Zzp’er in de zorg

Je bent verpleegkundige, verzorgende, kraamverzorgster of andere zzp’er in de zorg. Als professional weet je als geen ander dat je gebonden bent aan regels en wetgeving. Je werkt met mensen en dan staat de kwaliteit altijd voorop. Met welke aandachtspunten heb je te maken en aan welke wetten en regels moet je voldoen?

Als je nog gaat starten als zzp’er in de zorg kun je dit stappenplan volgen. Zo zie je niets over het hoofd. Wanneer je al gestart bent, check dan eens of je voldoet aan de wet- en regelgeving in de zorg. En of het voeren van een keurmerk je voordelen biedt.

Groeiende markt

Het aantal zzp’ers in de zorg is in vergelijking met vijf jaar geleden met bijna 50% gegroeid. In 2022 zijn er bijna 169.000 zzp’ers in de zorg actief in Nederland. Het online platform zzp-erindezorg meldt dat dit vooral komt door slecht werkgeverschap, gebrek aan waardering en de hoge werkdruk.

Wet- en regelgeving

Een zelfstandig zorgprofessional moet als zelfstandig zorgaanbieder aan specifieke wet- en regelgeving voldoen.

Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza)

Vanaf 1 januari 2022 geldt de nieuwe Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) voor alle (nieuwe) zorgaanbieders. In de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) staat aan welke eisen je moet voldoen voordat je zorg mag verlenen. Een van die eisen is dat je je meldt bij het Zorgaanbiedersportaal. Dit geldt voor alle zzp’ers in de zorg. Het Zorgaanbiedersportaal is hetzelfde als het Landelijk Registers Zorgaanbieders. Na je inschrijving bij KVK meld je je aan bij het Zorgaanbiedersportaal en vul je de vragenlijst in. Hiermee toetst de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) of je genoeg weet van de wetgeving en kwaliteitseisen voor de zorg die in de Wkkgz staan.

Bekijk hier een video met uitleg over de meldplicht voor de Wtza.

Om de vragenlijst van IGJ in te vullen heb je eHerkenning nodig. Je kunt je maximaal drie maanden voordat je van start gaat aanmelden. Na je aanmelding kijkt IGJ hoe ze toezicht houden op jouw werk.

Wet Wkkgz

De overheid wil dat iedereen goede zorg krijgt. Daarom staat er in de wet wat goede zorg precies inhoudt. En wat er moet gebeuren als mensen een klacht hebben over de zorg. Dit staat in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Deze wet geldt voor alle zorgaanbieders. Je kunt als zzp’er op twee manieren aan de eisen uit de Wkkgz voldoen:

1. Je hebt eigen cliënten, en handelt direct in opdracht van de cliënt. In dit geval moet je zelf regelen dat je aan de verplichtingen van de Wkkgz voldoet.
2. Je bent opdrachtnemer van meerdere zorgaanbieders. Bijvoorbeeld als je werkt voor een bemiddelingsbureau. In dit geval moet in de schriftelijke overeenkomst tussen jou en de opdrachtgever geregeld zijn hoe jullie allebei aan de verplichtingen van de Wkkgz voldoen.

De verklaring omtrent gedrag (VOG) is onderdeel van de Wkkgz. In deze brochure lees je of je aan de vereisten van de Wkkgz moet voldoen.

BIG-registratie

Het BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) is een wettelijk, online en openbaar register. Een BIG-registratie maakt duidelijk wat je als zorgverlener kan en mag. Bijvoorbeeld een bepaalde chirurgische handeling verrichten of injecties geven. Het doel van de wet BIG is het beschermen van patiënten tegen ondeskundige zorgverleners. De verplichte BIG-registratie geldt voor onder andere artsen, apothekers, fysiotherapeuten, gezondheidszorgpsychologen, psychotherapeuten, tandartsen, orthopedagoog-generalisten, physician assistants, verloskundigen en verpleegkundigen. Deze beroepen mag je alleen uitoefenen als je in het BIG-register bent ingeschreven. Zorgverleners in het BIG-register moeten zich elke vijf jaar opnieuw registreren.

Ben je een BIG-geregistreerde zorgverlener? Dan moet je je BIG-nummer actief bekendmaken. Zet het nummer daarom op alle plekken waar je beroepsmatig je naam en beroep toont, zoals je website of die van je opdrachtgever, e-mailberichten en facturen. Hierdoor is het voor patiënten makkelijker te controleren of je als zorgverlener in het register staat ingeschreven.

