De risico’s van het gebruik van AI-tools

Met AI-tools maak je tekst en beeld met behulp van kunstmatige intelligentie oftewel artificial intelligence (AI). Het gebruik ervan scheelt vaak een hoop tijd en levert creatieve uitkomsten op.  De mogelijkheden zijn eindeloos maar deze tools kennen ook risico’s. Denk aan schending van het auteursrecht en privacy maar ook het risico op onbetrouwbare teksten of content die is gebaseerd op vooroordelen. 

Hoe werken AI-tools? 

AI-tools maken zelf teksten en beeld. Je typt een verzoek in, oftewel een ‘prompt’ en vervolgens levert de tool  tekst of beeld. Dat doet deze tool op basis van bestaande data. AI-tools verzamelen grote hoeveelheden data (datasets) en vullen tekst of beeld aan met datgene wat het meest voorkomt. Een AI tools maakt dus geen nieuwe tekst of beeld, maar voegt bestaande tekst of beeld van het internet samen. Voorbeelden van bekende tools die met  AI tekst of beeld maken zijn: ChatGPT, Google Bard, Bing AI, Midjourney, Sora en Runway. 

Auteursrecht

Omdat een AI-tool gebruik maakt van bestaande data, heb je kans dat de tekst of het beeld dat jij maakt opgebouwd is  uit tekst of beeld waar auteursrecht op geldt.  Gebruik van teksten met de auteursrecht is verboden. De oorspronkelijke auteur kan je aanklagen. Wil je de tekst of het beeld dat je hebt gemaakt met een AI-tool beschermen met auteursrecht? Dan moet je een originele keuze hebben gemaakt, bijvoorbeeld in het opstellen van je ‘prompt’ of in de nabewerking. Auteursrecht ontstaat vanzelf en hoef je niet aan te vragen.

Een voorbeeld waarbij het auteursrecht niet geldt is: je bent een schoenenverkoper en vraagt ChatGPT een blog te schrijven over de vijf meest voorkomende problemen bij nieuwe schoenen. Als een andere schoenenverkoper dezelfde vraag stelt, krijgt deze hetzelfde antwoord. Jij kunt die schoenenverkoper dan niet beschuldigen van plagiaat. Een voorbeeld waarbij het auteursrecht wel geldt: je vraagt Midjourney een afbeelding te maken van een roze olifant op een schip dat op de zandbank van een tropisch eiland ligt. Daarna bewerk je de foto. Vanwege de originele keuzes, geldt er hier wel auteursrecht. 

Privacy

Als je persoonsgegevens of gevoelige bedrijfsinformatie invoert in een AI-tool, is deze informatie mogelijk niet beschermd. Alles wat je invoert, slaat de AI-tool op een server. Die server staat mogelijk in een land waar de Nederlandse privacywetgeving niet geldt. Je bent verplichtpersoonsgegevens veilig te bewaren en te verwerken. Stel: je bent een therapeut en je houdt een medisch dossier van je client bij. Je vraagt ChatGPT dat dossier samen te vatten en voert daarom het volledige dossier in ChatGPT. De persoons- en medische gegevens van je client staan dan op een server in Amerika. Dan riskeer je een boete. 

Onbetrouwbare teksten

Teksten die je met een AI-tool maakt, bevatten mogelijk onjuiste informatie. Dit komt omdat de tool teksten samenstelt op basis van bestaande teksten op het internet. Je vraagt ChatGPT bijvoorbeeld wie de crompouce heeft bedacht. ChatGPT antwoordt met een uitgebreide en levendige beschrijving. Maar ChatGPT noemt een andere naam dan bijvoorbeeld Google. Ook als je Googlet op de naam die ChatGPT als de bedenker van de crompouce aanwijst, vind je geen resultaat. Check dus altijd of het antwoord van een AI-tool klopt. 

 

Vooroordelen

Doordat een AI-tool bestaande data gebruikt, is een tekst of beeld gebaseerd op bestaande tekst of beeld. Sommige onderwerpen worden vanuit een bepaalde hoek beschreven, waardoor de tool die hoek als waarheid aanneemt. Midjourney maakt bijvoorbeeld vooral gebruik van Europese en Amerikaanse datasets. Als je Midjourney vraagt een afbeelding van een bruiloft te maken, zal dit er als een typisch Europese en of Amerikaanse bruiloft eruitzien. 

AI-wetgeving

In 2025 wordt het gebruik van AI-tools veiliger. Dan wordt de eerste Europese AI-wetgeving ingevoerd. Die wetgeving  dwingt AI-tools risico’s op onbetrouwbare en bevooroordeelde informatie zo klein mogelijk te maken. 

Veilig en verantwoord ondernemen? Met de checklist cyberveiligheid houd je cybercriminelen buiten de deur.