Ondernemen en aansprakelijkheid, wat betekent het voor je partner?

Je start een bedrijf en je hebt een partner. Hoe zit het dan met de aansprakelijkheid? Moet je partner meebetalen als jouw bedrijf failliet gaat? Hierbij is een aantal factoren van belang, bijvoorbeeld of jullie getrouwd zijn of niet en de rechtsvorm die je bedrijf heeft. Als je het niet goed regelt, kunnen de gevolgen voor jou én je partner groot zijn als je bedrijf aansprakelijk wordt gesteld. Lees over wat je zakelijk én privé moet regelen om te zorgen dat je zonder (te) groot risico kunt ondernemen.

Zakelijk

De rechtsvorm van je bedrijf speelt een belangrijke rol bij de aansprakelijkheid van jezelf en die van je partner. Zo zijn er rechtsvormen met en zonder rechtspersoonlijkheid.

Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid

Bij rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid zijn jij en je partner niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van jouw bedrijf. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid zijn: 

• Besloten vennootschap (bv)
• Naamloze vennootschap (nv)
• Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
• Stichting
• Vereniging

Er gelden uitzonderingen waarbij je wel persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld. Bijvoorbeeld als je als ondernemer je bv onbehoorlijk bestuurt.

Geld lenen

Als je geld leent voor het opstarten van je bedrijf, dan vraagt de bank vaak of jij én je partner ook privé tekenen voor de lening. Als het bedrijf de lening niet terugbetaalt wanneer je privé getekend hebt, kan de bank jullie hiervoor privé aansprakelijk stellen. 

Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

Bij rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid ben je volledig privé aansprakelijk. Bij deze rechtsvormen moet je schulden aflossen met je eigen vermogen. Daaronder vallen ook bezittingen die je samen met je partner hebt. Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid zijn:

• Eenmanszaak
• Vennootschap onder firma (vof)
• Maatschap
• Commanditaire vennootschap (cv)

Bijzondere vof: de man-vrouwfirma

Worden jullie als stel of echtpaar beiden actief in het nieuwe bedrijf? Dan kun je samen een vennootschap onder firma (vof) oprichten. Dit heet een man-vrouwfirma. Bij een vof zijn jij en de andere vennoot of vennoten beiden privé aansprakelijk. Dat betreft dus ook jullie eventuele partners. Deze vorm wordt veel gebruikt. Vooral in agrarische bedrijven en horeca. In het KVK Handelsregister staan in mei 2020 ruim 74.896 van deze vof’s ingeschreven. Een nadeel van de man-vrouwfirma is de hoofdelijke aansprakelijkheid van beide vennoten. Huwelijkse voorwaarden of afspraken uit een samenlevingscontract tellen dan niet mee. 

Privé 

Naast de rechtsvorm bepaalt de (vastgelegde) vorm van je relatie of samenleven de aansprakelijkheid van je partner. De verschillende mogelijke relatie- en samenlevingsvormen:

• Niet samenwonend
• Samenwonend zonder samenlevingscontract
• Samenwonend met samenlevingscontract
• Getrouwd of geregistreerd partnerschap
• Gescheiden

Niet samenwonend

Als jij en je partner niet samenwonen, staat je partner los van overeenkomsten die jij als ondernemer aangaat en is je partner niet aansprakelijk. 

Samenwonend zonder samenlevingscontract

Ook als jullie samenwonen, staat je partner los van overeenkomsten die jij als ondernemer aangaat. Je partner is dan dus niet aansprakelijk. Wanneer je samenwoont, is het wel vaak zo dat jullie gezamenlijke bezittingen hebben. Schuldeisers van de onderneming kunnen hierop beslag laten leggen. 

Samenwonen met samenlevingscontract

In een samenlevingscontract leggen je partner en jij afspraken over jullie relatie vast. Hierin kan je onder andere het volgende opnemen:

• De verdeling van huishoudelijke kosten.
• De verdeling van gezamenlijke bezittingen als je uit elkaar gaat. 
• Afspraken waarmee je voorkomt dat aanspraak gemaakt wordt op gezamenlijke bezittingen wanneer het bedrijf failliet gaat. Dit heet een verblijvingsbeding.

De inhoud van een samenlevingscontract is niet aan wettelijke regels gebonden. Vraag je bij het starten van je bedrijf af wat er gebeurt met schulden of vermogen als jullie uit elkaar gaan en laat een notaris een samenlevingscontract opstellen. Het samenlevingscontract kan ook belangrijk zijn voor de toekomst. Zoals het recht op elkaars pensioen of afspraken over wat met bezit gebeurt bij overlijden. 

