet aan de normen, kwaliteits- en veiligheidseisen van de Euraziatische Economische Unie (EAEU). De EAEU bestaat uit Rusland, Wit-Rusland, Kazachstan, Armenië en Kirgizië. Certificeringsbureaus die goedkeuring hebben van de overheden van de EAEU geven het certificaat af.  Voor producten met minder risico is een conformiteitsverklaring of ‘Declaration of Conformity of the Eurasian Economic Union’ voldoende. Deze verklaring heet ook wel CU TR verklaring of EAC-verklaring.

Producten die voldoen aan de technische eisen van de EAEU mogen het EAC-logo dragen. EAC staat voor EurAsian Conformity. EAC is de Euraziatische versie van het Europese CE-logo. Ook andere producteisen  komen voor. Dit hangt af van het product dat je exporteert. Je vindt de producteisen in Access2Markets. In bovenstaande video zie je hoe je dit opzoekt.

Incoterms®

Maak als im- of exporteur goede afspraken met je Russische zakenrelatie over het vervoer. Met Incoterms® spreek je af wie van jullie het vervoer regelt en tot waar. En wanneer het risico verlies of schade aan de goederen tijdens het vervoer overgaat op de ander. 

Producten importeren

Wanneer je goederen invoert uit Rusland betaal je meestal invoerrechten. De hoogte van het invoerrecht hangt af van de goederencode ofwel Taric-code van je product. Ook betaal je bij invoer Nederlandse btw.

Voor bepaalde goederen zijn er invoerregels of invoerbeperkingen. Bijvoorbeeld voor goederen die mogelijk risico opleveren voor veiligheid, gezondheid, economie en milieu. Vraag vooraf aan de douane of je douane-expediteur welke documenten je nodig hebt voor invoer van je product uit Rusland.

Producteisen en productaansprakelijkheid

Let bij invoer uit Rusland op de Europese en nationale eisen voor het product. Want het product moet veilig en geschikt voor gebruik zijn. Je bent als importeur aansprakelijk voor (letsel)schade die ontstaat door een gebrek aan een product. Brengt het product risico met zich mee? Je verzekert je tegen productaansprakelijkheid met een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering.

Dienstverlening

Als je diensten aanbiedt in Rusland heb je een visum en een uitnodigingsbrief van je Russische klant nodig. Doe je een klus waarvoor je gereedschap meeneemt en weer mee terugneemt? Vraag dan een ATA-carnet aan. Met dit ‘goederenpaspoort’ betaal je geen invoerrechten, btw of borgsom bij aankomst in Rusland en terugkeer in de EU.

Met een hulpmiddel van de Belastingdienst ga je na of een dienst in Nederland of Rusland is belast met btw. Lever je rechtstreeks elektronische diensten aan Russische consumenten of bedrijven? Dan moet je je in Rusland registreren voor de btw en daar btw betalen.