Een bedrijf overnemen in 9 stappen

Jelle van der Walle
Stappenplan
Bijgewerkt 13 maart 2024
4 min
Verkopen en overnemen
Geldzaken

Wil je ondernemer worden, maar niet helemaal vanaf nul beginnen? Dan is een bedrijf overnemen een mogelijkheid. Een bestaand bedrijf heeft al vaste klanten en leveranciers. En je krijgt vaak makkelijker financiering. Maar ook bij bedrijfsovername moet je nog veel zelf regelen. Zo krijg je te maken met een vraagprijs, financiering of personeel. Met dit stappenplan weet je zeker je dat je overal aan denkt.

Weten waar je aan toe bent?

Met de Zwaar weer routewijzer weet je waar je staat met je bedrijf.

Doe de routewijzer

1. Maak een koopprofiel

Maak voordat je op zoek gaat een koopprofiel. Dat is een overzicht van wat je zoekt in een bedrijf. Misschien wil je in een bepaalde sector werken, omdat je hier al ervaring hebt. En wil je een klein of groot bedrijf overnemen? Denk ook na over zaken als sfeer binnen een bedrijf (bedrijfscultuur), positie in de markt of mogelijkheden om het bedrijf te laten groeien. Met een koopprofiel heb je op een rij wat je zoekt. En het kan je positie in onderhandelingen verbeteren. Je weet namelijk wat je wel en niet wilt.

2. Vind een bedrijf

Bedrijven ter overname kun je vinden via databanken, brancheorganisaties en overnamespecialisten. Een overnameadviseur kan je helpen om contact te zoeken met de verkoper.

Er zijn drie verschillende manieren om een bedrijf over te nemen. Als je een bedrijf overneemt waar je niet eerder hebt gewerkt, heet dat een Management Buy In (MBI).

Misschien is je werkgever wel op zoek naar een nieuwe eigenaar voor diens bedrijf. Je kunt de eigenaar dan uitkopen. Dit heet ook wel Management Buy Out (MBO). Een voordeel hiervan is dat je het bedrijf al goed kent.

Voordelen bedrijf overnemen

Een bedrijf overnemen biedt veel voordelen. Je stapt in een bedrijf dat al draait. Daardoor heb je direct omzet, klanten en een netwerk. Je weet welke kosten het bedrijf heeft en welke inkomsten. Ook kun je voordeel hebben van de kennis en ervaring van de huidige eigenaren. En je hebt personeel dat al ingewerkt is.

Familiebedrijf overnemen

Een derde mogelijkheid is een overname binnen de familie. Bijvoorbeeld het bedrijf van je ouders overnemen. Een nadeel hiervan kan zijn dat er sneller emoties bij komen kijken, vanwege de persoonlijke band. Maak daarom goede afspraken, zodat jullie band na de overname goed blijft. En zorg dat je de juiste prijs betaalt voor de overname. Neem je het familiebedrijf voor een te laag bedrag over, dan kan de Belastingdienst dit zien als een schenking. Een belastingadviseur kan je hierbij helpen.

3. Vraag het verkoopmemorandum op

Als je een interessant bedrijf gevonden hebt, moet je erachter komen hoe het ervoor staat. Wat is de omzet en hoeveel winst maakt het bedrijf? Welke kosten zijn er en met hoeveel klanten en leveranciers krijg je te maken? Huurt de eigenaar een bedrijfspand, kun je het contract vaak op jouw naam laten zetten.

Deze informatie staat meestal in een verkoopmemorandum. Dit is een document met alle details over het bedrijf. Met het memorandum weet je wat je krijgt voor je geld. Maar let ook goed op zaken die niet in het document staan, zoals financiële risico’s of plannen van de gemeente rond de locatie van het bedrijf. Kijk ook goed naar wat er in het verkoopmemorandum staat over het personeel. Mist er informatie? Vraag daar dan naar. Laat het memorandum daarom ook door een overnameadviseur lezen.

Zo’n verkoopmemorandum krijg je meestal pas bij serieuze interesse. Vaak wil de verkoper ook dat je een geheimhoudingsverklaring tekent. Zo weet de eigenaar zeker dat je geen informatie over het bedrijf openbaar maakt.

