Stikstofmaatregelen per sector: hoe zit het?

De uitstoot van stikstof in Nederland moet de komende jaren flink omlaag. Daarom heeft de overheid maatregelen voor de landbouw-, industrie- en de verkeerssector vastgesteld. Lees in dit artikel meer over deze afspraken en de regelingen die daarbij horen.

Nederland stoot al jaren te veel stikstof uit. Dit is schadelijk voor de natuur en onze gezondheid. Daarom neemt het kabinet stappen om de stikstofuitstoot te verlagen. Zo verlaagde ze eerder al de maximumsnelheid op snelwegen. Daarnaast krijgen bedrijven die veel stikstof uitstoten te maken met specifieke maatregelen. Sommige van die maatregelen waren al bekend, andere zijn in februari 2023 in een kamerbrief gedeeld.

• Stikstof in de landbouw
• Stikstof in de industrie
• Stikstof in de bouw
• Stikstof in de mobiliteit

Stikstof in de landbouw

Het kabinet kondigde eerder aan dat de stikstofuitstoot in de landbouw voor 2030 met gemiddeld 41 procent omlaag moet. Om dat te bereiken zal de veestapel in Nederland met dertig procent moeten krimpen. Omdat dit voor veel boeren grote gevolgen heeft, komen er speciale (financiële) regelingen.

Boeren in de buurt van beschermde gebieden krijgen een eenmalig aanbod om te verhuizen, te verduurzamen of te stoppen. Wie besluit te stoppen, krijgt daar een vergoeding voor. De aangekondigde maatregelen leiden tot veel emotie en onrust in het land. Minister Van der Wal vindt de situatie voor boeren ‘vreselijk’, maar waarschuwt ook dat er geen andere keuze meer is. “We kunnen ons geen uitvluchten meer permitteren.”

Subsidies en maatregelen landbouw

Om de stikstofuitstoot in de landbouwsector te verminderen, bestaan er verschillende maatregelen en subsidies.

• Vrijwillige aankoopregeling: provincies kunnen hiermee veehouderijen met een hoge stikstofuitstoot rond Natura 2000-gebieden aankopen (Maatregel Gerichte Aankoop en beëindiging veehouderijen);
• Subsidie voor veehouders die vrijwillig stoppen met hun bedrijf (Landelijke beëindigingsregeling veehouderij);
• Subsidie voor varkenshouders die vrijwillig stoppen met hun bedrijf (Saneringsregeling varkenshouderijen);
• Subsidie voor bedrijven die regenwater opvangen en daarmee hun mest verdunnen (Subsidieregeling mestverdunnen op zandgrond);
• Subsidie voor veehouders om verbeterende aanpassingen te doen aan hun stallen (Subsidie Stalmaatregelen);
• Subsidie voor boerenbedrijven om een mestverwerkingsinstallatie aan te schaffen. Hiermee kunnen zij mest sneller afvoeren en op een centrale locatie (laten) verwerken tot hoogwaardige meststoffen. (Subsidieregeling hoogwaardige mestverwerking).

Het aanpassen van veevoer kan de stikstofuitstoot ook verminderen. Daarom maakt de overheid samen met partijen uit de landbouwsector afspraken over het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het veevoer. 
Voor boeren en tuinders die willen omschakelen naar kringlooplandbouw heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het Omschakelprogramma Duurzame Landbouw ontwikkeld. Dit programma bestaat uit een fonds en verschillende regelingen. 
Melkkoeien die meer uren in de wei staan zorgen voor minder stikstofuitstoot. Daarom kunnen alle melkveehouders gebruik maken van hulp bij het vergroten van het aantal uren weidegang.

Piekbelasters

Voor zogeheten piekbelasters komt er een speciale regeling om te stoppen of verduurzamen. Via een tool en de website www.aanpakpiekbelasting.nl kunnen agrarische ondernemers controleren of ze een piekbelaster zijn. 

Stikstof in de industrie

De industriesector zorgt voor 2,1 procent van de stikstofuitstoot in Nederland. Daarom heeft het kabinet ook deze sector stikstofdoelen afgesproken. In 2030 moet de industrie 38 procent minder stikstof uitstoten.

Subsidies en maatregelen industrie

Net als in de landbouwsector komt er voor de grootste uitstoters in de industrie een piekbelastersaanpak. Daarnaast zijn er ook voor de industriesector verschillende maatregelen en subsidies.

• Subsidie Versnelde klimaatinvesteringen industrie (VEKI): ondernemers die CO2-besparende maatregelen willen nemen, kunnen hiervoor VEKI- subsidie aanvragen;
• Aanpassing van de uitstootnormen van stoffen die schadelijk zijn voor het milieu (Verkenning aanpassing Best Beschikbare Technieken (BBT))

Omdat pelletkachels en biomassaketels veel stiktof uitstoten is de Investeringssubsidie Duurzame energie en Energiebesparing (ISDE) stopgezet voor de aanschaf hiervan.

Op aanpakstikstof.nl vind je meer uitleg over deze specifieke maatregelen voor de industrie.

Stikstof in de bouw

De bouwsector is verantwoordelijk voor 0,6 procent van de totale stikstofuitstoot in Nederland. Het kabinet wil voorkomen dat bouwprojecten stil komen te liggen door stikstofproblemen. Wil je toch kunnen bouwen, dan moet je per bouwproject een aparte berekening maken van de stikstofuitstoot die vrijkomt tijdens de bouw.

Subsidie en maatregelen bouw

Om de stikstofuitstoot te verminderen is er subsidie voor bouwbedrijven die hun bouwmaterieel verduurzamen.

Daarnaast zullen rijksdiensten emissieloze bouwprojecten stimuleren, door vaker te kiezen voor bouwbedrijven die schoon en emissieloos bouwmaterieel gebruiken. Ook wordt de overgang naar schoon en emissieloos bouwen gestimuleerd via het Kennis- en innovatieprogramma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Het programma richt zich onder andere op het gebruik van lichtere en duurzame bouwmaterialen en de inzet van emissieloze werktuigen op de bouwlocatie.

Op aanpakstikstof.nl staat meer uitleg over deze specifieke maatregelen voor de bouw.

Stikstof in de mobiliteit

Het verkeer zorgt voor elf procent van alle stikstofuitstoot in Nederland. De stikstofuitstoot van het wegverkeer, de scheepvaart en de luchtvaart moet daarom tegen 2030 met 25 procent verminderen.

Subsidies en maatregelen mobiliteit

Om de stikstofuitstoot te verminderen, zijn er verschillende maatregelen en subsidies.

• Subsidie voor binnenvaartschepen om een SRC-katalysator aan te schaffen (Subsidieregeling verduurzaming binnenvaartschepen);
• Subsidie voor havenbeheerders en andere initiatiefnemers om walstroom aan te bieden (Subsidieregeling walstroom zeevaart).

Daarnaast kunnen moderne vrachtwagens de stikstofuitstoot in hun uitlaatgassen verlagen door een AdBlue systeem met SCR-katalysator te gebruiken. Om dit te stimuleren komt er een betere controle op dit soort systemen.

Op aanpakstikstof.nl staat meer uitleg over deze specifieke maatregelen voor de mobiliteit.

Helpdesk BIJ12

Bij helpdesk BIJ12 van de gezamenlijke provincies kun je terecht met vragen over stikstof, vergunningenbeleid, (status van) vergunningen, enzovoort.