Alles over het starten van een stichting

Heb je een sociaal of maatschappelijk doel voor ogen, zonder dat je er geld aan wil verdienen? Dan kun je kiezen voor het oprichten van een stichting. Lees hier wat je moet weten over deze rechtsvorm.

• Wat is een stichting?
• Stichting oprichten
• Aansprakelijkheid
• Belastingen
• Administratie
• Personeel
• Stichting beëindigen
• Stichting of vereniging?

Wat is een stichting?

Een stichting is een rechtsvorm waarmee je een sociaal, ideëel of maatschappelijk doel nastreeft. Denk aan je inzetten voor natuurbehoud, het organiseren van culturele evenementen of het beheer van het dorpshuis.

Een stichting kent geen leden. Voor de dagelijkse gang van zaken en het nemen van beslissingen heeft de stichting een bestuur. Meestal bestaat het bestuur uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. Dat hoeven niet altijd verschillende mensen te zijn; een enkel persoon kan ook al deze functies uitvoeren.
Bij grotere stichtingen zie je vaak een raad van commissarissen of een raad van toezicht, een groep mensen die toezicht houdt op het bestuur.

Bij een stichting zijn bestuursleden niet persoonlijk aansprakelijk. De stichting is volgens de wet namelijk een rechtspersoon. Dat maakt de stichting ook aansprakelijk De stichting is als het ware de ondernemer. Deze pakt activiteiten op en kan eigenaar zijn van goederen en onroerend goed. Of zelf een bankrekening op naam hebben.

Een stichting heeft niet als doel om geld te verdienen, maar heeft wel inkomsten en uitgaven. Bijvoorbeeld donaties, inbreng door de oprichters, inzamelingen, erfenissen, subsidies en fondsen. Daardoor kan het zijn dat de stichting geld overhoudt. Een ‘winst’ die je alleen mag gebruiken om je doelen te realiseren en niet mag uitkeren aan bestuurders.

Stichting oprichten

Alleen een notaris kan een stichting oprichten. De notaris maakt de oprichtingsakte waarin de statuten van de stichting staan. De statuten vormen het ‘reglement’ van de stichting. Hierin staan zaken als de naam, het doel, de rechten en plichten van het bestuur en de bestemming van het vermogen als de stichting wordt ontbonden. De inhoud van deze statuten stelt de notaris in samenspraak met de oprichter(s) vast.

Je moet de stichting en de bestuurders van de stichting inschrijven in het KVK Handelsregister. Het is gebruikelijk dat de notaris bij de oprichting zorgt voor deze inschrijving. Bij het oprichten van een stichting schrijft de notaris ook de Ultimate Beneficial Owners (UBO’s) in bij KVK. Dit zijn de uiteindelijk belanghebbenden van de stichting. Bijvoorbeeld mensen met meer dan 25 procent van de stemrechten bij beslissingen over het wijzigen van de statuten. Een stichting kan een of meer UBO's hebben. Om UBO's in te schrijven in het UBO-register gebruikt de notaris formulier 31.

Kosten

Je hebt geen minimaal startkapitaal nodig om een stichting te beginnen. Voor de oprichting ben je ongeveer tussen de 400 en 1.000 euro aan notariskosten kwijt. Het precieze bedrag hangt af van de notaris en hoe ingewikkeld de statuten van de stichting zijn. Daarnaast betaal je een inschrijfvergoeding voor de inschrijving in het Handelsregister.

De stichting heeft naast de inschrijfvergoeding nog meer kosten. Denk aan kosten voor het ontwerpen van een huisstijl of logo, verzekeringen, bank-, bestuurs-, vergader- en administratiekosten. Als de stichting ook een onderneming heeft, moet bij een bepaalde omzet een jaarrekening deponeren. Welke gegevens je inlevert, hangt af van de omvang van de onderneming. De gemiddelde jaarlijkse kosten voor de administratie van een stichting liggen tussen de 600 en 1.800 euro.

Aansprakelijkheid en schulden

Een stichting is een rechtspersoon. Dit betekent dat de stichting aansprakelijk is voor schulden en de bestuurders niet. Er zijn uitzonderingen op deze regel. Bestuurders zijn namelijk wel aansprakelijk bij wanbestuur. Geef daarom een bestuurswissel binnen acht dagen door aan KVK. Gestopte bestuurders die nog in het Handelsregister staan blijven aansprakelijk.

Tekenbevoegdheid van het bestuur

Het bestuur is als geheel tekenbevoegd. Dat betekent dat de bestuurders namens de stichting contracten mogen tekenen of rechtshandelingen kunnen uitvoeren. Wie alleen mag tekenen en wie met anderen moet tekenen, staat in de statuten. Hierin kun je voorwaarden opnemen over de tekenbevoegdheid.

Wijziging in bestuur

Een verandering van bestuursleden kan gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de stichting. Bekijk de website van de desbetreffende (financiële) instelling om te zien welke stappen je moet volgen.

Heb je schulden?

De stichting is als rechtspersoon aansprakelijk. Als de stichting wordt ontbonden en er zijn schulden, dan zijn jij en je medebestuursleden daarvoor niet aansprakelijk. Behalve als er sprake is van wanbestuur.

Als de stichting leveranciers niet meer kan betalen en openstaande schulden niet meer kan aflossen, zijn er mogelijkheden om snel hulp te zoeken. Kijk in het stroomschema schulden waar je met je zakelijke en/of privéschulden terecht kunt.

Belastingen

Als stichting moet je veel dingen regelen, ook belastingzaken. Of de stichting btw moet inhouden en afdragen aan de Belastingdienst hangt af van de specifieke situatie. Bij de Belastingdienst check je of je stichting belastingaangifte moet doen.

