Wanneer kies je voor een fusie of bedrijfsovername?

In 2024 Nederland waren er 5.355 fusies en overnames, meldt het CBS. In 2023 waren dat er 4.775. Dit betekent dat er iets meer fusies en overnames waren in 2024. Deze cijfers laten zien dat bedrijven in Nederland regelmatig kiezen voor een fusie of overname als strategische stap.

Wat is een fusie?

Bij een fusie vormen twee of meer bedrijven samen één nieuw bedrijf. Dit gebeurt zowel juridisch via de notaris als praktisch qua productie, personeel en klanten. Bij een fusie zijn de bedrijven vaak gelijkwaardig aan elkaar. Ze delen hun geld, mensen en kennis om sterker te worden op de markt.

Wat is een bedrijfsovername?

Bij een bedrijfsovername krijgt één bedrijf de volledige controle over het andere bedrijf. Het verschil tussen een fusie en overname ligt dus bij het recht om ergens over te beslissen.

Redenen voor een fusie of overname

Er zijn verschillende redenen voor een fusie of bedrijfsovername. In de basis is het altijd een strategische stap omdat je je bedrijf op een of meerdere vlakken wilt versterken. Bijvoorbeeld omdat je:

• moeite hebt met stabiliteit of groei. Bijvoorbeeld als je bedrijf moeite heeft met zelfstandig overleven.
• je aanbod of afzetmarkt wilt versterken of uitbreiden. Bijvoorbeeld via toegang tot nieuwe klanten, regio’s of producten.
• samen sterker bent dan alleen. Samenwerken kan zorgen voor een lagere kostprijs of een betere marktpositie.
• een gebrek aan middelen hebt. Denk aan geld, machines of gebouwen.
• kennis mist. Bijvoorbeeld over een specifieke productietaak of een nieuwe doelgroep.
• personeel tekortkomt. Met meer of gespecialiseerd personeel kun je zorgen voor extra productie.
• een andere rol wilt vervullen. Samenvoeging met een andere partij kan ruimte bieden voor minder operationeel en meer strategisch werk.

Keuze fusie of overname

Bedrijven kiezen voor een samenwerking afhankelijk van hoe sterk hun bedrijf staat en wat hun doelen zijn. Degene die het meest te bieden heeft, bijvoorbeeld extra gebouwen, personeel of kennis, staat vaak het sterkst in de onderhandeling. Daarnaast is bepalend wat beiden partijen willen: bijvoorbeeld wanneer de sterkste partij alleen de volledige controle wil hebben en dus geen fusie maar een overname wil.

Isabel Boerdam richtte in 2018 Green Food Lab op en onderzocht onlangs vijf verschillende mogelijkheden: van een fusie met drie andere bureaus tot een volledige overname door Schuttelaar & Partners. Zo ontdekte ze welke vorm het beste bij haar wensen paste.

3 Aandachtspunten

Een fusie of overname is een ingrijpende stap die je niet zomaar neemt. Daarom is het belangrijk om vooraf goed stil te staan bij een aantal aandachtspunten.

1. Het juiste bedrijf

Een succesvolle samenwerking begint bij de juiste partner. Kies daarom een bedrijf dat niet alleen een sterke naam of reputatie heeft, maar ook beschikt over aanvullende expertise of toegang biedt tot een nieuwe markt. Minstens zo belangrijk is dat jullie dezelfde missie en visie delen, zodat er een stevige basis is voor de lange termijn.

Voor Boerdam was het belangrijk dat de partner ook duurzaamheid omarmde als kernwaarde. “Bij Schuttelaar & Partners is duurzaamheid verweven in hun hele bedrijf. Bij de andere bedrijven die ik sprak was het wel belangrijk, maar meer als bijzaak of vanwege de trend. De klik met Schuttelaars & Partners was daardoor het sterkst. En uiteindelijk gaat het erom dat je gaat samenwerken, dat moet je dan ook echt willen.”

Tip: spreek altijd meerdere partijen zodat je de opties kunt vergelijken. Boerdam: “Pas als je vergelijkingsmateriaal hebt, kun je inschatten wat je mening is. En hoeveel waarde je hecht aan de losse aspecten, zoals de samenwerkingsvorm, persoonlijke klik of een gedeelde missie.”

2. Leg een duidelijke verdeling vast

Om misverstanden en conflicten te voorkomen, is het essentieel om vooraf duidelijke afspraken te maken over de verdeling van verantwoordelijkheden, bevoegdheden en risico’s. Denk ook aan de eigendomsstructuur: hoe worden de aandelen verdeeld, en wie heeft zeggenschap over welke onderdelen van het bedrijf?

Boerdam verkocht haar bedrijf aan Schuttelaar & Partners voor een overeengekomen prijs en is nu gelijkwaardig aandeelhouder. “Met andere partijen besprak ik ook andere opties, zoals dat ik in dienst zou treden of minder aandelen kreeg. Maar ik wilde blijven ondernemen, dus ook daarin past het voorstel van Schuttelaar & Partners bij mij. We hebben beiden onze wensen besproken en aan de hand van winstnormalisering een voorstel gemaakt. Daarna is het zaak om er op een goede manier uit te komen met elkaar. Je wilt dat beiden partijen een goed gevoel hebben bij de samenwerking. We hebben dan ook beiden wat water bij de wijn gedaan en zijn zo tot een akkoord gekomen.”

3. Maak afspraken over personeel

Een fusie of overname heeft gevolgen voor het personeel. Bespreek daarom hoe je omgaat met bestaande arbeidscontracten, verschillen in arbeidsvoorwaarden en het indelen of samenvoegen van afdelingen. Zorg voor heldere communicatie naar de medewerkers, zodat zij weten waar ze aan toe zijn en zich betrokken blijven voelen bij de nieuwe organisatie.

Voor Boerdam was het een eis dat haar personeel mee kon bij de overname. “Al verandert er natuurlijk wel iets in hun functie en werk. Mijn bedrijf had 10 werknemers en nu zijn we in totaal met 120 mensen. De regie van sommige werknemers is wat minder, maar het is mijn rol als ondernemer om te kijken naar het grote plaatje en dan kun je helaas niet altijd met iedereen rekening houden. Al doen we er alles aan dat de medewerkers zich op hun plek voelen in de nieuwe situatie en hebben we bijvoorbeeld ons oude kantoor in Amsterdam behouden.”