Waar moet je op letten als je een bedrijf overneemt?

4. Maak goede afspraken

Afspraken die jullie tijdens de onderhandelingen maken, kun je vastleggen in een intentieverklaring. Daarmee laat je zien dat jullie serieus zijn over de overname. Het is geen officieel bindend contract en jullie mogen je nog terugtrekken. In een intentieverklaring staan zaken als een planning voor de onderhandelingen, lengte van de geheimhoudingsplicht of andere voorwaarden. Laat een adviseur of jurist helpen bij het schrijven van de verklaring.

5. Doe boekenonderzoek

Voordat de koop definitief wordt, doe je boekenonderzoek. Dit heet ook wel due diligence. Je bent verplicht om te controleren of de informatie van de verkoper klopt en volledig is. In ieder geval controleer je de cijfers en contracten van het bedrijf. Maar let bijvoorbeeld ook op of er een rechtszaak tegen het bedrijf loopt.

Als het bedrijf personeel heeft, moet je dit ook overnemen. Kijk wat je daarover te weten kunt komen. Hoeveel mensen zijn er in dienst en hoeveel uur werken zij? Zijn er personeelsleden langdurig ziek? Ontdek je risico’s tijdens je boekenonderzoek? Zoek dan uit wat de gevolgen voor de overname zijn en ga opnieuw in onderhandeling.

6. Beoordeel de vraagprijs

De verkoper heeft waarschijnlijk de waarde van het bedrijf bepaald en een vraagprijs bedacht. Beoordeel of je dit een redelijke vraagprijs vindt en overleg met een overnameadviseur.

Verwachtingen

Je weet de situatie en de cijfers van het bedrijf op dit moment. Maak ook een inschatting van de situatie van het bedrijf na de overname. Ben je van plan om aanpassingen te doen waardoor de omzet gaat stijgen? Of loop je juist het risico om klanten kwijt te raken? De vorige eigenaar heeft relaties opgebouwd met klanten en leveranciers, maar willen die ook zakendoen met jou?

Goodwill

Bij bedrijfsovername krijg je te maken met goodwill. Dit is een bedrag voor de meerwaarde van de immateriële zaken van een bedrijf. Denk aan een goede reputatie van het bedrijf, trouwe klanten of goede zakelijke contacten. Goodwill is lastig te berekenen. Bedenk dus wat jij voor deze meerwaarde wilt betalen.

7. Regel je financiering

Kun je de vraagprijs niet (helemaal) zelf betalen? Dan heb je financiering nodig van bijvoorbeeld een bank of investeerder.

Zet in een financieringsbegroting op een rij wat je nodig hebt. Hiermee kun je op zoek naar financiering. Van een particuliere investeerder, zoals een business angel of een bekende. Of neem een lening bij de bank, een microkrediet of zet een crowdfundingsactie op. Je kunt de verschillende manieren van financiering ook combineren. Dit heet stapelfinanciering.

8. Zorg voor een goede overdracht

Zijn jullie het eens? Dan is het tijd om met de verkoper en een overnameadviseur een overnamecontract op te stellen en kan de overdracht beginnen. In zo’n overnamecontract staan zaken als de prijs, verplichtingen, garanties en wat er gebeurt met de bezittingen van het bedrijf.

Spreek af hoe je de klanten, partners en leveranciers van het bedrijf vertelt over de overname. Misschien wil de vorige eigenaar je wel inwerken. Dat kan helpen bij een soepele start na de overname. De oud-eigenaar kan je voorstellen aan diens netwerk. En als je vragen hebt, kun je die gelijk stellen aan degene die het meest van het bedrijf weet.

9. Wijzig de KVK-inschrijving

Denk eraan de inschrijving van het bedrijf bij KVK te wijzigen. Via ‘Bestaand bedrijf overnemen’ geef je aan welke wijzigingen er zijn en maak je een afspraak. Samen met de huidige eigenaar vul je formulieren in. Je komt met deze formulieren langs bij KVK om de overname definitief te maken.