Vennootschapsbelasting

Meestal hoeft een stichting geen vennootschapsbelasting te betalen. Behalve als de stichting een onderneming heeft. Je onderneming moet dan wel aan de drie ondernemerscriteria voldoen. In dat geval kan de stichting ook aftrekposten voor vennootschapsbelasting gebruiken, zoals investeringsaftrek.

ANBI of SBBI

Als stichting kun je een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) of Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI) status krijgen. Je hebt dan recht op belastingvoordelen, bijvoorbeeld als je schenkingen en erfenissen ontvangt. Je kunt een ANBI- of SBBI-status aanvragen bij de Belastingdienst.

Administratie

Een stichting moet een administratie bijhouden. Deze moet je zeven jaar bewaren. De inkomsten en uitgaven moet je vastleggen.

Het bijhouden van de administratie is de verantwoordelijkheid van de penningmeester.
Bij de administratie horen ook kassabonnen, overeenkomsten, facturen of digitale data onder de administratie.

Sinds 8 juli 2020 moet een stichting die uitkeringen doet een apart uitkeringenregister bijhouden. Hierin moeten de namen en adressen staan van personen die een uitkering hebben ontvangen. Ook de datum en de hoogte van de uitkering moet je noemen. Het gaat dan alleen om uitkeringen die niet meer bedragen dan 25 procent van het voor uitkering vatbare bedrag in het boekjaar. Dit uitkeringenregister is niet openbaar, alleen de Belastingdienst kan het inzien. Doet een stichting een uitkering die hoger is dan 25 procent van het voor uitkering vatbare bedrag in een boekjaar, dan moet degene aan wie deze uitkering plaatsvindt zich in het UBO-register registreren.

Personeel

Een stichting mag personeel in dienst hebben. Hiervoor betaalt de stichting als werkgever loonheffingen en sociale premies. Neem je voor het eerst een werknemer aan? Meld je dan als werkgever bij de Belastingdienst en geef aan KVK door hoeveel werknemers je hebt.

Vergoeding voor bestuursleden

Meestal zijn bestuurders bij een stichting vrijwilligers. Als je de bestuurders van je stichting wilt betalen, heb je drie mogelijkheden:

1. Een reis- en verblijfskosten vergoeding betalen.
2. Vacatiegeld betalen. Dat is een vergoeding voor bestuursleden per vergadering.
3. Een bestuurder in loondienst nemen.

Als je bestuurders vacatiegeld betaalt, zijn ze niet in loondienst. Een bestuurder in loondienst nemen kan alleen als er een gezagsverhouding is. Dat betekent dat de bestuurder werkt in opdracht van de stichting. De stichting moet de bestuurder dan een salaris betalen dat past bij het werk dat die doet. De stichting is werkgever en de bestuurder valt onder de werknemersverzekeringen. De bestuurder betaalt inkomstenbelasting over diens salaris.

Vrijwilligersvergoeding

Aan vrijwilligers mag je belastingvrij een vrijwilligersvergoeding uitkeren. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden. Vrijwilligers:

• krijgen per uur een vergoeding voor je inzet.
• zijn 21 jaar of ouder.
• krijgen een vergoeding van maximaal vijf euro per uur, met een maximum van 210 euro per maand en 2.100 euro per jaar. Deze maximumbedragen zijn het totaal van de vergoeding voor je inzet.

Werk je bij verschillende organisaties als vrijwilliger? En krijg je per organisatie niet meer dan de maximumvergoeding, maar alles bij elkaar opgeteld wel? Dan moet je de vergoedingen opgeven in je aangifte inkomstenbelasting en is de vergoeding belast met inkomstenbelasting, tenzij de vergoeding je kosten dekt.

Stichting beëindigen

Om een stichting te beëindigen, moet het bestuur de rechtspersoon ontbinden. Een ontbonden rechtspersoon houdt niet direct op te bestaan. De rechtspersoon is pas gestopt als er vereffend is. Dat betekent dat alle schulden en uitkeringen zijn betaald. Blijft er vermogen over? In de statuten staat waar het geld naartoe gaat. Als de stichting ophoudt te bestaan, moet je de boekhouding van de stichting nog zeven jaar bewaren. Het bestuur wijst de persoon aan die dit doet. Deze persoon schrijf je in het KVK Handelsregister in.

Het opheffen van je stichting kan gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de stichting. Bekijk de website van de (financiële) instelling om te controleren welke stappen je moet volgen bij het opheffen van een stichting.

Stichting of vereniging?

Wanneer kies je voor een stichting en wanneer voor een vereniging? Tussen de rechtsvormen bestaan verschillen en gelden andere regels. De belangrijkste aandachtspunten bij je keuze:

• Een stichting moet je oprichten via de notaris en schrijf je in bij KVK. Bij een vereniging hoeft dat niet. Het is wel verstandig, omdat je op die manier de hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders beperkt.
• Een vereniging heeft leden en een bestuur. Een stichting niet, die heeft alleen een bestuur en soms een raad van commissarissen of een raad van toezicht. De leden van de vereniging kiezen het bestuur. Daardoor heeft een vereniging een meer democratisch karakter.
• De besluitvorming bij een vereniging is bij belangrijke zaken ingewikkelder, omdat leden bij belangrijke besluiten ook een stem hebben. Bij een stichting ligt de uiteindelijke beslissing bij het bestuur, want er zijn geen leden.
• Meestal kies je een vereniging als je samen maatschappelijke activiteiten wilt organiseren, bijvoorbeeld bij een sport- of buurtvereniging. Een stichting richt je meestal op als je je wil inzetten voor een ideëel doel.
• In tegenstelling tot een vereniging kan één persoon een stichting oprichten.