Experimenteerberoepen

Een aantal beroepen, experimenteerberoepen, wordt tijdelijk (vijf jaar) opgenomen in het BIG-register. Sinds 2019 is de Bachelor Medisch Hulpverlener als experimenteerberoep opgenomen in het BIG-register. Geregistreerd Mondhygiënist is hier sinds 1 juli 2020 aan toegevoegd. Je krijgt na inschrijving de titel ‘geregistreerd mondhygiënist’ en mag uitgebreidere behandelingen doen, zoals verdoven, röntgenfoto’s maken en eerste gaatjes vullen. Het experiment duurt vijf jaar en is vrijwillig. Je kunt er dus voor kiezen er wel of geen gebruik van te maken.

AGB-code

Je hebt een persoonlijke Algemeen GegevensBeheer-code (AGB-code) nodig om geleverde zorg te declareren. Dit is een landelijke code waaraan een zorgaanbieder wordt herkend. Vektis is de organisatie die de AGB-code verstrekt. Je kunt alleen een AGB-code aanvragen als je een geldige BIG-registratie en/of een registratie bij een beroepsorganisatie hebt. Ook kan het zijn dat je een Kiwa-keurmerk of keurmerk HKZ nodig hebt om een AGB-code aan te vragen. Vektis bepaalt aan welke voorwaarden je moet voldoen. Je specialisme en het niveau van de functie zijn bepalend. Om een AGB-code aan te vragen moet je ingeschreven zijn in het KVK Handelsregister.

Wijzigt er iets in jouw situatie? De registratie van KVK, BIG en Vektis zijn gekoppeld. Dit kan gevolgen hebben voor de geldigheid van je AGB-code. Check regelmatig of je nog voldoet aan alle wet- en regelgeving.

Keurmerk

Als zzp’er in de zorg kun je een kwaliteitskeurmerk aanvragen. Met een keurmerk hoef je niet steeds aan te tonen dat je voldoet aan alle eisen. Het is een kwaliteitsbewijs waarmee je laat zien dat je professioneel omgaat met je ondernemerschap. En het geeft je opdrachtgevers de zekerheid dat je volgens de eisen en regels werkt. Denk bijvoorbeeld aan de eisen van de Wkkgz. Je bent niet verplicht om een keurmerk te voeren, maar voor het aanvragen van een AGB-code kan een keurmerk verplicht zijn. Er zijn twee aanbieders van een keurmerk in de zorg:

1. KIWA is een keurmerk voor zzp’ers in de (thuis)zorg. Je laat hiermee zien dat je voldoet aan de beroeps- en ondernemerseisen en dat je goede zorg verleent. De keuring gaat via een digitale vragenlijst. Het KIWA-keurmerk kost 96 euro per jaar, exclusief btw.
2. HKZ staat voor Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector. Het HKZ-keurmerk is een keurmerk waarmee je aantoont dat je kwalitatieve zorg levert in de zorg- en welzijnssector. De keuring gaat via een interview en is uitgebreider dan bij het KIWA- keurmerk. Het HKZ-keurmerk kost 510 euro, exclusief btw en is drie jaar geldig.

Medisch dossier

Als zorgaanbieder moet je van elke patiënt een medisch dossier bijhouden. In dit dossier staan gegevens over onder meer de gezondheid van de patiënt en over je behandeling. Patiënten moet je de mogelijkheid bieden om hun gegevens digitaal te bekijken en te beheren.

Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de bescherming aan mensen met een diagnose dementie of een verstandelijke beperking tegen de nadelen van onvrijwillige zorg. De zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis gebeuren. Als er geen alternatieven zijn, dan moet je als zorgaanbieder het stappenplan Wzd volgen. De wet geldt voor organisaties en individuele zorgaanbieders (zzp’ers). Het is van toepassing op zorg binnen een instelling, thuis of bij kleinschalige woonvormen en dagbesteding.

Lever jij als zzp’er onvrijwillige zorg als zorgaanbieder en val je onder de Wkkgz? Dan ligt de verantwoordelijkheid van de Wzd bij jou. Naast het volgen van het stappenplan Wzd, moet je je aanmelden bij het locatieregister. Je meldt je aan met het adres waarop je geregistreerd staat in het Handelsregister van KVK. Registratie is nodig om zorgvuldig te handelen en om de maatregel te evalueren.

