Tweede baan verbieden mag alleen met goede reden

In Nederland hebben in het eerste kwartaal van 2025 zo’n 378.000 werknemers naast hun baan in loondienst nog ander werk. Denk aan een eigen onderneming, vrijwilligerswerk of een aanstelling bij een ander bedrijf. Die werknemers zijn verplicht zo’n bijbaan vooraf bij hun werkgever te melden.

Het was tot 2022 vrij eenvoudig je werknemers te verbieden naast hun baan ander werk te doen. De Europese richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden heeft dat een stuk lastiger gemaakt. Daardoor kan dat nu alleen nog met een gegronde reden.

Wat zijn nevenwerkzaamheden?

Werk dat je werknemer verricht naast de baan in loondienst noem je nevenwerkzaamheden. In bijzondere situaties mag je dat verbieden. Bijvoorbeeld als de gezondheid of de veiligheid op de werkvloer in gevaar komt. Denk aan iemand die nachtdiensten draait in een fabriek en 's ochtends bij jouw transportbedrijf als chauffeur werkt. Dat is niet veilig.

Arbeidstijdenwet

Je moet ook opletten dat je werknemers niet te veel uren laat werken. Vraag medewerkers daarom of ze een bijbaan hebben en voor hoeveel uur in de week.

In de arbeidstijdenwet staat hoeveel uur iemand maximaal mag werken, bijvoorbeeld per week of per dag. Tel de uren van alle (bij)banen van één werknemer bij elkaar op. Ligt dat aantal boven het maximum, ga dan samen in gesprek om tot een oplossing te komen.

De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of werknemers te veel uren werken. Heeft je werknemer een tweede baan en werkt die daardoor meer uren dan is toegestaan? Dan kunnen beide werkgevers daarvoor een boete krijgen. Die kan oplopen tot zo'n 10.000 euro. 

Bedrijfsinformatie beschermen

Nevenwerkzaamheden kun je ook verbieden om gevoelige bedrijfsinformatie te beschermen. In die situatie is er vaak ook een belangenconflict. Dan heeft de werknemer een doel dat botst met het doel van je bedrijf.

Bijvoorbeeld als een werknemer van je financiële adviesbureau ook gaat werken bij een bedrijf dat verzekeringen verkoopt. De kennis die de medewerker heeft over je klanten, prijzen en processen, wil je liever niet delen met een concurrent.

Afspraken maken over bijbaan

Maak je afspraken met je werknemers over een tweede baan, dan heet dat een nevenwerkzaamhedenbeding. Je beschrijft bijvoorbeeld in een document wat de regels zijn en zet daar je handtekening onder. Ook je werknemer moet tekenen.

Het is handig een nevenwerkzaamhedenbeding in je arbeidscontract of cao te zetten. Zo gelden die regels voor alle nieuwe collega’s. Maar je kunt ook mondeling afspraken maken over welke soorten werk zijn toegestaan. Bijvoorbeeld tijdens een gesprek waarin iemand vraagt om goedkeuring voor een tweede baan. Denk hierbij niet alleen aan betaald werk, maar ook aan vrijwilligerswerk.

Zorg dat je pas iets verbiedt, als je daar een goede reden voor hebt. Als je geen goede reden hebt voor een nevenwerkzaamhedenbeding, is die niet geldig. Twijfel je, zoek dan hulp bij een jurist. Die kan je vertellen wat er wel en niet mag volgens de wet.