Voorkom verkoop onveilige producten op online platforms

Als je producten via een online marktplaats als bol.com, Amazon of Marktplaats verkoopt, blijf je zelf verantwoordelijk voor de veiligheid van deze producten. ‘Veel ondernemers zijn welwillend, maar kennen de hiervoor geldende regels onvoldoende’, stelt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zo komen er toch onveilige producten op de markt. Deze producten kan een marktplaats offline halen. En mogelijk moet je door jou verkochte goederen terughalen of een boete betalen.

Een online marktplaats is een digitaal extern platform waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld voor verkoop van producten. Veel platforms zijn niet wettelijk aansprakelijk voor de veiligheid van producten die ondernemers hierop aanbieden, maar hebben hierin wel een verantwoordelijkheid. Martine Lohues en Spencer Paul van de NVWA vertellen hoe zij er samen met platforms voor zorgen dat er minder onveilige producten op de markt komen.

Onvoldoende kennis

Paul, unit Expertise van de Directie Handhaving bij de NVWA, merkt dat dropshippers regelmatig onveilige producten aanbieden. “Veel van deze ondernemers zijn welwillend, maar kennen de regels onvoldoende.” Lohues is projectleider Toezicht op Internethandel en vult aan: “De NVWA heeft een online tool ontwikkeld, een zogeheten crawler. Deze kan worden ingezet voor het afzoeken van internet naar mogelijke dropshippers. Zij krijgen vervolgens informatie van de NVWA over de regels voor productveiligheid.”

Dropshippers houden zelf geen voorraad aan. Voor bedrijven die wel voorraad aanhouden gelden dezelfde regels. “Ook een groot deel van deze bedrijven kent de regels niet goed. Het zijn echt niet alleen de dropshippers. Daarom is het zo belangrijk dat platforms meewerken aan het voorlichten van hun aanbieders”, benadrukt Paul.

Regels lastig leesbaar

“De regels van productveiligheid zoals CE-markering zijn lastig leesbaar”, constateert Paul. “Die wetgeving bestaat al 35 jaar en was vooral voor grote producenten bedoeld, maar geldt nu ook voor de kleine importeur of dropshipper die online actief is en goederen uit landen buiten de EER haalt. Deze groep geeft aan dat de regels ingewikkeld zijn.”

“Maar er is hoop”, vervolgd Paul: “Kleine importeurs moeten een EG-verklaring van overeenstemming en een technisch dossier hebben van hun leverancier. We verwachten niet dat importeurs technische dossiers uitpluizen van alle producten die ze leveren. Maar hiermee tonen importeurs in ieder geval aan dat iemand gekeken heeft of de producten voldoen aan de EU-regels.”

Importeurs verantwoordelijk

“Importeurs zijn verantwoordelijk voor het op de markt brengen van veilige producten”, herhaalt Lohues. “Daar hoort deze kennis bij. Op basis hiervan beslis je of je deze goederen wel of niet importeert. In de praktijk start je vrij eenvoudig met een webshop en begint al snel met de verkoop van producten. Maar naast verkopen, moet je als importeur ook de wetten en regels hiervoor kennen. Ondernemen is meer dan alleen producten verkopen.”

Gevolgen voor verkopers

Bedrijven die erachter komen dat hun product onveilig is moeten dit zelf melden bij NVWA. Bijvoorbeeld als hun leverancier ze hiervoor waarschuwde. Vrijwel dagelijks geven zowel grote als kleine bedrijven veiligheidswaarschuwingen door. De NVWA onderneemt actie met een interventiebeleid.

Interventiebeleid

De NVWA heeft een zogeheten interventiebeleid voor productveiligheid. Hierin staat hoe de NVWA een overtreding beoordeelt en hierop ingrijpt. Paul: “Afhankelijk van de ernst van de overtreding volgt in de meeste gevallen een schriftelijke waarschuwing of boete. Het kan zelfs leiden tot een terugroepactie of inbeslagname van waardevolle bezittingen.”

Ondernemen is meer dan alleen producten verkopen

Terugroepactie

Soms importeren verkopers producten direct van buiten de Europese Economische Ruimte (EER). Ze hebben dan dezelfde verplichtingen als een producent. Dit betekent dat je aansprakelijk bent voor schade, veroorzaakt door een gebrek aan een product. Dit heet productaansprakelijkheid. “Producten die een ernstig risico voor de gezondheid van mensen of dieren vormen, kan de NVWA verplicht laten terughalen door de importeur. Daarvoor betaalt diegene zelf de rekening. Ook producten die in andere EU-lidstaten zijn verkocht, moet een importeur terughalen”, waarschuwt Paul. De NVWA informeert vervolgens de betrokken zusterorganisaties in die landen.

Platforms zijn niet verplicht om goederen terug te roepen. Toch werken zij daar vaak vrijwillig aan mee. Lohues legt uit: “Ze voelen zich betrokken. Daarnaast is de verkoop van onveilige producten niet goed voor hun bedrijfsreputatie.”

Hulp voor verkopers

Platforms nemen hun verantwoordelijkheid bij onveilige producten, en schenken ook aandacht aan het voorkomen van fouten bij de aanbieders. Paul: “Zo heeft bol.com 35.000 aangesloten ondernemers die actief zijn met de verkoop van producten. Een deel van hen heeft weinig kennis van de geldende regels voor productveiligheid.”

We hebben de platforms nodig voor een veiliger internethandel

“Vooral Amazon biedt veel hulp aan ondernemers met informatie en trainingen over productveiligheid. Bol.com zet deze stappen inmiddels ook”, constateert Lohues. Bol.com noemt aanvullende veiligheidsvoorwaarden waaraan goederen van verkopers moeten voldoen als ze gebruikmaken van het platform. En het platform geeft ook uitleg over CE-markering.

Lohues vervolgt: “Kleine ondernemers kunnen tegen betaling gebruikmaken van speciale adviesbureaus die hen begeleiden met het voldoen aan de veiligheidseisen. Veel kleine ondernemers zien de kosten hiervoor helaas als drempel waardoor ze deze stap niet zetten.”

Rol platforms

De online verkoop via platforms neemt toe. De rol van deze platforms wordt dan ook steeds belangrijker. “Als NVWA kunnen we het toezicht niet alleen aan. We hebben de platforms nodig voor een veiliger internethandel”, geeft Lohues aan. De NVWA maakt daarom werkafspraken met online marktplaatsen. Dit is nodig omdat er weinig wettelijke verplichtingen voor hen zijn. In deze werkafspraken staan drie onderdelen:

1. Notice and takedown

Bij wet is vastgelegd dat online marktplaatsen niet actief op zoek hoeven naar onveilige producten. "Pas als zij een melding hebben ontvangen van een ondeugdelijk aanbod en ze geen actie ondernemen, kunnen ze aansprakelijk worden gesteld voor de verkoop ervan. In de werkafspraken spreken de NVWA en de marktplaats af hoe de NVWA melding kan doen van fout aanbod bij de marktplaats. De marktplaats zorgt ervoor dat het onveilige product van haar website wordt verwijderd. Hiermee voorkom je verdere verspreiding. Doet het platform dit niet, dan kunnen wij de marktplaats een boete opleggen”, legt Lohues uit.

2. Preventieve maatregelen

Paul vult aan: “De werkafspraken kun je zien als een intentieverklaring. Platforms verklaren zich met het ondertekenen van de werkafspraken in te spannen om onveilige producten voor de consument, natuur of dieren van hun platform te weren. Periodiek overleggen we met de marktplaatsen om hieraan invulling te geven. De NVWA vraagt of marktplaatsen dan maatregelen nemen waarvan een preventieve werking uitgaat. Dit betreft aanbod dat ernstige risico’s met zich meebrengt. We vragen of de marktplaats bijvoorbeeld een filter plaatst op een bepaald trefwoord, waarna een advertentie waarin dat trefwoord voorkomt automatisch wordt verwijderd na plaatsing. We vragen ook of de marktplaats hun adverteerders informeert over wettelijke verplichtingen.”

“Het idee hierachter is dat steeds minder toezicht van ons op digitale marktplaatsen nodig is, omdat de verkoop van deze producten minder of niet meer voorkomt. Het is uiteindelijk aan het platform om een preventieve maatregel ook daadwerkelijk te nemen: de wet verplicht een platform dit niet. Onder het mom van bijvoorbeeld reputatieschade of maatschappelijk verantwoord ondernemen kan een platform beslissen tot het nemen van zo’n maatregel.”

3. Vorderen van gegevens

De NVWA kan gegevens vorderen bij online marktplaatsen. Lohues: “Als we signaleren dat een aanbieder op een online marktplaats onveilige producten verkoopt, kunnen wij het platform vragen om diens gegevens. Deze verkoper kunnen we dan een maatregel opleggen.”