Innovatie 2023: werken met startups belangrijker dan ooit

Trends ontwikkelen zich vaak over vele jaren, voordat ze een brede impact hebben op de markt. Deeltijdhoogleraar en keynote-spreker Deborah Nas verwacht dat startups in 2023 een belangrijke rol spelen. “Werken met startups is de makkelijkste manier om innovatie in je bedrijf te brengen.” Deborah Nas is een van de zeven experts die een visie geeft op de trends en kansen die zij zien voor volgend jaar.

Welke trends zie jij binnen innovatie?

Trend 1: werken met startups

“Een trend wordt meestal gezien als iets nieuws dat zich direct afspeelt. Maar in werkelijkheid ontwikkelen trends zich over vele jaren voordat ze echt gaan gelden. Een trend die ik volgend jaar zie versnellen in het mkb is werken met startups. Binnen je organisatie nieuwe dingen doen is ongelooflijk moeilijk. Daarom is het slim als ondernemers innovatiekracht van buiten naar binnen halen. Startups innoveren sneller en nemen risico’s die je binnen je gevestigde onderneming meestal niet neemt. Je kunt je aansluiten bij een accelerator-programma, zoals Startupbootcamp, Rockstart of YES!Delft, dan zit je dicht op het vuur. Je kunt er inspiratie opdoen, maar ook kansrijke startups vinden om mee samen te werken, te acquireren of om ‘launching customer’ van te worden. Daarmee kun je een voorsprong pakken in de markt. Veel grote ondernemingen doen dit al, maar ik raad ook mkb’ers aan om meer te gaan samenwerken met startups.”

Trend 2: word zelf een startup

“Een wat radicalere trend is om zelf een startup te worden. Het is lastig om binnen je onderneming iets geheel nieuws te ontwikkelen. Radicale ideeën gaan vaak dwars door de organisatie heen en de structuur van je onderneming houdt dit soort ideeën vaak tegen. Daarom beginnen steeds meer grote ondernemingen startups naast hun bestaande organisatie. Ze ontwikkelen daar met een heel nieuw team een hele nieuwe waarde-propositie. Denk aan Polestar van Volvo of Knab van Aegon.”

Trend 3: product als een dienst

“Een derde trend die al langer te zien is, maar nog niet echt binnen het mkb, is je product aanbieden als dienst, via een abonnementsvorm. Denk aan deelauto’s of de Swapfiets. Consumenten kiezen deze abonnementsvormen vaak voor het gemak, op de langere termijn is het altijd duurder dan een product aanschaffen. Het is daarom interessant om te zien of deze trend standhoudt als het economisch slechter gaat. Voor ondernemers is het voordeel dat je niet eenmalig een product verkoopt, maar een langdurige relatie met je klant opbouwt. Bovendien kun je je cashflow beter voorspellen. Door slimme technologie verzamel je veel informatie over het gebruik en de kwaliteit van je product, waarmee je weer verder kunt innoveren. Een product als een dienst aanbieden leidt ook vaak tot duurzamere producten. Je wil als aanbieder natuurlijk dat het zo lang mogelijk meegaat en dat de onderhoudskosten zo laag mogelijk zijn.”

Trend 4: duurzaamheid

“Een vierde trend die nu wel heel urgent is, is duurzaamheid. Grote tech-bedrijven als Apple en Google hebben ambitieuze doelen gesteld om al in 2030 energieneutraal te zijn. Hun toeleveranciers moeten daaraan meedoen. Het heeft een enorm effect op de hele waardeketen en dan gaat het hard. Daarnaast is het door de energiecrisis nog belangrijker geworden om kantoren te verduurzamen, het bespaart geld. Veel ondernemers hebben met verduurzamen gewacht tot het C-label in 2023 echt verplicht wordt, maar inmiddels is het vaak financieel interessant om voor een B-label te gaan. En dan niet alleen beter isoleren en zonnepanelen plaatsen, maar ook nadenken over het slimmer aansturen van je verwarming, koeling en verlichting en zelfs teruggaan in vierkante meters. Met behulp van slimme technologie en gedeeltelijk thuiswerken is dat binnen handbereik.”

