De vereniging

Met een vereniging als rechtsvorm kun je samenwerken om een doel te bereiken. Wanneer ga je een Vereniging oprichten? Alles over de vereniging.

Wat is een vereniging?

Volgens de wet is een vereniging een rechtspersoon met leden. Een vereniging organiseert maatschappelijke activiteiten om samen met haar leden een wens of doel te bereiken, zoals sporten, politieke belangen, muziek maken of natuurbescherming.

Een vereniging richt je op met minimaal 2 leden. De leden nemen tijdens een algemene ledenvergadering beslissingen over bijvoorbeeld het benoemen of ontslaan van het bestuur, het goedkeuren van de jaarrekening en het wijzigen van statuten. Deze ledenvergadering vindt minimaal 1 keer per jaar plaats. In principe hebben alle leden 1 stem op de ledenvergadering. Daarnaast heeft een vereniging een bestuur. Deze is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken.

Een vereniging komt op verschillende manieren aan geld voor activiteiten. Denk aan contributies, inzamelingsacties, erfenissen, subsidies, donaties en eventueel inkomen uit een onderneming. Winst maken is nooit het doel van een vereniging, maar dat wil niet zeggen dat een vereniging geen winst mag maken. Een vereniging kan bijvoorbeeld activiteiten organiseren om de kas te vullen. De winst die de vereniging maakt, mag je niet onder de leden verdelen. De winst moet je gebruiken voor het doel waarvoor de vereniging is opgericht.

Soorten verenigingen

Er zijn drie soorten verenigingen:

1. Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
   Deze vereniging richt je op via een notaris en heeft statuten. De vereniging heeft dezelfde rechten en plichten als een burger. De vereniging kan bijvoorbeeld een gebouw kopen, geld lenen en een erfenis ontvangen. Wil je in aanmerking komen voor subsidies? Dan is volledige rechtsbevoegdheid vaak een vereiste. De vereniging is aansprakelijk, de bestuurders zelf meestal niet.
2. Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid
   Deze richt je op zonder notaris. Deze vereniging heeft minder rechten en kan bijvoorbeeld geen gebouw kopen of een erfenis krijgen. Schrijf je de vereniging in bij KVK? Dan is in eerste instantie de vereniging aansprakelijk. Daarna zijn eventueel de bestuurders privé aansprakelijk. Schrijf je de vereniging niet in bij KVK? Dan zijn de bestuurders direct privé aansprakelijk.
3. Vereniging van Eigenaars
   Ben je een eigenaar van een appartement? Dan ben je verplicht lid van een Vereniging van Eigenaars (VvE). De VvE behartigt de gemeenschappelijke belangen, zoals onderhoud van het gebouw en de technische installaties. De VvE heeft ook enkele verplichtingen: minimaal een keer per jaar vergaderen, een reservefonds opbouwen en een jaarrekening opstellen. Elke VvE moet zich inschrijven in het Handelsregister.

Vereniging oprichten

Je richt een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid op bij de notaris. Hij maakt naast een notariële akte ook de statuten. In de statuten staat een aantal verplichte zaken, zoals de naam, het doel, de manier van oproepen van de leden voor de algemene ledenvergadering, de wijze van benoeming en ontslag van de bestuurders en de bestemming van het vermogen van de vereniging bij ontbinding. Om volledige rechtsbevoegdheid te krijgen, moet je de vereniging na de oprichting bij de notaris inschrijven bij KVK.

Voor de oprichting van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid ga je niet naar de notaris. Dit kun je onderling ‘aan de keukentafel’ doen. Je hoeft deze vereniging ook niet in te schrijven in het KVK Handelsregister. Om aansprakelijkheid te beperken, is het wel aan te raden.

Bij het oprichten van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid schrijft de notaris ook de Ultimate Beneficial Owners (UBO’s) in bij KVK. Dit zijn de uiteindelijk belanghebbenden van de vereniging. Bijvoorbeeld mensen die voor meer dan 25% gerechtigde tot het vermogen van de vereniging zijn. Een vereniging kan 1 of meer UBO's hebben. Om UBO's in te schrijven in het UBO-register gebruikt de notaris formulier 33.
Een vereniging van eigenaars is overigens niet verplicht UBO’s op te geven.

Kosten

Een vereniging kent geen minimaal startkapitaal. Voor het oprichten van een vereniging bij een notaris ben je tussen de 400 en 1.000 euro kwijt, afhankelijk van de notaris en hoe complex de vereniging is. Bij KVK betaal je eenmalig 75 euro om de vereniging in te schrijven.

