Hoe een overeenkomst werkt

Een overeenkomst of contract is een afspraak tussen twee of meer partijen. Uit deze afspraak ontstaan rechten en plichten. Bijvoorbeeld om iets te doen of leveren, of daarvoor te betalen. In dit artikel lees je alles over contracten.

• Mondeling of op papier
• Wilsovereenkomst
• Zelf inhoud bepalen
• Soorten overeenkomsten
• 18 jaar of ouder en handelingsbekwaam
• Contract opstellen
• Algemene voorwaarden
• Voorbeelden en modellen
• KVK en voorbeeldovereenkomsten

Mondeling of op papier

Een contract is niet altijd schriftelijk. Een mondelinge afspraak is net zo geldig. Toch zijn overeenkomsten op papier handiger. Als er dan iets misgaat, kun je makkelijker nagaan wat de bedoeling is en de ander daarop aanspreken.

Wilsovereenkomst

Het is belangrijk dat de partijen hetzelfde willen. Dat heet wilsovereenstemming. Zonder wilsovereenstemming is er geen overeenkomst.

Zo is er geen sprake van wilsovereenstemming als je een overeenkomst sluit terwijl je wordt bedreigd. Dat geldt bijvoorbeeld ook als opzettelijk verkeerde informatie is gegeven. Dat heet bedrog.

Zelf inhoud bepalen

In Nederland mag je de inhoud van een overeenkomst zelf bepalen. Dat heet contractvrijheid. Je mag alleen niets afspreken wat in strijd is met de wet.

Een overeenkomst aangaan om bijvoorbeeld een overval te plegen, mag niet. Zo’n afspraak kun je niet afdwingen via een rechter en het recht gaat ervan uit dat zo’n contract nooit heeft bestaan. Dat noem je een nietige overeenkomst.

Voor sommige afspraken geldt een verplichte, wettelijke procedure. De levering van een huis of bedrijfspand moet bijvoorbeeld altijd via een akte bij de notaris. Hier lees je hoe je een contract kan beëindigen.

Soorten overeenkomsten

Contracten zijn op te splitsen in benoemde en onbenoemde overeenkomsten. Bij benoemde overeenkomsten is de inhoud via de wet geregeld en volg je een soort model. Dat zijn bijvoorbeeld contracten voor huur en voor een lening. Bij onbenoemde overeenkomsten schrijft de wet niet speciaal voor wat er in moet staan. Denk aan een overeenkomst die je sluit om je fiets te laten repareren.

De meeste overeenkomsten zijn ‘verbintenis scheppend’ én ‘wederkerig’. Bij zo’n afspraak zijn beide partijen verplicht iets te doen. Denk daarbij aan een arbeidsovereenkomst, huurovereenkomst, ruilovereenkomst of vof-overeenkomst.

Daarnaast zijn er eenzijdige overeenkomsten, zoals een schenkovereenkomst. Alleen de schenker is verplicht het te schenken goed over te dragen. De ontvanger heeft geen juridische verplichtingen.

18 of ouder en handelingsbekwaam

Als je handelingsbekwaam en 18 jaar of ouder bent, mag je een overeenkomst sluiten. Ben je jonger? Dan heb je toestemming van je ouders of voogd nodig. Een contract dat zonder die toestemming is getekend, is terug te draaien.

Ben je tussen de 16 en 18 jaar, dan kun je een rechter vragen je volwassen te ‘verklaren’ door middel van ‘handlichting’. Dan heb je niet elke keer toestemming van je ouders of voogd nodig. Dat is makkelijk als je bijvoorbeeld een bedrijf runt op jonge leeftijd.

Onder de 16 jaar kun je ook overeenkomsten sluiten. Denk bijvoorbeeld aan het kopen van een brood of een ijsje. Dat is maatschappelijk geaccepteerd en kun je zonder toestemming van je ouders doen. Maar je mag geen energie- of telefoonabonnement afsluiten zonder die toestemming. 

Contract opstellen

Het opstellen van een basisovereenkomst is helemaal niet moeilijk. In het contract moeten wel minimaal acht punten staan:

1. Wie zijn de partijen?
2. Wat willen de partijen van elkaar?
3. Welk product of dienst wordt geleverd?
4. Wat is de levertijd?
5. Wat is de looptijd van de overeenkomst?
6. Wat is de overeengekomen prijs?
7. Zijn er algemene voorwaarden van toepassing?
8. Datum, plaats en ondertekening?

Deze acht punten moeten in een contract voldoende beschreven zijn. Ook moeten de afspraken voor elke partij duidelijk zijn. Zorg dat je meerdere ondertekende of gekopieerde exemplaren van een overeenkomst hebt, zodat iedereen een eigen exemplaar heeft om op terug te vallen als dat nodig is. 

Algemene voorwaarden

Naast een contract is het verstandig om randzaken via algemene voorwaarden te regelen: ’de kleine lettertjes’. Het is handig algemene voorwaarden op te stellen die van toepassing zijn op al je overeenkomsten. Je hoeft dan niet bij elk contract met een klant allerlei punten te bespreken.

Je contract en de algemene voorwaarden vormen samen één geheel. Geef de algemene voorwaarden aan je klant voordat er een overeenkomst wordt gesloten. Doe je dit niet, dan is de kans groot dat je voorwaarden niet gelden.

Lees het contract én de voorwaarden van tevoren goed door. Neem ruim de tijd om te doorgronden wat er staat. Let erop dat de bepalingen uit de hoofdovereenkomst overeenstemmen met bepalingen uit de algemene voorwaarden.

Voorbeelden en modellen

Online vind je allerlei informatie over algemene voorwaarden of contracten. Voor elk soort afspraak is wel een modelovereenkomst beschikbaar. Dat zijn standaard documenten die je kan downloaden en aanpassen of aanvullen. 
Soms zijn die documenten gratis en soms vragen aanbieders een geringe betaling. Dienstverleners maken overeenkomsten op maat. Dat is meestal duurder.

Ben je lid van een branchevereniging, dan kun je vaak gebruikmaken van haar juridische diensten. Meestal is dat goedkoper dan rechtstreeks een advocaat of jurist inschakelen.

Een alternatief is om te informeren bij universiteiten of hogescholen. Studenten van juridische studierichtingen stellen om te oefenen voor hun studie vaak kosteloos contracten op.

KVK en voorbeeldovereenkomsten

KVK heeft geen modellen of voorbeeldovereenkomsten. KVK is onderdeel van de overheid en mag niet concurreren met commerciële dienstverleners. Dat levert oneerlijke concurrentie op.

KVK geeft wel informatie over contracten. Heb je vragen over overeenkomsten, dan kun je gerust contact met ons opnemen.