Trend 5: experimenteer en leer

“Tot slot: experimenteer en leer. Verdiep je in dingen waarvan je nog niet weet wat het je gaat opbrengen, maar waardoor je wel gaat begrijpen wat je er ooit mee kunt. Denk aan ondernemers die nu al actief zijn in de Metaverse zonder lange-termijndoel. Maar denk ook aan generatieve kunstmatige intelligentie (algoritmes die iets kunnen creëren) of quantum-technologie. Voor dat laatste geldt dat de high-tech industrie zich daar nu al in moet verdiepen om straks niet de boot te missen.”

Welke kansen zijn er voor ondernemers?

“Allereerst liggen de kansen op het gebied van duurzaamheid, hier kun je echt niet meer omheen. Klanten vinden duurzaamheid steeds belangrijker, zowel consumenten als zakelijke klanten. Als je onderdeel bent van een keten, moet je wel meedoen anders raak je je positie kwijt. Ook hier is samenwerken met startups de gemakkelijkste manier om innovatie in je bedrijf te brengen.”

Wat zijn mogelijke bedreigingen voor ondernemers?

“Het risico bestaat dat je een verkeerde startup kiest, 70 procent van de tech-startups wordt geen succes. Daar komt nog bij dat het investeringsklimaat op dit moment slecht is. Als de startup er niet in slaagt om voldoende geld op te halen, gaat die kopje onder en moet je ondernemer op zoek naar een andere oplossing. Je loopt behoorlijke vertraging op. Je kunt ook op het verkeerde paard wedden en zien dat een andere startup de standaard zet. Als je ervoor kiest om zelf een startup te worden, is het ook geen gewonnen race. Het is geen gegeven dat je bij de 30 procent succesvolle startups hoort. Innovatie is per definitie risico nemen.”

Welke trends moeten ondernemers (nog) niet volgen?

“Dat is moeilijk te zeggen. De ene technologische ontwikkeling is voor de ene branche wel belangrijk maar voor een andere helemaal niet. Het is erg afhankelijk van je business waar je wel en niet op moet instappen. Het grote verschil met twintig jaar geleden is de digitale component, die zit nu in elk product en elke dienst. Een auto wordt steeds meer een computer op wielen en ook de analyse van MRI-scans krijgt een steeds grotere digitale component. Digitale technologie ontwikkelt zich heel snel, die trends moet elke branche volgen.”

Wat is jouw ultieme tip voor ondernemers om goed voorbereid het nieuwe jaar in te gaan?

“Gebruik deze kerstvakantie om jezelf goed te informeren op technologisch vlak, bijvoorbeeld door veel te lezen en YouTube-filmpjes te kijken over nieuwe technologieën. Bekijk de keynotes van grote tech-bedrijven als Apple en Google. Kijk wat zij met innovatie doen en hoe zij de toekomst zien. Voed jezelf met die kennis. Mkb-ondernemers hebben meestal geen innovatie-afdeling, dus als dga moet je jezelf goed informeren. Een goede oefening is met twee of drie ervaren vrije denkers uit je onderneming en een paar ‘techies’ die bij techbedrijven en -scaleups hebben gewerkt een week op de hei te gaan zitten en na te denken over de vraag: als je een nieuw bedrijf zou kunnen beginnen en je hebt voldoende financiering, hoe zou dat bedrijf er dan uitzien en wat zou het aanbieden? Dat leidt tot nieuwe inzichten en nieuwe ideeën. Misschien kun je een aantal ideeën doorvoeren in je organisatie of misschien is het wel zo interessant dat je je eigen startup begint!”

2023 wordt het jaar van: verschuivingen

“Want door wel of niet mee te gaan met innovatieve trends zullen bedrijven een andere positie krijgen in de markt.”