Samen een bedrijf beginnen? Kies een van deze rechtsvormen

De meeste samenwerkende ondernemers kiezen voor een vof, maatschap of bv. Maar een nv, coöperatie of stichting beginnen kan ook samen.

Voor welke rechtsvorm je kiest hangt af van je antwoord op deze vragen:

1. Is een nieuw bedrijf nodig?
2. Wie is aansprakelijk?
3. Wat is handig voor je geldzaken?
4. Willen jullie vermogen opbouwen?
5. Wat als er een partner bij komt of weggaat?
6. Wat als je het bedrijf wilt verkopen?
7. Wat kost de oprichting van de rechtsvorm?

Kenmerken per rechtsvorm

In dit overzicht zie je een aantal belangrijke kenmerken per rechtsvorm op een rij. Meer uitleg per kenmerk en rechtsvorm vind je in het artikel.

1. Is een nieuw bedrijf nodig?

Vraag je eerst af of het nodig is om een nieuw bedrijf te beginnen. Doe je een keer een opdracht samen met een andere ondernemer? Of is jullie samenwerking tijdelijk? Dan is het meestal niet nodig om samen een bedrijf op te zetten. Je kunt dan een samenwerkingsovereenkomst opstellen. Dit is goedkoper en sneller te regelen.

2. Wie is aansprakelijk?

Het kan gebeuren dat je schulden maakt met je bedrijf. Of dat je schade veroorzaakt. De rechtsvorm bepaalt wie de schulden of schade moet betalen. Of met andere woorden: wie aansprakelijk is. Bij sommige rechtsvormen ben je ook privé aansprakelijk. Kunnen jullie zakelijke schulden niet meer afbetalen? Dan kunnen schuldeisers je privéspaargeld opeisen.

Aansprakelijkheid vof

Als mede-eigenaar ben je volledig aansprakelijk voor de schulden van de vof. Ook als een andere vennoot deze schulden gemaakt heeft. De schuldeiser spreekt eerst het vermogen van de vof aan. Als dit niet genoeg is, kan de schuldeiser de schuld bij elke vennoot op het privévermogen en bezittingen verhalen. Een vennoot is niet aansprakelijk voor een deel van de schuld, maar voor het hele bedrag.

Aansprakelijkheid maatschap

De maatschap is een samenwerking van zelfstandig ondernemers, maar alle maten zijn zelf verantwoordelijk. Tenzij je hier andere afspraken over maakt, kunnen maten alleen verplichtingen aangaan voor zichzelf. Als je bijvoorbeeld een apparaat koopt of een contract afsluit, doe je dat voor jezelf en niet namens de maatschap.

Ook als je schulden maakt, zijn de andere maten daarvoor niet aansprakelijk. Dat geldt andersom ook: als een van de andere maten schulden maakt, kunnen schuldeisers niet bij jou aankloppen. Hierop zijn wel twee uitzonderingen.

Aansprakelijkheid bv of coöperatie

Wil je niet aansprakelijk zijn met je eigen geld? Dan kun je kiezen voor een bv of coöperatie. Maar ook bij deze rechtsvormen is er een risico. Als je het bedrijf expres slecht leidt, ben je alsnog aansprakelijk. Bijvoorbeeld als je grote en onnodige financiële risico’s neemt.

Aansprakelijkheid verminderen

Het kan slim zijn om te zorgen dat je niet of minder privé aansprakelijk bent. Bijvoorbeeld als je grote projecten uitvoert, waarbij de schade groot kan zijn als er iets misgaat. Vraag een belastingadviseur of accountant welke invloed de aansprakelijkheid heeft op bijvoorbeeld je belastingaangifte of privésituatie.

3. Wat is handig voor je geldzaken?

De rechtsvorm heeft ook invloed op de geldzaken van je bedrijf. Daarom is het belangrijk een rechtsvorm te kiezen die past bij hoeveel je verdient (omzet) en hoeveel je daarvan overhoudt nadat je alle kosten hebt betaald (winst). Probeer in te schatten hoeveel omzet en winst je gaat maken, want de belastingregels verschillen per rechtsvorm.

Bij een winst vanaf ongeveer € 120.000 betaal je met een bv of nv misschien minder belasting. Bij een lagere winst is een vof of maatschap vaak beter. Maar elke situatie is anders. Zet op een rij wat de gevolgen per rechtsvorm voor je geldzaken zijn. Of laat een belastingadviseur of accountant berekenen welke rechtsvorm het beste bij jullie omzet en winst past.

4. Willen jullie vermogen opbouwen?

Soms kan het handig zijn om geld te sparen binnen je bedrijf. Je houdt dan winst binnen het bedrijf in plaats van dat je het als salaris overmaakt naar je privérekening. Dat kan belastingvoordeel opleveren.

Wil je vermogen opbouwen binnen je bedrijf, dan is een bv een handigere rechtsvorm dan bijvoorbeeld een vof. Bij een vof moet je namelijk verplicht winst uitkeren. Wel mag je bij een vof fiscale reserves aanhouden. Dat zijn bedragen die je opzij zet voor de belasting. Je mag dit geld aftrekken van je winst.

5. Wat als er een partner bij komt of weggaat?

Misschien heb je in de toekomst een extra samenwerkingspartner nodig. Dan is een coöperatie een geschikte rechtsvorm. Een coöperatie heeft leden die vrij eenvoudig kunnen toetreden (erbij komen) en uittreden (stoppen).

Bij andere rechtsvormen is het vaak lastiger als een van de partners wil stoppen met het bedrijf. Of als er een nieuwe partner bij komt. Bij een vof of maatschap moet je bijvoorbeeld berekenen hoeveel waarde iemand inbrengt of uit het bedrijf haalt. Bij een bv moeten partners aandelen kopen of verkopen. Je moet dan dus weten hoeveel de aandelen waard zijn. Mogelijk heb je hierbij hulp nodig van een accountant of belastingadviseur.

6. Samenwerking overdragen

Wil je stoppen met het bedrijf of wil iemand anders jouw deel overnemen? Dan moet je jouw aandeel in het bedrijf overdragen. Het verschilt per rechtsvorm hoe dit is geregeld. Bij de verkoop van een vof of maatschap bijvoorbeeld, moet je de waarde van het bedrijf vaststellen. Dit kan lastig zijn, omdat je de waarde per persoon moet bepalen. Hiervoor zijn meerdere manieren.

Een personenvennootschap heeft geen onroerend goed op naam. Onroerend goed is bijvoorbeeld een bedrijfspand. Hebben jullie onroerend goed, dan moet je er een notaris bij betrekken als je jouw aandeel in de samenwerking overdraagt. Bij een bv is een aandelenoverdracht nodig om het bedrijf van de een naar de ander over te laten gaan. Vraag een accountant of iemand die is gespecialiseerd in bedrijfswaardering om advies.

7. Wat kost de oprichting van de rechtsvorm?

Als je een bv, coöperatie of stichting opricht, moet een notaris een officieel document opstellen: de notariële akte. De kosten hiervoor verschillen per notaris, maar zijn minimaal een paar honderd euro. Bij een maatschap, vof of cv heb je geen notaris nodig en kun je zelf afspraken vastleggen.

Bij sommige rechtsvormen moet je kapitaal inleggen. Dat hoeft niet of nauwelijks als je een bv, vof, maatschap, cv of coöperatie opricht.

Meer over rechtsvormen

Op onze pagina over rechtsvormen vind je meer informatie per rechtsvorm. En deze tool helpt bij je keuze. Wil je zeker weten dat je aan alles hebt gedacht? Vraag dan advies aan een specialist.