Afpersing raakt 1 op de 10 bedrijven: dit kun je doen

Een op de tien ondernemers is ooit slachtoffer geweest van afpersing. Afpersing is meestal onzichtbaar voor de buitenwereld en heeft grote impact op het slachtoffer en zijn directe omgeving. Er zijn verschillende vormen van afpersing. Marc Janssen, woordvoerder van de Vertrouwenslijn, geeft drie tips over wat je kunt doen als het je overkomt.

Afpersing is een vorm van diefstal waarbij de afperser je door geweld of intimidatie dwingt tot het betalen van geld of leveren van spullen. Die dreigt dan bijvoorbeeld met fysiek geweld of brandstichting. In Nederland heeft 10% van de ondernemers met afpersing te maken. “De invloed van afpersing is groot. Het zorgt voor financieel en persoonlijk leed bij ondernemers en hun families”, vertelt Janssen.

Onderneem actie

Janssen geeft drie tips over wat je moet doen als je slachtoffer bent van afpersing.

1. Betaal niet

“Het gevraagde geld betalen of doen wat de crimineel wil, zal het afpersen vermoedelijk niet stoppen.” De afpersers zijn dan succesvol en zullen daardoor mogelijk verder gaan. “Ga daarom niet in op de eisen van de afperser: betaal niet!”

2. Bel de Vertrouwenslijn

Ondernemers kunnen de Vertrouwenslijn bellen om afpersing te melden of om advies te vragen. “De Vertrouwenslijn bestaat uit een team van ervaren vertrouwenspersonen die luisteren naar je verhaal. Daarnaast brengen ze je in contact met afpersingsexperts bij de politie. De deskundigen van de Vertrouwenslijn adviseren je wat je het beste kunt doen en begeleiden je eventueel bij het doen van aangifte.” Steeds meer ondernemers bellen deze lijn.

Doodsbang

Janssen vertelt hoe belangrijk het is om in actie te komen bij afpersing. Een ondernemer belde naar de vertrouwenslijn met het volgende verhaal: “Een ontslagen medewerker van de ondernemer had nog een bedrijfswagen in bezit. Hij kwam met enkele onbekende personen op de zaak en dwong de ondernemer onder schot geld en de wagen af te staan. De dagen erna volgen de criminelen de ondernemer naar zijn huis, op straat en naar zijn ouders. Niet veel later dwingen de afpersers hem onder schot in de auto te stappen. Ze nemen hem mee naar een elektronicazaak. Daar moet hij met de bedrijfscreditcard twee nieuwe iPhones kopen. Vervolgens zetten ze hem af bij een treinstation met de mededeling dat hij binnen enkele dagen 5.000 euro moet betalen, anders gaat het huis van zijn ouders in de fik.

De ondernemer was doodsbang en durfde niet met de politie te praten. Hij belde de Vertrouwenslijn en wij hebben hem gekoppeld aan een expert van de politie.” Het liep goed af, vertelt Janssen. “De politie bereidde samen met de ondernemer een actie voor om het afpersen te stoppen. Uiteindelijk hielden ze drie personen aan in het bezit van de iPhone's, de bedrijfswagens en een vuurwapen.”

3. Doe aangifte

De stap naar de politie blijkt groot. “Slachtoffers van afpersing durven uit schaamte of angst voor de dader vaak geen melding of aangifte te doen. Toch is het belangrijk om afpersing zo snel mogelijk te melden. Daarmee voorkom je dat de situatie nog ernstiger wordt en vergroot je de pakkans. Doe dus altijd direct aangifte bij de politie.” Tussen 2010 en 2022 is het aantal aangiftes van afpersing verdubbeld naar ruim 2.100 per jaar.

Soorten afpersing

Afpersing komt bij ondernemers in verschillende vormen voor.

Protectieafpersing

Bij protectieafpersing dreigen criminelen fysiek geweld te gebruiken tegen de ondernemer of zijn personeel. Ook komt het voor dat ze dreigen het bedrijfspand te beschadigen. In ruil voor ‘bescherming’ eisen de criminelen geld.

Janssen vertelt over een ondernemer die slachtoffer werd van protectieafpersing. “Een horecaondernemer kreeg bezoek van twee mannen die hem een brief overhandigden. Daarin stond: Vanwege de toenemende criminaliteit attenderen wij u op een dienst die wij vanuit ons consortium beschikbaar stellen. Deze dienst bestaat uit de bescherming van uw pand en uw werknemers en kost 150 euro per maand. Dit bedrag komt een van onze medewerkers iedere maand persoonlijk halen. Gaat u niet akkoord, dan rapporteren wij dit aan ons syndicaat en laten we u inzien hoe noodzakelijk deze dienst is.” De criminelen dwingen de ondernemer zo om hen geld te betalen. Deze vorm van afpersing komt vooral voor in de detailhandel en de horeca.

Persoonsgerichte afpersing

Persoonsgerichte afpersing is gericht op een specifiek persoon, zoals een ondernemer met een goedlopend bedrijf. Deze vorm van afpersing wordt ook wel chantage of afdreigen genoemd. In zo’n geval eist de afperser geld, spullen of diensten van je in ruil voor het niet naar buiten brengen van bepaalde informatie. Deze informatie kan bestaan uit geheime documenten, foto’s en filmpjes die schadelijk zijn voor je goede naam of die van je bedrijf.

Productafpersing

Productafpersing komt met name voor bij grote vermogende bedrijven. Afpersers dreigen bijvoorbeeld een product te vergiftigen en daarmee de goede naam van een bedrijf te beschadigen. De ondernemer kan dit alleen voorkomen door de afpersers te betalen. Zo werd Ahold een aantal jaren geleden slachtoffer van deze manier van afpersing. De afpersers stuurden pakketjes gif op en dreigde daarmee het assortiment van de supermarktketen te vergiftigen.

Cyberafpersing

Digitale afpersing heet ook wel cyberafpersing. Criminelen maken dan gebruik van bijvoorbeeld ransomware, waarmee ze je computers, bestanden of netwerk blokkeren of versleutelen. Ze geven die pas weer vrij als je losgeld betaalt. Ook zijn er cybercriminelen die dreigen je bedrijfswebsite of webshop plat te leggen, bijvoorbeeld via een DDoS-aanval. Daarbij sturen aanvallers zoveel informatieverzoeken naar je site dat je server het verkeer niet aankan. Je site is onbereikbaar, waardoor je omzet verliest en reputatieschade lijdt.