Regels voor gratis plastic wegwerpbekers en -bakjes

Sinds 1 juli 2023 mag je plastic wegwerpbekers en -bakjes niet gratis aan je klanten meegeven, maar die regel wordt in 2026 dus aangepast. De regels om wegwerplastic te verminderen werken, blijkt uit een evaluatie van het ministerie Infrastructuur en Waterstaat. Sommige regels worden aangepast omdat ze lastig uit te voeren zijn voor ondernemers.

Voor wie gelden de regels

De regels gelden bijvoorbeeld voor ondernemers met een horecabedrijf, bedrijfsrestaurant, kraam op een evenement en verkooppunten met koffiehoek. Maar ook een wachtende klant een kopje koffie aanbieden in een plastic wegwerpbeker mag niet meer.

Regels voor afhalen en bezorgen

Vanaf 2026 hoef je dus geen geld voor plastic wegwerpbekers en -bakjes te vragen, maar je moet klanten wel een herbruikbare optie aanbieden. Ook mogen klanten zelf hun eigen beker of bakje meenemen als ze eten of drinken afhalen. Als ondernemer bepaal je zelf of je dat beloont met een korting.

Regels voor consumptie ter plaatse

Sinds januari 2024 mag je geen plastic wegwerpbekers en -voedselverpakkingen gebruiken voor consumptie ter plaatse. Die regel geldt bijvoorbeeld in de snackbar of op een festival, maar ook op kantoor. Je bent verplicht een andere keuze aan te bieden. Denk aan een herbruikbare verpakking met statiegeld. Of je klant gebruikt een eigen beker of bakje. Je kunt speciale posters ophangen om dit duidelijk te maken aan je klanten. Heeft je bedrijf vanwege een speciale reden toch plastic wegwerpbekers of -maaltijdverpakkingen nodig? Dan mag je ze blijven gebruiken. Wel moet je 75 tot 90 procent van de verpakkingen zelf inzamelen voor hoogwaardige recycling.

“In de praktijk is dit een behoorlijke uitdaging”, waarschuwt Emmy van Daele. “Zeker voor kleine ondernemers.” Van Daele is campagnecoördinator bij Mission Reuse, een organisatie die herbruikbare oplossingen voor wegwerpplastic onderzoekt en aanmoedigt. “Het opzetten van een systeem voor gescheiden inzameling kost veel moeite. Daarnaast zijn er maar weinig verpakkingen op de markt die je met behoud van kwaliteit kunt recyclen.” 

Let op: regels vanuit je gemeente kunnen strenger zijn. Zo kan het zijn dat je gemeente herbruikbare bekers verplicht, bijvoorbeeld op een evenement. Dit lees je terug in de Algemene Plaatselijke Verordening van je gemeente.

Alternatieven voor wegwerpplastic

Wil je stoppen met het aanbieden van plastic wegwerpbakjes en -bekers bij bezorgen en afhalen? Dan kun je kiezen uit een aantal alternatieven:

• Je biedt herbruikbare verpakkingen aan
• Je klant neemt een eigen verpakking mee
• Je gebruikt plasticvrije wegwerpverpakkingen, bijvoorbeeld bekers van natuurlijke materialen zoals hout of papier waar geen plastic aan is toegevoegd.

In een snackbar vervang je plastic bakjes, bekers en bestek bijvoorbeeld door keramieken servies. “En in plaats van portieverpakkingen suiker, melk en zoetjes kun je een schenkverpakking of losse suikerklontjes gebruiken”, vult Van Daele aan.

Let op: welke optie je ook kiest, je klanten hebben altijd recht op een herbruikbaar alternatief, zoals een zelf meegebrachte beker of verpakking. Welke andere plasticvrije keuzes je hebt en wat het beste bij je bedrijf past, lees je hier.

Controle regels wegwerpplastic

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert of bedrijven, organisaties en supermarkten zich aan de regels houden. Doe je dat niet, dan kun je een waarschuwing of boete krijgen. Sinds 1 januari 2024 is de handhaving op de regels voor wegwerpplastic aangepast: de inspectie controleert niet op de meerprijs voor bekers en bakjes. Het aanbieden van een herbruikbare verpakking en de mogelijkeheid dat klanten hun eigen beker of bakje meenemen, daar blijft ILT op controleren. 

Verbod op plastic tasjes

Eerdere maatregelen om plastic afval te verminderen bleken succesvol. Denk aan het verbod op gratis plastic tasjes, dat sinds 2016 geldt. Sindsdien is het aantal plastic tasjes in het zwerfafval namelijk met zeventig procent afgenomen. Klanten en ondernemers zijn door het verbod bewuster van de nadelen van plastic, blijkt uit onderzoek. Ze accepteren dat plastic tasjes geld kosten en nemen dit de ondernemer niet kwalijk.

Meer informatie

Het kan natuurlijk zijn dat je nog meer informatie nodig hebt. Neem dan contact op met Helpdesk Afvalbeheer. Je gebruikt daarvoor dit contactformulier. Ook is er een handige verzamelplek voor de meest gestelde vragen over de regels voor wegwerpbekers en -bakjes.