Pensioen opbouwen als ondernemer

De meeste ondernemers bouwen niet automatisch een volledig pensioen op. Voor een financieel onbezorgde oude dag moet je zelf maatregelen nemen. Welke opties zijn er voor jouw pensioen?

Gevolgen van de nieuwe pensioenwet 

Op 1 juli 2023 is de Wet toekomst pensioenen ingegaan. Deze wet start met een overgangsfase van enkele jaren. In die periode worden afspraken gemaakt over het aanpassen van bestaande pensioenregelingen. De nieuwe wet geeft zelfstandig ondernemers in 2023 al meer mogelijkheden om belastingvriendelijk extra pensioen op te bouwen. Op 1 januari 2028 moeten bestaande pensioenregelingen zijn aangepast en gaat de wet volledig in werking.

Basispensioen AOW

De basis voor je pensioen is de Algemene Ouderdomswet (AOW). Dit wordt ook wel het eerste pijler pensioen genoemd. Iedereen die in Nederland woont of werkt is via deze volksverzekering automatisch verzekerd. Ook als je geen inkomen hebt, bouw je AOW op. De uitkering start in de maand nadat je jouw pensioenleeftijd hebt bereikt. Sinds 1 januari 2013 is de AOW-leeftijd niet meer 65 jaar. De pensioenleeftijd verschuift.

Pensioenleeftijd

In 2024 is de AOW-leeftijd 67 jaar. In 2028 wordt dat 67 jaar en drie maanden. De pensioengerechtigde leeftijd  is gekoppeld aan de gemiddelde levensverwachting. Je AOW-leeftijd bereken je op www.svb.nl.

Aanvullende voorzieningen

De AOW-uitkering geeft je een basisinkomen zodra je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Een aanvulling op de AOW komt soms uit pensioenfondsen waaraan je verplicht deelneemt. Dat heet de tweede pijler. En natuurlijk kun je ook zelf je pensioenopbouw regelen. Dat heet  pensioenbouw in de derde pijler.

Deelname pensioenfonds soms verplicht

Ben je actief in een van de volgende beroepsgroepen of bedrijfstakken? Dan geldt ook voor jou als zelfstandig ondernemer een verplichte deelname aan de pensioenregeling in de tweede pijler. De feitelijke werkzaamheden van je onderneming zijn hiervoor bepalend. Op basis van de omschrijving van je werkzaamheden krijg je bij je inschrijving in het Handelsregister een activiteitencode (SBI-code). Check regelmatig even of je inschrijving nog overeenkomt met de werkelijkheid en pas de gegevens aan als dat nodig is. De SBI-code is voor de pensioenfondsen een belangrijke indicator voor verplichte deelname. Je moet je zelf bij het pensioenfonds aanmelden.

• schilders-, glaszetters- en afwerkbedrijf
• natuursteenbedrijf, terrazzo-/vloerenbedrijf en stucadoors- en afbouwbedrijf
• apothekers
• dierenartsen
• fysiotherapeuten
• verloskundigen
• huisartsen
• medisch specialisten
• (kandidaat-) notarissen
• loodsen
• roeiers in het Rotterdamse havengebied

Experiment: pensioenfondsen open voor ondernemers

Als onderdeel van de Wet Toekomst Pensioenen mogen pensioenfondsen vanaf 1 juli 2023 een vijfjarig experiment starten. Hierbij kun je als ondernemer vrijwillig pensioen opbouwen bij het pensioenfonds van jouw sector. Je neemt zo deel aan dezelfde pensioenregeling als werknemers uit jouw branche. Er zijn geen toegangsvoorwaarden en er is geen medische keuring.

Als het experiment niet slaagt, stopt je pensioenopbouw bij het fonds. Het opgebouwde pensioen kun je laten staan. Of je kunt een waardeoverdracht vragen naar een lijfrenterekening. Individueel kun je de pensioenopbouw nog voortzetten, net als bij de voorzetting uit loondienst..

Vrijwillige pensioenregelingen

Naast de verplichte regelingen kun je ook zelf pensioen opbouwen. Daarvoor bestaan verschillende mogelijkheden die met een belastingvrijstelling worden ondersteund.

Op 1 juli 2023 is deze vrijstelling voor pensioenopbouw in de derde pijler met terugwerkende kracht tot begin 2023 verruimd van 13% naar 30% van je jaarruimte. Het maximale inkomen dat meetelt voor het berekenen van je jaarruimte is voor 2023 verhoogd naar 128.810 euro. De maximale jaarruimte is hierdoor 34.550 euro. Voor 2024 is het maximale inkomen voor berekening van de jaarruimte 137.800 euro en de maximale jaarruimte 36.077 euro.

De jaarruimte is dat deel van je inkomen van vorig jaar, waarover je nog niet op een andere manier pensioen opbouwt. Omdat je al AOW opbouwt, mag je een deel van je inkomen niet gebruiken voor je pensioenopbouw. Voor 2023 is dit bedrag (de AOW-franchise) 13.646 euro. In 2024 is de franchise 17.545 euro. Bouw je (verplicht) pensioen op bij een pensioenfonds? Dan krijg je via het jaarlijkse uniform pensioenoverzicht (UPO) de Factor-A door. Deze Factor-A x 6,27 vermindert je jaarruimte.

