Voor zorgboerderij Tokhok is regeldruk de grootste zorg

Tokhok in Arnhem biedt dagbesteding aan mensen die (nog) niet terecht kunnen op de reguliere arbeidsmarkt. Tijdens het verzorgen van de dieren en gewassen op de boerderij, werken de deelnemers aan het beter leren indelen van de dag, op tijd komen, samenwerken, grenzen stellen en andere persoonlijke doelen.

Bewust geen investeerders

Toen Van Kemp de zorgboerderij negen jaar geleden startte, had Nederland de financiële crisis nog maar net achter zich. “Ik had al jaren ervaring opgedaan bij andere zorgboerderijen, beschikte over een flinke hoeveelheid spaargeld en had al dieren, inventaris en deelnemers. We hadden alleen nog geen dak boven ons hoofd. Maar ik kon geen hypotheek krijgen, alleen een bedrijfskrediet.” Tokhok werkt zonder investeerders. Een bewuste keuze, zegt Van Kemp. “Als ik iets niet kan betalen, wachten we even met de aanschaf. Het is geen vetpot, maar we doen dit niet om er veel aan te verdienen. Wel lastig is dat onze zorgzwaarte steeds groter wordt. Deelnemers met lichtere problematiek komen tegenwoordig makkelijker in het reguliere bedrijfsleven aan het werk, waardoor de deelnemers die overblijven meer zorg nodig hebben. Het zou fijn zijn als de zorggelden dan ook mee stijgen.”

Vergoedingen en inkomsten

Naast de vergoedingen die Van Kemp ontvangt voor de zorg die ze levert, uit de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), WLZ (Wet Langdurige Zorg) en PGB (Persoonsgebonden Budget), haalt de zorgboerderij inkomsten uit de verkoop van schapen, groente, eieren en vlees. “En we krijgen subsidie voor de leerwerktrajecten van leerlingen die bij ons werken. De uitgaven bestaan, naast de salarissen van de medewerkers, voornamelijk uit de kosten die we maken voor de koeien, kippen, schapen en de andere dieren.”

Gemeentelijke regels en eisen

Wat betreft regelgeving moet een ondernemer met een zorgboerderij allereerst een milieuvergunning hebben, vertelt Van Kemp. “Verder moet ik elk jaar aangeven hoeveel dieren ik heb, hoeveel mest die produceren, hoeveel ik daarvan hergebruik, welke gewasbeschermingsmiddelen we gebruiken, et cetera. Daarnaast moet je voldoen aan de juiste opleidingseisen om zorg te verlenen. Het lastige daarvan is dat gemeenten die eisen grotendeels zelf mogen bepalen, dus per gemeente kunnen de regels erg verschillen. Bovendien stelt de WMO steeds meer regels, dus het wordt steeds ingewikkelder. Toen ik begon, was ik vooral met de deelnemers bezig, maar tegenwoordig breng ik een groot deel van mijn tijd door op kantoor. Dat vind ik zonde; dat is tijd die ik liever aan de mensen besteed.”

Noodzakelijk netwerken

Heel belangrijk is volgens Van Kemp een goede relatie te onderhouden met het netwerk om de deelnemers heen. “Zoals ouders, psychologen of psychiaters, wijkcoaches en anderen. Afhankelijk van de zorgzwaarte is dat meer of minder intensief. We bespreken hoe het met de deelnemer gaat en aan welke doelen die gaat werken en wij zorgen dat de werkzaamheden bij ons op de boerderij daarop aansluiten. Alle deelnemers kiezen zelf wat ze die dag willen doen, met welke begeleider en met welke collega. Al sturen we dat wel een beetje, zodat iemand niet steeds hetzelfde werk met dezelfde collega doet. Alles is hier bespreekbaar, we willen een tweede thuis zijn voor de deelnemers. Wie een topdag heeft, kan lekker aan de slag met de grote dieren. En zit je in een dip, dan blijf je bij de vogeltjes en de konijnen. Ze houden zelf de regie.”

Ik hou wel 26 mensen van de straat, die geen overlast veroorzaken en hier een veilige haven vinden

Natuurlijke aanloop

Zowel haar deelnemers als haar medewerkers komen steeds op een heel natuurlijke manier bij Tokhok terecht, vertelt Van Kemp. “Deelnemers weten ons te vinden via de website ‘Activerend werk’ van de gemeente Arnhem, via de wijkcoach, scholen, gemeentehuis of gewoon door te googelen. We hoeven niet actief te werven. Het personeel is hier langzaam ingegroeid. Ik begon in mijn eentje, maar na een paar jaar kwam de overbuurvrouw als vrijwilliger meehelpen. Zij heeft een achtergrond in de zorg en was een logische keuze. Een oud-stagiair is de administratie gaan doen. Een oud-deelnemer ging een zorgopleiding doen, werd eerst vrijwilliger en is nu in dienst als volwaardige kracht. En een andere buurvrouw is via het UWV bij ons aan de slag gegaan. Volgens de regels van de gemeente moet ik nu een hbo’er in dienst nemen, dus nu moet ik voor het eerst gaan werven. Dat vind ik wel spannend, want zie de goede er maar uit te vissen.”

Toekomst

Ondanks die extra medewerker heeft Van Kemp geen groeiplannen. “Groter is niet altijd beter. De basis is goed. Ik zou wel voor sommige deelnemers een grotere zorgindicatie willen. Als de zorgzwaarte van de deelnemers nog meer toeneemt, wordt de vergoeding wel krap.” Ook de huidige discussie rond stikstof maakt de toekomst onzeker. “Wij zitten aan de rand van de stad, op een mooi heuveltje dicht bij de Posbank, maar niet in een Natura2000-gebied. Misschien komt hier straks wel een woonwijk. Daarnaast worden de eisen die aan ons worden gesteld nooit minder, hooguit strenger. Dat voelt kwetsbaar. Ik hou wel 26 mensen van de straat, die geen overlast veroorzaken en hier een veilige haven vinden. Die wil ik blijven bieden. Ik hoop dan ook dat ik hier mag blijven.”