Wat een demissionair kabinet betekent voor Prinsjesdag

Als de minister-president het ontslag van alle ministers en staatssecretarissen aanbiedt aan de Koning, is het kabinet demissionair. Een demissionair kabinet regeert door totdat na verkiezingen een nieuwe ministerraad is gevormd. De Koning verleent ontslag aan de bewindslieden van het demissionaire kabinet, voordat hij het nieuwe kabinet benoemt.

In 2023 is het kabinet voor de elfde keer in de naoorlogse geschiedenis demissionair op Prinsjesdag. Eerder was dat ook het geval in 1956, 1972, 1977, 1982, 1989, 2006, 2010, 2012, 2017 en 2021.
 

Een demissionair kabinet past op de winkel en is terughoudend met nieuw beleid. Ook schrijft het nieuwe verkiezingen uit. Het kabinet neemt geen politieke beslissingen meer over ‘controversiële onderwerpen’. De Tweede Kamer bepaalt over welke onderwerpen pas na de verkiezingen en de daarop volgende kabinetsformatie beslist kan worden.

Ook de behandeling van wetsvoorstellen over ‘controversiële onderwerpen’ wordt stilgelegd totdat er een nieuwe regering is. Het demissionaire kabinet kan nog wel nieuw beleid maken als dat in het landsbelang niet kan wachten. De Tweede Kamer bepaalt hoeveel speelruimte het kabinet daarvoor krijgt.

Een demissionair kabinet past op de winkel. Dat betekent ook dat het op Prinsjesdag de Miljoenennota aanbiedt. Daarin staat de begroting van Nederland voor het volgende jaar.

De Miljoenennota van een demissionair kabinet is ‘beleidsarm’. Dat komt doordat de regering geen politieke beslissingen meer neemt over ‘controversiële onderwerpen’. De Tweede Kamer bepaalt over welke onderwerpen pas na de verkiezingen en de daarop volgende kabinetsformatie beslist kan worden.

Toch kan in de Miljoenennota nieuw beleid staan, dat bijvoorbeeld van belang is voor ondernemers. Het demissionaire kabinet presenteert namelijk wel nieuwe plannen voor onderwerpen die niet kunnen wachten op een nieuwe regering vanwege het landsbelang en waar brede steun voor is in de Tweede Kamer.

Doordat het kabinet in 2023 demissionair is, lopen belangrijke dossiers voor ondernemers vermoedelijk vertraging op. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofcrisis, arbeidsmarkthervorming, de Zzp-wet en verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering.