Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Om te zien wat de maatschappelijke waarde van je bedrijf is, moet je eerst weten wat de invloed van je onderneming is op de samenleving. Dat doe je door te kijken naar alle mensen en partijen die betrokken zijn bij je bedrijf: je stakeholders. Welke partijen hebben belang bij de activiteiten van je bedrijf? Bedenk bij elk van die stakeholders welke positieve of negatieve invloed je op hen hebt. Dus: hoe beïnvloedt jouw bedrijf het milieu? Werken je werknemers in een veilige en comfortabele omgeving? En wat is je invloed op bijvoorbeeld leveranciers, buurtbewoners en milieuorganisaties?

Daarna verzamel je gegevens waarmee je de prestaties van je bedrijf meet. Denk aan energie- en watergebruik, CO2-uitstoot, veiligheid op de werkvloer en klanttevredenheid. Pak deze cijfers er regelmatig bij en stel actieplannen op om je prestaties te verbeteren. Om de maatschappelijke waarde van je bedrijf te vergroten, kun je bijvoorbeeld investeren in duurzame technologie, een energiezuinig pand, of betere arbeidsomstandigheden. Denk bij die keuzes aan wat je stakeholders nodig hebben en van jouw bedrijf verwachten.

Met het Business Model Canvas breng je je bedrijfsmodel in kaart. En vind je kansen om duurzaamheid een plek te geven binnen je bedrijf. Is de wereld van verduurzamen nieuw voor je? Lees hoe je start met een duurzame bedrijfsvoering.

Doe onderzoek onder je klanten. Als je in de zakelijke markt werkt, kun je het beste een-op-een contact opnemen met je grootste klanten. Vraag ze tijdens een gesprek naar hun visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen en ga op zoek naar gedeelde belangen. Bij nieuwe klanten kun je deze vragen ook  stellen tijdens salesgesprekken.

Richt je je met jouw bedrijf op consumenten? Dan kun je op de volgende manier onderzoek doen:

1. Stel vast wie je klanten zijn en welke klantgroepen er zijn. Daardoor kun je gerichter onderzoek doen.
2. Maak een vragenlijst waarmee je klanten vraagt hoe ze denken over maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). Je kunt daar meer over te weten komen door vragen te stellen als ‘Hoe belangrijk vind je het dat bedrijven zich inzetten voor duurzaamheid’ en ‘Hoe goed vind je dat dit bedrijf maatschappelijk verantwoord onderneemt?’.
3. Stuur de vragenlijst naar een groep klanten die een goede doorsnee vormen van je klantenbestand. Analyseer de antwoorden. Je kunt hiervoor ook hulp vragen aan bedrijven die gespecialiseerd zijn in marktonderzoek.
4. Verwerk de resultaten van de enquête en kijk naar de patronen en trends. Let daarbij goed op de verschillen in hoe klantgroepen denken.
5. Nu is het aan jou om ervoor te zorgen dat je product of dienst aansluit bij hoe je klanten denken over mvo. En wat ze hierin van je verwachten. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je investeert in duurzame manieren van produceren, groen vervoer, communicatie met klanten over duurzaamheid, enzovoorts.
6. Je bent nooit klaar met onderzoeken hoe je klanten denken over mvo. Door regelmatig te meten en te verbeteren zorg je ervoor dat je bedrijf aansluit bij de wensen van je klant.

Met het Business Model Canvas breng je je klanten en hun behoeftes in kaart. En vind je kansen om duurzaamheid een plek te geven binnen je bedrijf.

Dat kan op verschillende manieren.
 

1. Maak op je website, sociale media en marketingmateriaal duidelijk wat jouw bedrijf doet voor de maatschappij. En laat op een eerlijke manier zien wat het resultaat is. Vertel alleen over zaken waar je bewijs voor kunt laten zien. Zo voorkom je greenwashing.
2. Werk samen met organisaties die bij jouw ideeën en doelen passen. Zo vergroot je je bereik en maak je je boodschap krachtiger.
3. Vertel het verhaal achter je bedrijf en missie. Zo kun je mensen inspireren en laten zien dat jouw bedrijf niet alleen om geld verdienen draait.
4. Organiseer evenementen die passen bij jouw maatschappelijke ideeën en doelen. Denk aan een bijeenkomst met sprekers tot vrijwilligersactiviteiten. Zo presenteer je je bedrijf op een positieve manier en laat je zien waar jullie voor staan.
5. Laat je klanten aan het woord via je website of sociale media accounts. Dit kan helpen om het vertrouwen te vergroten. En te laten zien dat je bedrijf zich inzet voor de maatschappij en klanttevredenheid belangrijk vindt.

Zorg er ook voor dat het verhaal dat je vertelt voor iedereen te zien, lezen of horen is. Maak bijvoorbeeld je website ook toegankelijk voor slechtzienden.

Als je maatschappelijk verantwoord onderneemt wil je natuurlijk ook dat je medewerkers, klanten en toeleveranciers dit weten. Zo pak je dat aan:
 

1. Bepaal welke groepen je wilt bereiken met je mvo-boodschap en pas je communicatie aan op hun behoeften en interesses.
2. Gebruik communicatiekanalen die bij deze groepen passen. Denk aan sociale media, nieuwsbrieven, persberichten, jaarverslagen en website. Met afbeeldingen, video’s en grafieken kun je laten zien wat je hebt bereikt.
3. Wees duidelijk en open over wat je doet en wat de resultaten zijn. Vertel ook eerlijk over de uitdagingen die je tegenkomt en wat er nog moet gebeuren om duurzamer te worden.
4. Zorg ervoor dat je medewerkers op de hoogte zijn van je duurzaamheidsinspanningen. Leg uit hoe ze kunnen helpen en betrek ze erbij. Zo kunnen ze je klanten en partners vertellen wat je doet op het gebied van mvo. En worden ze ambassadeurs van je bedrijf.
5. Zoek partners en leveranciers die dezelfde waarden belangrijk vinden als jij en werk samen om duurzamer te worden.
6. Laat regelmatig weten wat je doet om duurzamer te worden. En blijf je boodschap verbeteren op basis van feedback van klanten en andere betrokkenen bij je bedrijf.

Let op: vermijd greenwashing. Daarbij doe je je duurzamer voor dan je bent. Het kan ervoor zorgen dat je negatief bekend komt te staan bij (mogelijke) klanten en het vertrouwen van je medewerkers verliest. En je kunt er een boete voor krijgen.

Op zoek naar meer inspiratie over de kracht van een goed verhaal? Lees hier hoe je klanten bereikt met storytelling.

Zorg ervoor dat je vacaturetekst voor iedereen begrijpelijk is en niemand uitsluit. En kijk bij het zoeken van nieuwe medewerkers niet alleen naar persoonlijke kenmerken. Focus vooral op vaardigheden en eigenschappen die nodig zijn voor de functie. Probeer op verschillende manieren en plekken nieuwe mensen te werven, zoals via sociale media en opleidingen. Hierdoor bereik je meer verschillende mensen.

Is iemand anders dan jij verantwoordelijk voor het aannemen van nieuwe mensen? Zorg dat je diegene betrekt in jouw ideeën over diversiteit. Er zijn allerlei cursussen en trainingen die hierbij kunnen helpen.

Denk ook aan de medewerkers die al in je bedrijf werken. Zorg dat iedereen gelijke kansen heeft om te groeien en zich te ontwikkelen binnen de organisatie. Maak duidelijk wat de mogelijkheden daarvoor zijn. En wat er nodig is om promotie te maken. Met trainingen, workshops en bijeenkomsten over diversiteit kun je je personeel betrekken bij jouw doelen.

Aan de slag met diversiteit en inclusie? Zo doe je dat. Wil je op een eerlijke en snelle manier personeel vinden? Bekijk of Open Hiring iets voor je bedrijf is.

Als werkgever kun je op verschillende manieren zorgen voor een eerlijke, veilige en gezonde werkomgeving. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aannemen van personeel met verschillende achtergronden en vaardigheden.

En zorg voor training en ontwikkelingsmogelijkheden, zodat werknemers kunnen groeien in hun werk. Deze mogelijkheden moeten wel voor iedereen toegankelijk zijn en niet alleen voor managers.

Bij het beoordelen en belonen van werknemers is het goed om eerlijk en transparant te zijn, zodat iedereen dezelfde kansen krijgt.

Door goed voor je werknemers te zorgen vergroot je de maatschappelijke waarde van je bedrijf. En zorg je ervoor dat je talent behoudt en aantrek. Verdiep je daarom in manieren om de betrokkenheid onder je werknemers te verhogen. En onderzoek de mogelijkheden om je personeel extra te belonen.

Dat begint bij het bespreekbaar maken van het onderwerp: waarom moet je als bedrijf werken aan duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid? Wat betekent dit voor de wereld en je organisatie? Het gaat er vooral om dat je werknemers het belang van mvo gaan voelen en zich betrokken voelen bij je bedrijf en doelen. Organiseer daarom bijvoorbeeld interne workshops en trainingen. En betrek je personeel ook bij het nemen van duurzame en maatschappelijke beslissingen. Vraag om ideeën bij de ontwikkeling van beleid en strategieën.

Door een goed voorbeeld te geven laat je als werkgever zien dat je stappen wilt zetten. Maak bijvoorbeeld gebruik van duurzame energiebronnen of koop circulaire producten in. En moedig duurzaam gedrag van je medewerkers aan. Dat kan op allerlei manieren. Maak het bijvoorbeeld aantrekkelijk om duurzaam te reizen. Ook je secundaire arbeidsvoorwaarden kun je verduurzamen. Laat medewerkers bijvoorbeeld een goed doel kiezen om aan te doneren of bied een leenauto aan.

Onderschat overigens niet hoe vanzelfsprekend de gemiddelde werknemer duurzaamheid vindt. Bijna iedereen scheidt thuis zijn afval, veel mensen hebben zonnepanelen en niemand is voor discriminatie, uitbuiting of kinderarbeid. Zorg ervoor dat je bedrijf aansluit bij deze positieve benadering.

Op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) vind je een overzicht. Een aantal voorbeelden van subsidies die je kunt gebruiken om je maatschappelijke waarde te vergroten:
 

1. Met de Innovatiebox krijg je belastingvoordeel als je innovatieve producten, processen of diensten ontwikkelt.
2. Met de Social Impact Bond (SIB) krijg je een financiële beloning als je erin slaagt om bepaalde maatschappelijke doelen te behalen. Denk aan het verminderen van armoede of werkloosheid.
3. De Energie-investeringsaftrek (EIA) biedt hulp voor als je wilt investeren in energiebesparende technieken en duurzame energieopwekking.

Er zijn ook subsidies en regelingen waarmee je de kosten van personeel aannemen beperkt. Ook kun je personeel aannemen met een afstand tot de arbeidsmarkt, en daarvoor subsidie krijgen. Dat geldt ook als je daarvoor aanpassingen moet maken op de werkvloer.

Bedrijven moeten zich houden aan internationale richtlijnen voor mens en milieu, zoals de OESO-richtlijnen en de UN Guiding Principles. Ze moeten risico's op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen herkennen, voorkomen en verminderen in hun activiteiten en productieketen. Dit heet ook wel ‘gepaste zorgvuldigheid’ of ‘due diligence’. Een Europees wetsvoorstel maakt dit binnenkort verplicht. Bekijk hier wat je moet doen om je bedrijfsbeleid en procedures hierop aan te passen.

Elk land heeft daarnaast zijn eigen wetten en regels op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Check deze in alle landen waarin je actief bent. Dit kan door contact op te nemen met lokale mvo-organisaties of door een deskundige in te schakelen. Een stap die daar nog aan vooraf gaat is controleren welke internationale mvo-risico's je loopt met jouw handelsactiviteiten. En wat je kunt doen om die risico's te beperken. Dat kan gratis met de MVO Risico Checker.

Aan de hand van een stappenplan check je alles waar je aan moet voldoen als je internationaal onderneemt. Gebruik een stappenplan voor importeren, exporteren en internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Meer vragen over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen? Het IMVO-steunpunt helpt je verder.

Voor de facilitaire zaken kijk je naar lopende contracten. Als die aflopen neem je in de offerteaanvraag een aantal basisvoorwaarden op. Op de website van PIANOO vind je meer informatie daarover. Hier kun je offertes vergelijken en prestaties vergelijken op een scorekaart. Maak vervolgens een keuze waarbij je rekening houdt met zaken als prijs, kwaliteit, leveringsvoorwaarden en mvo-score.

Voor de strategische goederen of diensten, moet je eerst bedenken waar de grootste problemen zitten in jouw manier van werken of je keten. Denk bijvoorbeeld aan CO2-uitstoot, werkomstandigheden, afval, of herkomst van grondstoffen. Beschrijf heel duidelijk waar je aan wilt werken, zodat je hierover met leveranciers kunt praten.

Praat met je leveranciers over hoe ze het doen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Stel samen verbeteringsplannen en -doelen op. Het helpt daarbij als je je leveranciers als partners ziet, niet alleen als bedrijven die producten of diensten aan jou verkopen. Samen ben je verantwoordelijk voor het verduurzamen van de hele keten. Als een leverancier na bijvoorbeeld twee jaar nog steeds geen verbetering laat zien, dan kun je afscheid nemen.

Voorkom risico’s die je bedrijf of product kunnen schaden. Koop duurzaam in en kies de juiste importpartner.

Ja, dat kan. Je kunt leveranciers aanmoedigen om duurzamer te werken door mvo-afspraken in hun contracten op te nemen. Dat is goed voor jouw bedrijf en voor de hele keten. Maak afspraken over bijvoorbeeld veilig en gezond werken, een verbod op kinder- en dwangarbeid en veilige werkomstandigheden. Als je afspraken over duurzaamheid maakt, kun je leveranciers daarop aanspreken. Zorg wel dat de afspraken duidelijk en meetbaar zijn.

