Personeelskrapte bij mkb-ondernemers: frustratie, doorzettingsvermogen en pragmatisme

Ruim vier op de vijf mkb-ondernemers die medewerkers zoeken, kunnen die op dit moment moeilijk tot zeer moeilijk vinden. Dit blijkt uit een representatief KVK-onderzoek naar personeelskrapte onder 517 mkb-ondernemers. De overgrote meerderheid van deze ondernemingen (96%) bestaat uit twee tot negen werkzame personen. 60% daarvan was op zoek naar medewerkers.

Ondernemers zoeken op verschillende manieren naar oplossingen voor hun personeelstekort. 55% schakelt het eigen netwerk in, 33% benadert ook familie, vrienden of kennissen voor werving, 27% zet een wervingscampagne op en 19% zet medewerkers in als ambassadeur. Het aanbieden van goede primaire arbeidsvoorwaarden (salaris en uren) wordt door bijna een kwart (24%) van de ondernemers die personeel zoeken genoemd. Bijna een derde (32%) huurt zzp’ers of uitzendkrachten in.

Op de vraag of ondernemers in de toekomst nog andere dingen van plan zijn om medewerkers aan te trekken, zegt ruim een derde (34%) dat ze verder niets van plan zijn. Bijna een kwart (23%) weet niet wat ze verder nog kunnen doen. Eén op de acht ondernemers (12%) overweegt het bieden van goede primaire arbeidsvoorwaarden. Ook het werven van andere doelgroepen (9%) en het inhuren van zzp’ers of uitzendkrachten (8%) worden genoemd.

Reacties van ondernemers

In reacties van mkb-ondernemers op de personeelstekorten klinkt frustratie, maar ook acceptatie en doorzettingsvermogen. ‘Vervelend, maar het is overal voelbaar’, ‘Bijna iedereen zit in hetzelfde schuitje. Er is weinig aan te doen. "Gewoon" doorgaan’, ‘Het is een landelijk probleem dus roeien met de riemen die we hebben’.

De huidige situatie wordt soms als nijpend ervaren. ‘Ik draai enorm veel uren’, ‘Ik voel me machteloos’, ‘Stress, veel werken, de vrije tijd die ik heb denk ik alleen aan werk’.

Ook is er zorg voor de toekomst. ‘ik ben bang, dat de overgebleven werknemers overbelast raken en ook uitvallen’.

Maar er is ook pragmatisme. ‘Uitvoeren van de groeiplannen uitstellen. Geen probleem, aanpassen aan de situatie.’, ‘Vind het jammer maar verander ons business model’, ‘We stellen de eisen bij. We gaan ons richten op mbo'ers’.

Businessmodel

Kijkend naar de termijn waarop ondernemers verwachten medewerkers te kunnen vinden, denkt 34% dat het binnen drie maanden zou kunnen, 41% tussen drie en twaalf maanden en 14% een jaar of langer (inclusief 6% ‘nooit’).

Als mkb-ondernemers in de komende drie maanden geen nieuwe medewerkers kunnen vinden, dan heeft dat gevolgen voor hun bedrijf. Ondernemers noemen minder omzet (30%), minder klanten (31%), en vaker ‘nee’ zeggen tegen nieuwe klanten of opdrachten (40%). 32% noemt minder groei en het niet kunnen uitvoeren van plannen.

Daarnaast geven mkb-ondernemers aan zelf bij te springen en meer uren te werken (41%). Ook vragen ze dat aan de huidige medewerkers (23%). Verder wil een deel zzp’ers inhuren (27%), werk uitbesteden (15%), of een opdracht doorgeven aan een collega-ondernemer (11%). 10% wil het werk anders inrichten of efficiënter maken en 4% geeft aan het businessmodel te gaan aanpassen.

Hans Klein Swormink, programmamanager Financiering en Geldzaken bij KVK: ‘Het is opvallend dat het percentage mkb-ondernemers dat het businessmodel wil aanpassen of efficiënter wil werken relatief laag lijkt. De vraag is of de antwoorden van ondernemers op de huidige krapte ook de meest succesvolle methoden zijn om de omzet uiteindelijk op het juiste niveau te brengen. Er is nu overal veel werk. Als je onvoldoende mensen hebt om het werk gedaan te krijgen, is het nog maar de vraag of je het redt door nu vooral in te zetten op de traditionele werving van nieuwe medewerkers.’

Verder geeft hij ondernemers het advies om vooral met klanten te blijven communiceren: ‘Ook al kun je pas over een half jaar leveren, bespreek het met je klant. Misschien is een langere levertijd voor hem helemaal geen probleem. Als hij maar zicht heeft op de termijn waarop het wél kan.’

Zelf bijspringen is beperkt houdbare oplossing

Voor de langere termijn, drie maanden en meer, zien beduidend minder ondernemers een oplossing in zelf structureel meer uren werken (18%) of huidige medewerkers vragen om structureel meer te werken (11%). Een van de ondernemers in het onderzoek zegt daarover: ‘Het is erg frustrerend dat het momenteel erg moeilijk is om aan fatsoenlijk personeel te komen. Hierdoor moeten de goede werknemers en ikzelf meer uren maken, wat in het begin niet erg is, maar dat moet niet te lang duren.’

Binden en boeien, het voorkomen van uitstroom, wordt door 14% van de ondernemers genoemd. De inzet van tijdelijk personeel of stagiairs of vrijwilligers of familieleden en vrienden worden elk door een op de tien ondernemers genoemd.

Zeker voor de langere termijn wil Klein Swormink ondernemers graag buiten de kaders laten denken. ‘Ondernemers lossen vaak hun eigen problemen op. Laat eens iemand anders kijken hoe efficiënt het huidige werk gedaan wordt. Ik denk dat dat heel veel kan opleveren. En laat vooral ook je medewerkers meedenken over een goeie aanpak van het werk.’

Ook raadt hij aan om met een brede blik te kijken naar geschikte nieuwe medewerkers: ‘Naast die eventuele efficiencyslag kan het geen kwaad om jouw blikveld op wat een goede medewerker kan zijn te verruimen. Gaat het om een wensbeeld, kun je daar creatiever in zijn? En tot slot, investeer in opleidingen voor je medewerkers, ook een oudere werknemer is vaak heel erg bereid om te leren.’

Rapportage 'Personeelstekort in het mkb'