Heb je in 2022 gebruik gemaakt van de Fiscale oudedagsreserve (FOR)? Dan moet je de jaarruimte voor 2023 verminderen met het bedrag dat je in 2022 aan de FOR hebt toegevoegd. Na 2022 kan je niet meer aan de FOR toevoegen.
Heb je in het vorige jaar lijfrentes aangekocht of geld ingelegd op een bankspaarrekening? Dan moet je dit jaar je  jaarruimte met de vorig jaar ingelegde bedragen verminderen.

Indicatieve berekening jaarruimte

De jaarruimte is het maximale bedrag waarover je bij de aankoop van een pensioenproduct belastingvoordeel krijgt. 

Heb je in de afgelopen jaren de jaarruimte niet (maximaal) gebruikt? Het restant is dan reserveringsruimte geworden. Sinds 1 juli 2023 mag je de reserveringsruimte tot 10 jaar terug alsnog belastingvrij gebruiken. Dat was eerder tot 7 jaar terug.

Zzp-pensioen

Als zzp'er kun je deelnemen aan speciale vrijwillige regelingen voor zzp-pensioen. Verschillende marktpartijen bieden deze regelingen aan.

Voortzetting pensioenregeling uit loondienst

Start je vanuit loondienst? Dan kun je soms de pensioenregeling van je 'oude' werkgever vrijwillig voortzetten. Je betaalt dan zelf de volledige pensioenpremie. Deze pensioenpremie is 10 jaar fiscaal aftrekbaar. De vrijwillige voortzetting vraag je aan binnen negen maanden na de beëindiging van je loondienst. Voor meer informatie kun je terecht bij je voormalige werkgever of de pensioenuitvoerder.

Lijfrente en banksparen

Je kunt je pensioen ook regelen met een lijfrenteverzekering of via een geblokkeerde bankspaarrekening. Dan betaal je periodiek (bijvoorbeeld per maand) een bedrag (premie) of je stort een bedrag ineens (koopsom) bij een verzekeraar of bank. Deze inleg is tot een bepaald bedrag aftrekbaar. Met de Rekenhulp Lijfrentepremie bereken je hoeveel je maximaal mag aftrekken. Over het geld dat je spaart in een lijfrente betaal je (nog) geen inkomstenbelasting of vermogensheffing.

Met de premies of de koopsom bouw je kapitaal op om straks een lijfrente te kopen. Er zijn verschillende soorten lijfrentes. Er zijn lijfrentes voor een bepaalde tijd, lijfrentes die eindigen bij jouw overlijden en lijfrentes die jouw nabestaanden krijgen als je overlijdt. Welke lijfrente voor jou het meest geschikt is, hangt af van jouw persoonlijke wensen en omstandigheden. Overleg hierover met een gespecialiseerd adviseur.

De uitkeringen uit de lijfrente worden belast in box 1 van de inkomstenbelasting. De verzekeraar of bank houdt deze belasting in bij de uitkeringen.

Zelf voor pensioen sparen

Je kunt ook privé sparen en beleggen voor je pensioen. Het vermogen dat je opbouwt is voor de inkomstenbelasting belast in box 3. Een deel van je vermogen is vrijgesteld van belasting. Dat is het heffingsvrij vermogen. Als je zelf spaart, staat jouw geld niet vast. Je kunt er mee doen wat je wilt.

Fiscale Oudedagsreserve (FOR)

Tot 2023 kon je een deel van de winst reserveren voor een fiscale oudedagsreserve (FOR). Vanaf 2023 kun je de FOR niet meer verder opbouwen. De eerder opgebouwde FOR-reserves blijven staan en worden volgens de oude regels afgewikkeld.

Je pensioen berekenen

Wil je weten hoeveel pensioen je tot nu toe hebt opgebouwd? Mijnpensioenoverzicht.nl geeft inzicht in jouw AOW en opgebouwde pensioenen bij je (voormalige) werkgever(s). Je logt in met DigiD. Deze website haalt de informatie op van bijna alle pensioenfondsen. Het pensioen dat je als zelfstandige opbouwt, staat er niet op (tenzij je door beroepsgroep of bedrijfstak een verplichte pensioenvoorziening hebt).

Kom je financieel uit?

Of je na je pensioen financieel uitkomt, hangt naast de bedragen ook af van je wensen en plannen. Het stappenplan van Nibud geeft inzicht. Je kunt daar ook voor jouw situatie berekenen hoeveel je nu opzij moet zetten voor de opvulling van een eventueel pensioentekort.

Bekijk je persoonlijke aandachtspunten

Tot je pensioenleeftijd maak je in je leven dingen mee die van invloed zijn op je pensioen. De tool Later goed geregeld van Wijzer in geldzaken geeft tips die bij je persoonlijke situatie passen.

Pensioen voor je werknemers, hoe zit dat?

De meeste werkgevers bieden hun werknemers een pensioenregeling aan. Dat is voor ongeveer zeventig procent van de bedrijven ook verplicht. Dat komt door een algemeen verbindend verklaring (AVV) van een bedrijfstakpensioenregeling of door een bepaling in de CAO. Ben je niet verplicht om je werknemers een pensioenregeling aan te bieden? Dan kun je als onderdeel van de secundaire arbeidsvoorwaarden daar wel voor kiezen.

KVK Verzekeringscheck

Met verzekeringen kun je je indekken tegen risico's waar je als ondernemer mee te maken krijgt. Bekijk met de KVK Verzekeringscheck welke verzekeringen voor jou nuttig zijn.

Doe de verzekeringscheck