KVK Trendrapport december 2021: forse stijging starters gezondheidszorg; ook bouw en logistiek in de lift

Over de hele linie was het aantal starters in het Nederlandse bedrijfsleven in december net een procent lager dan in dezelfde maand in 2020. Dit blijkt uit het KVK Trendrapport Bedrijfsleven over december 2021. Ook in de voorgaande twee maanden was het aantal starters iets lager dan vorig jaar. In december 2021 zijn er per saldo 3.571 bedrijven bij gekomen. De stand op 1 januari 2022 is 2.199.387.

KVK heeft prof. dr. Joris Knoben, hoogleraar Bedrijfseconomie aan de Radboud Universiteit, gevraagd de cijfers uit het Trendrapport Bedrijfsleven te duiden. Knoben geeft aan dat het aantal starters nog steeds erg hoog is vergeleken met de pre-corona tijd. ‘Dat geeft aan dat er nog steeds mensen zijn die genoeg vertrouwen hebben in de economie om een bedrijf te starten’, aldus de econoom.

Stoppers

Het aantal stoppers neemt ten opzichte van dezelfde maand in 2020 vrij fors toe, namelijk met 22%. De sterkste toename van het aantal stoppers doet zich voor in de sector Land- en tuinbouw (52%). Hoewel het niet om heel grote aantallen gaat, is de toename van het aantal stoppers in de sector Land- en tuinbouw toch opvallend. Het gaat hier vooral om ondernemers in de branche Dienstverlening voor de akker- en/of tuinbouw, niet om agrarische bedrijven zelf.

Knoben: ‘Het aantal vrijwillige stoppers piekt vrijwel altijd aan het einde en het begin van het jaar. Dat is voor ondernemers een ‘natuurlijk’ moment om ermee te stoppen. Het opnieuw instellen van vrij strenge corona-maatregelen zou voor ondernemers ook een aanleiding kunnen zijn geweest om plannen om te stoppen daadwerkelijk uit te voeren. De toename van het aantal stoppers in de land- en tuinbouw is waarschijnlijk te relateren aan de grote en langdurige onzekerheid waar ondernemers in dit deel van de economie mee te maken hebben.’

Faillissementen

In december 2021 zijn er 171 bedrijven failliet gegaan (inclusief eenmanszaken*). Dat is 4% meer dan in december 2020. Tussen februari 2021 en oktober 2021 kwam het maandelijks aantal faillissementen niet boven de 150 uit. In november vorig jaar steeg dit aantal naar 153. Vóór april 2020 lag het tussen de 250 en 300 per maand.

‘Het aantal faillissementen klimt langzaam naar een ‘normaal’ niveau’, geeft Knoben aan. ‘Veel steunmaatregelen zijn inmiddels afgebouwd of versoberd en terugbetalingen van eerder ontvangen steun is ook voor diverse ondernemingen aan de orde. Dit in ogenschouw nemend valt het aantal faillissementen nog erg mee.’

Hoge groei in sector gezondheidszorg

De sector Gezondheid kent de grootste toename van het aantal starters ten opzichte van dezelfde maand in 2020, namelijk 34%. Zie ook onderstaande grafiek.

Bij verdere uitsplitsing van de sector gezondheidszorg zien we dat een groot deel van de stijging voor rekening komt van de branche ‘maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting’, al dan niet specifiek gericht op ouderen en gehandicapten. Hieronder vallen bijvoorbeeld ondersteuning en begeleiding van gehandicapten (+158%), welzijnswerk voor ouderen (+150%) en verder ambulante jeugdzorg (+102%), maatschappelijk werk (+84%) en kinderopvang (+ 82%).

‘In het grote aantal starters in de zorg zie je duidelijk de invloed van overheidsbeleid’, stelt Knoben. ‘Door het privatiseren van delen van de zorg ontstaan steeds meer kansen voor ondernemers in dit domein. Het grote aantal nieuwe starters in de kinderopvang past bijvoorbeeld goed bij de plannen uit Den Haag om kinderopvang op termijn gratis en breed beschikbaar te maken.’

Bouw en Logistiek in de lift

Ook in de Bouw (+15%), Logistiek (+13%), Horeca (+12%) en Cultuur, sport en recreatie (+12%) is er groei. Minder starters zijn er in de Detailhandel (-26%), bij de Financiële instellingen (-19%), Groothandel (-15%), en de sector Energie, water en milieu (-14%).

Knoben stelt dat het hoge aantal starters en stoppers op zich duidt op een gezonde economische dynamiek. ‘Een opvallend patroon is wel dat het aantal stoppers hoog is in gebieden waar het aantal starters laag is en andersom’, zegt hij. ‘Daarmee wordt de economische ongelijkheid binnen Nederland versterkt; en dat is een trend die we al geruime tijd zien.’

KVK Trendrapport Bedrijfsleven

Het KVK Trendrapport Bedrijfsleven geeft de trends weer van de dynamiek in het bedrijfsleven over een periode van twaalf maanden. Daarbij kijkt het Trendrapport naar startende bedrijven (de starters) en bedrijven die zijn beëindigd (de stoppers), en daarnaast specifiek de faillissementen. De trends worden zowel voor de sectoren als regionaal in beeld gebracht. In dit Trendrapport zijn de cijfers voor de maand december 2021 vergeleken met dezelfde maand in 2020. Naast de trends worden de branches benoemd die de laatste maand opvallen door het grootste aantal starters en stoppers.