Een familiebedrijf overnemen

Zakelijk gezien verschilt de overname van een familiebedrijf niet veel van de overname van elk ander bedrijf. Je doorloopt dezelfde stappen. In familiebedrijven is de dynamiek echter vaak anders dan in reguliere bedrijven. De onderlinge banden gaan verder, ook nadat je de deur van het bedrijf dichttrekt. Waar moet je op letten? Een kort overzicht.

Vragen bij familieopvolging

Stel jezelf een aantal vragen als je het proces van bedrijfsoverdracht wilt starten.

• Moet een van de kinderen de zaak overnemen?
• Heeft de beoogde opvolger de juiste kwaliteiten?
• Is een buitenstaander beter voor het bedrijf?

De acties

• Houd rekening met emoties en pas op voor familieblindheid.
• Ga goed na of de beoogde opvolger ook de benodigde eigenschappen in huis heeft.
• Blijf open staan voor kandidaten van buiten de familiekring.

Familiestatuut

Bij de vragen en acties helpt een familiestatuut. Daarin leg je de regels en afspraken vast over hoe de familie met het bedrijf wil omgaan. Zo voorkom je discussies. Je kunt bijvoorbeeld de beloning van familieleden die in het bedrijf werken en de eventuele toetreding van de volgende generatie in het statuut opnemen. Het doel van het statuut is om als familie effectief te communiceren over onderwerpen die op het grensvlak van familie en bedrijf liggen. Het statuut maak je op basis van gesprekken met alle betrokkenen. Het is verstandig hierbij advies in te winnen. Een familiestatuut bestaat uit de volgende onderdelen:

• visie op de toekomst en doelstellingen van het familiebedrijf
• waarden en gedragsregels van de familie en van het familiebedrijf
• regeling van eigendom en zeggenschap
• loopbaan in het familiebedrijf
• bestuursstructuur en gevolgen bij uittreding van familieleden
• salarissen en vergoedingen voor familieleden
• leiding van het familiebedrijf door familie en/of niet-familieleden
• proces van overdracht en opvolging in leiding en eigendom
• overleg, informatie en besluitvorming binnen de familie

Gefaseerde overgang

Bij overdracht binnen de familie kun je in de periode voor de overdracht kiezen voor een gefaseerde overgang. Je draagt steeds meer verantwoordelijkheden over aan de opvolger zodat iedereen zich kan voorbereiden op hun toekomstige taken. Belangrijk is dat de opvolger in een ondernemingsplan zijn kijk op de strategie en voortgang van het bedrijf uitwerkt. Het plan dient als onderbouwing van een eventuele financieringsaanvraag.

Zes stappen naar bedrijfsverkoop

Lees ook 'Je bedrijf verkopen in zes stappen' voor inzicht in het proces van bedrijfsverkoop of gebruik de KVK Gids voor bedrijfsverkoop.