Verzekerde zorg

Wil je verzekerde zorg aan je klanten geven? Dat is zorg die is verzekerd vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Dit kan op verschillende manieren. Zo weet je dat je betaald krijgt voor de zorg die je geeft en dat je patiënt de zorg (deels) vergoed krijgt.

AVG

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) geldt voor alle bedrijven die persoonsgegevens gebruiken. Dus dit geldt ook voor zzp’ers in de zorg. Je moet zorgvuldig omgaan met de privacygevoelige informatie van patiënten. Het maakt niet uit of je de gegevens handmatig of geautomatiseerd verwerkt. Verwerken van persoonsgegevens betekent onder meer: het verzamelen, vastleggen, opslaan, gebruiken, doorsturen, verspreiden en beschikbaar stellen.

Belastingen en de zorg

Vrijstelling btw

De vrijstelling van btw geldt alleen voor de persoonlijke gezondheidskundige verzorging van de mens. Hiervan is sprake als de behandelingen zijn bedoeld om de gezondheid van de patiënt te beschermen, in stand te houden of te herstellen. Vrijstelling van btw houdt in dat je als zorgverlener geen btw in rekening brengt aan je klant, maar ook geen btw kunt terugvragen.

Btw en bemiddelingsbureaus

Je kunt op diverse manieren gaan werken als zzp’er voor een zorginstelling. Hierdoor kan er verwarring ontstaan over de vraag of je wel of niet btw-plichtig bent. Meestal ben je niet btw-plichtig als zelfstandig zorgaanbieder. Het gaat er vooral om hoe je dat werk uitvoert: via bemiddeling of rechtstreeks voor de zorgverlener. Werk je via tussenkomst van een bemiddelingsbureau? Dan kan het zijn dat je wel btw in rekening moet brengen aan het bemiddelingsbureau.

Twee manieren van werken via een bemiddelingsbureau

Je werkt direct voor de zorginstelling via een bemiddelingsbureau. Het bemiddelingsbureau heeft jou en de zorginstelling bij elkaar gebracht en dit vastgelegd in een bemiddelingsovereenkomst. Je factureert dan direct naar de zorginstelling zonder btw. Officieel is het bemiddelingsbureau dan geen partij bij de overeenkomst. Je zelfstandigheid als zzp’er is dan beter geregeld omdat je vaak voor meerdere opdrachtgevers werkt.

Je werkt via een opdrachtovereenkomst met het bemiddelingsbureau en factureert direct aan het bemiddelingsbureau, dus niet aan de zorgverlener. Je moet dan wel btw in rekening brengen aan het bemiddelingsbureau. Je btw-nummer moet je dan zelf aanvragen bij de Belastingdienst. Dit regel je via het formulier 'Opgaaf Startende onderneming'. Op dit formulier vermeld je de opmerking: 'btw-belastbare diensten via een bemiddelingsbureau'.
Let op: door deze manier van werken kan je zelfstandigheid in het geding komen. Als je alleen werkt voor het bemiddelingsbureau, heb je namelijk maar één opdrachtgever. Dit kan leiden tot schijnzelfstandigheid.

Voorkom schijnzelfstandigheid

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) vervangt sinds 2016 de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie). De bedoeling van de wet DBA is jou en je opdrachtgever duidelijkheid te geven over de arbeidsrelatie die jullie aangaan. Samen met je opdrachtgever ben je verantwoordelijk voor jullie werkrelatie. Check samen of er geen sprake is van loondienst en werk volgens een modelovereenkomst als je twijfelt.
Opdrachtgevers in de zorgsector krijgen sinds oktober 2019 wel meer aandacht van de Belastingdienst.

Heb je hier vragen over? Ga in gesprek met de Belastingdienst. Dit kan iedere werkdag via de chat.

Klanten vinden

Opdrachtgevers, zowel particulieren als zorginstellingen, vind je op verschillende manieren. Je kunt zelf op zoek gaan naar opdrachtgevers. Bijvoorbeeld via je eigen netwerk en via online platforms waar vraag en aanbod samenkomen. Of maak gebruik van een bemiddelingsbureau als je acquisitie doen lastig vindt.