Overweeg je om mvo-afspraken op te nemen in leverancierscontracten? Het is goed om dit zo vroeg mogelijk te doen. Zo kun je mogelijke leveranciers goed informeren en ze vragen om een plan van aanpak.

Voer je de mvo-gesprekken met internationale partners? Houd dan rekening met deze vijf valkuilen bij internationaal zakendoen.

Ja, dat kan zeker. Praat met je huidige leveranciers en vertel over je plannen om te verduurzamen. Vraag ze bijvoorbeeld hoe zij hun producten of diensten kunnen verduurzamen. En wat hun ervaringen hiermee zijn. Wil je het formeler aanpakken? Stuur dan een Request for Proposal (RFP) en vraag specifiek naar duurzame oplossingen en voorwaarden voor jouw producten of diensten.

Je handel naar ontwikkelingslanden of opkomende markten verduurzamen? Schakel een adviseur in.

Er zijn veel manieren om je bedrijf milieuvriendelijker te maken. Een paar voorbeelden:
 

• Gebruik herbruikbare verpakkingen en recyclebare materialen om afval te verminderen.
• Bespaar energie door ledverlichting en energiezuinige apparatuur te gebruiken. Leg zonnepanelen op het dak en koop groene stroom.
• Verminder onnodig transport. En moedig thuiswerken aan om de CO2-uitstoot te verlagen.
• Koop duurzame grondstoffen in, in plaats van fossiele.
• Verminder het gebruik van chemicaliën. En gebruik in plaats daarvan natuurlijke, biologische producten.

Lees meer over een duurzame bedrijfsvoering zoals reizen met ov, besparen op grondstoffen, zakelijk elektrisch rijden en je kantoor energiezuinig maken. En lees hoe snel je je investering in een groen pand terugverdient.

Het begint bij je strategie: hoe kijk je naar duurzaamheid? Waarom werk je aan een betere wereld? Gebruik storytelling om duidelijk te maken wat het verhaal achter jouw groene strategie is. Dat verhaal vertel je vervolgens overal waar je maar kunt: van je nieuwsbrieven tot je social media. Van je website en winkel tot in de teamdagen op kantoor.

Zorg dat meer mensen je idee steunen door enthousiaste medewerkers erbij te betrekken. Organiseer bijeenkomsten waar je ideeën verzamelt over hoe je je bedrijf duurzamer kan maken. Zorg dat duurzaamheid een deel is van alle onderdelen van je bedrijf. Begin met zichtbare acties, zodat mensen snel zien dat je groen bezig bent. Dat kan al met iets heel kleins.

Van het gebruik van minder papier tot het scheiden van afval. Van het drinken van duurzame koffie tot het drinken van die koffie uit herbruikbare bekers. Beloon medewerkers, en zo mogelijk klanten, als ze een stap richting verduurzaming zetten.

Duurzame aanpassingen zorgen in eerste plaats voor hogere investeringskosten, maar leveren op lange termijn juist kostenbesparingen op. Dat geldt bijvoorbeeld door investeringen die zorgen voor een energiezuinig pand. Denk aan isolatie, hoogrendementsbeglazing en energiezuinige HVAC-systemen.

Een ander voorbeeld van een aanpassing waar je op de lange termijn geld mee bespaart: investeren in groene energie. Denk aan zonnepanelen of windenergie. Als je investeert in duurzame vervoersmiddelen, zoals elektrische auto's of fietsen, stoot je minder CO2 uit. En bespaar je op de lange termijn op brandstof- en onderhoudskosten. Ook als je investeert in circulair ondernemen kun je kosten besparen, omdat je voorziet in je eigen grondstoffen.

Wees alert op je duurzame verplichtingen. Ben je bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het afvalbeheer van je producten? Of ben je misschien verplicht je pand te vergroenen? Weet je dan hoe snel je investeringen terugverdient? Bepaal wat het juiste moment is om bepaalde beslissingen te nemen, zoals overstappen op elektrisch rijden. Sommige aanpassingen zijn minder vrijblijvend zoals het verbod op wegwerpplastic.

Er zijn allerlei subsidies voor duurzame stappen. Denk aan subsidie voor een groene bestelauto, investeringssubsidie voor duurzame energie en financiële hulp voor advies bij je duurzame keuzes.

Op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) vind je een overzicht van alle subsidies. Ook gemeentes bieden vaak financiële hulp voor duurzame plannen.