Stijging aantal stoppers en faillissementen zet door

In het eerste kwartaal van 2024 was er, in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, een verdere toename van het aantal stoppers en faillissementen te zien, terwijl het aantal startende ondernemers blijft afnemen. De detailhandel is de enige sector waar een toename van het aantal starters te zien is. Dat signaleert de Kamer van Koophandel (KVK) in het KVK Trendrapport Q1 2024.

Het aantal stoppers en faillissementen in Q1 2024 ligt op circa 44.590 en 1.000, dat zijn stijgingen van 1,4% en 23% t.o.v. dezelfde periode vorig jaar. Er waren 72.000 nieuwe vestigingen in het eerste kwartaal van dit jaar, dat waren er in dezelfde periode vorig jaar 7,2% meer, namelijk 78.000. In totaal stonden er eind Q1 2.542.873 bedrijven ingeschreven in het KVK Handelsregister. Een stijging van 3,6% t.o.v. Q1 2023. 

Netto groei

De daling in het aantal starters signaleert KVK nu voor het derde kwartaal op een rij. Ook het aantal stoppers heeft al drie kwartalen op een rij een stijgende lijn, al nam het aantal stoppers in de vorige twee kwartalen sterker toe.

“De groei van het aantal bedrijven neemt weliswaar af, maar netto is er nog altijd een toename te zien. Dat is een opvallende trend, die veel sterker is dan de bevolkingsgroei in Nederland. Nederland lijkt dus toch nog steeds ondernemender te worden”, zegt Erik Stam hoogleraar strategie, organisatie en ondernemerschap aan de Universiteit Utrecht.

De afname van het aantal startende bedrijven per 1.000 vestigingen is over alle sectoren waarneembaar, maar het sterkst in de sectoren energie, water en milieu (-26%), bouw (-25%) en gezondheid (-22%). In de detailhandel, logistiek en horeca zijn zowel de meeste startende als stoppende vestigingen te vinden.  

Ontwikkeling aantal starters per 1.000 vestigingen per sector (Q1 2024 t.o.v. Q1 2023)

Detailhandel en jonge ondernemers

De detailhandel is de enige sector waar het aantal starters is toegenomen (+6%) in vergelijking met Q1 2023. Het aantal starters per 1.000 vestigingen lag in deze branche met 42,2 ook hoog, terwijl er 25,6 stoppers per 1.000 vestigingen waren. In totaal waren er in deze sector in het afgelopen kwartaal 11.347 starters en 6.875 stoppers. Deze beweging binnen de detailhandel vindt vooral plaats in webwinkels. 

“We zagen tijdens corona een enorme stijging van het aantal webwinkels. Corona is op meerdere fronten een aanjager van digitalisering geweest. Die groei is na corona weliswaar behoorlijk afgenomen, maar in het afgelopen jaar ging de trend weer omhoog, met het op een na hoogste aantal startende webwinkels ooit. We zien het aantal winkels in de straat afnemen, maar op de digitale snelweg toenemen”, zegt Stam. 

Het aantal startende webwinkels is in Q1 2024 met 13% gestegen ten opzichte van Q1 2023. Deze webwinkels worden opvallend vaak door jonge ondernemers opgezet. Bijna de helft (48%) van de webwinkels wordt opgezet door mensen van 25 jaar of jonger. Ter vergelijking, de gemiddelde leeftijd van alle ondernemers is 45 jaar, van startende ondernemers 34.

“Veel van deze jongeren starten een webshop met artikelen voor persoonlijke verzorging, kleding of hippe (alcoholvrije) drankjes. Ze starten hun onderneming vaak terwijl ze ook nog bezig zijn met hun studie, of soms als onderdeel of opdracht daarvan, en merken dat het lastig is om dit echt goed met elkaar te kunnen combineren”, vertelt Gerdine Annaars, Ondernemersadviseur KVK. “Het concept denken deze ondernemers meestal perfect uit, maar we merken dat ze niet op alles even goed voorbereid zijn. We helpen hen bijvoorbeeld met vragen over wet- en regelgeving rondom productveiligheid, importeren en exporteren, belastingen en consumentenrecht.

Faillissementen

In de afgelopen zes kwartalen (vooral in 2023) nam het aantal faillissementen gestaag toe en ontstaan er vergelijkbare aantallen met de jaren vlak vóór de corona-periode. Het aantal faillissementen in Q1 2024 is 1.003. Dat is 23% hoger dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar, toen het er 819 waren. 

“Het was opmerkelijk dat er zo weinig faillissementen waren. We gaan nu weer richting een aantal faillissement dat past bij een normale economische situatie”, zegt Stam.

Bekijk het gehele KVK Trendrapport Q1 2024.