Getrouwd of geregistreerd partnerschap

In geval van trouwen of geregistreerd partnerschap wordt de aansprakelijkheid van je partner bepaald door: 

• Of je vóór of ná 1 januari 2018 getrouwd bent of geregistreerd partners geworden bent. 
• Of jullie huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden opgesteld hebben.

Getrouwd voor 1 januari 2018

Sinds 1 januari 2018 geldt de Wet beperkte gemeenschap van goederen. Ben je voor deze datum getrouwd of een geregistreerd partnerschap aangegaan zonder voorwaarden op te stellen? Dan is er sprake van een ‘algehele gemeenschap van goederen’. Alles tussen jou en je partner is gezamenlijk bezit. Ook het bedrijf. Je partner deelt dus mee in het ondernemersrisico. Als jullie gaan scheiden, moet je dit gemeenschappelijke bezit delen. Om dit te voorkomen, is het verstandig om je te laten adviseren door een notaris.

Zijn er wel huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden opgesteld? Bekijk deze dan goed bij de start van je bedrijf. Afspraken uit het verleden kunnen door de start van je eigen bedrijf in een heel ander daglicht komen te staan of achterhaald zijn.

Getrouwd na 1 januari 2018

Wat je voor je huwelijksdatum of datum van het aangaan van een geregistreerd partnerschap privé had, blijft privé. Het vermogen dat jij en je partner vanaf de huwelijksdatum of registratiedatum opbouwen is  gemeenschappelijk, tenzij vooraf opgestelde huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden anders bepalen.

Trouwen of geregistreerd partnerschap in de toekomst

Als je het bedrijf bent gestart vóórdat je trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat, blijft je bedrijf buiten het gemeenschappelijke bezit van jou en je partner. Toch is het verstandig bij de notaris huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden op te stellen. Dit komt door artikel 1:95a van het Burgerlijk Wetboek. Hierin staat dat vanuit een bedrijf dat al bestond voor het aangaan van het huwelijk of geregistreerd partnerschap aan de gemeenschap    een ‘redelijke bijdrage’ betaald moet worden. Dit staat in de wet om te voorkomen dat de partner van wie het bedrijf is, besluit om alle winst in het bedrijf te laten en dit niet te delen met zijn of haar partner. Terwijl die partner misschien in loondienst werkt en die inkomsten wel in de gemeenschap vallen en gedeeld moeten worden. 

Redelijke bijdrage 

Wat een redelijke bijdrage is verschilt per situatie . Je bepaalt deze samen met je partner op basis van de omvang van het bedrijf, de winst en de branche. Laat je hierbij adviseren door een boekhouder of accountant. En laat de manier waarop jullie de bijdrage berekenen door een notaris in huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden vastleggen. Heb je vooraf de berekening van de redelijke bijdrage niet in goed overleg samen vastgelegd, dan bepaalt de rechter bij echtscheiding wat het bedrag is dat in de gemeenschap valt. 

Gescheiden

Het is goed om te weten wat de gevolgen van een echtscheiding voor jouw bedrijf zijn. Valt de onderneming, of de waarde van de aandelen van een bv, in het gemeenschappelijke bezit? Dan moet je je ex-partner voor de helft uitkopen. Als dat geld er niet is, moet je het lenen. Op het moment dat jullie uit elkaar gaan, kijkt de rechter ook of jullie de afgesproken huwelijkse- of partnervoorwaarden gevolgd hebben. In huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden staat vaak een ‘verrekenbeding’: een afspraak dat periodiek, bijvoorbeeld jaarlijks, extra inkomsten van partners alsnog worden gedeeld. In de praktijk houden veel mensen zich niet aan dit verrekenbeding, maar dat wordt een probleem als jullie gaan scheiden. Omdat de afspraken uit de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden eerder al niet gevolgd zijn, worden ze als niet meer geldig gezien. De rechter bepaalt dan dat er toch sprake is van gemeenschap van goederen. In dat geval moet je de waarde van je bedrijf wel delen.

Belastingvoordeel

Werken jullie als vennoten ieder 1225 uur per jaar in het bedrijf? Dan hebben jullie ieder, over je eigen deel van de winst, aftrekposten voor belastingen. Denk aan zelfstandigenaftrek, startersaftrek of MKB-winstvrijstelling. Als jullie die aftrekmogelijkheden twee keer toepassen, hoeven jullie samen minder belasting te betalen. Zo is de netto-opbrengst in het gezamenlijk huishouden hoger.

Werkt je partner mee in jouw onderneming? Ook met andere rechtsvormen dan een vof zijn er dan nog belastingvoordelen mogelijk, zoals de meewerkaftrek.

Schakel hulp in

Je merkt dat er best wel wat bij komt kijken om alles goed te regelen. Overweeg een juridisch adviseur of notaris in te schakelen. Regel het nu zodat je voorbereid bent op de toekomst.