Daarnaast zijn er kosten voor het bijhouden van een administratie, bijvoorbeeld van een leden- en contributieadministratie. Een vereniging die ook een onderneming heeft, moet bij een bepaalde omzet een jaarrekening deponeren. Welke gegevens je inlevert, hangt af van de omvang van de onderneming. Gemiddeld kost de administratie de vereniging tussen de 600 en 1.800 euro per jaar. Vergeet ook eventuele verzekeringen niet.

Lidmaatschap

De vereniging heeft leden. In de statuten van de vereniging beschrijf je hoe je lid wordt en wat de voorwaarden zijn. Bij de toelating van nieuwe leden beslist het bestuur, tenzij hiervoor in een huishoudelijk reglement procedures zijn beschreven.

Aansprakelijkheid en schulden

Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid is een rechtspersoon. Dit betekent dat je als bestuurder in principe niet aansprakelijk bent voor de schulden van de vereniging, maar de vereniging zelf wel. Er zijn wel uitzonderingen op deze regel. Bestuurders zijn bijvoorbeeld wel aansprakelijk bij wanbestuur of als de vereniging (nog) niet is ingeschreven in het KVK Handelsregister. Geef daarom bestuurswisselingen binnen 8 dagen door aan KVK. Afgetreden bestuurders die nog in het Handelsregister staan, kunnen namelijk aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schulden.

Bestuurders van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid zijn met hun privévermogen aansprakelijk voor schulden en verplichtingen als de vereniging niet is ingeschreven in het Handelsregister. Je kunt je aansprakelijkheid beperken door de vereniging wel in te schrijven in het Handelsregister. Dan ben je als bestuurder naast de vereniging aansprakelijk.

Wat te doen bij schulden?

Je kunt je leveranciers niet meer betalen en openstaande schulden niet meer aflossen. Welke mogelijkheden heb je dan? Belangrijk is om snel hulp te zoeken. Kijk in het stroomschema schulden waar je met jouw zakelijke (verenigings-) en/of privéschulden terechtkunt.

Heb je een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid en is de vereniging niet ingeschreven? Dan ben je als bestuurder met je privévermogen aansprakelijk voor de verplichtingen van de vereniging. Je kunt de aansprakelijkheid als bestuurder wel beperken door de vereniging in te schrijven in het Handelsregister. Dan ben je als bestuurder aansprakelijk naast de vereniging.

Tekenbevoegdheid van het bestuur

Het bestuur is als geheel tekenbevoegd. Dat houdt in dat de bestuurders namens de vereniging contracten mogen tekenen of bepaalde rechtshandelingen kunnen uitvoeren. Wie alleen mag tekenen en wie met anderen moet tekenen, vermeld je in de statuten.

Het bestuur mag ook iemand anders een volmacht geven. Dat is een verklaring waarin staat dat deze persoon ook namens de vereniging kan handelen. Schrijf deze gevolmachtigde in het Handelsregister in. Dit is niet verplicht, maar wel handig. Dit is namelijk openbaar, zodat derden bij een Handelsregistercheck zeker weten wie er mag handelen namens de vereniging.

Wijziging in bestuur

Een wijziging van bestuursleden kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de vereniging. Raadpleeg de website van de desbetreffende (financiële) instelling welke stappen je moet volgen bij het wijzigen van bestuursleden.

Belastingen

Of de vereniging btw moet inhouden en afdragen aan de Belastingdienst hangt af van de specifieke situatie. Of een vereniging belastingaangifte moet doen, kun je checken bij de Belastingdienst.

Vennootschapsbelasting

Meestal heeft een vereniging niet te maken met vennootschapsbelasting over de winst. Voert de vereniging er een onderneming naast? Dan wel voor die onderneming. Om een onderneming te hebben moet je aan 3 voorwaarden voldoen. Je moet namelijk:

• een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid hebben
• deelname aan het economische verkeer
• oogpunt om winst te behalen

Is er sprake van een onderneming? Dan kan de vereniging ook gebruikmaken van de aftrekposten voor vennootschapsbelasting, zoals verschillende vormen van investeringsaftrek.

ANBI of SBBI

Als vereniging kun je een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) of Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI) status krijgen. Met deze status krijg je bepaalde belastingvoordelen, bijvoorbeeld op het ontvangen van schenkingen en erfenissen. Voor het verkrijgen van een ANBI- of SBBI-status gelden bepaalde voorwaarden, zoals het behartigen van de individuele belangen van de leden en het hebben van maatschappelijke waarde. Aanvragen van zo’n status doe je bij de Belastingdienst.

Administratie

Een vereniging moet een administratie bijhouden. Hiervoor geldt een bewaarplicht van 7 jaar. De administratie van een vereniging bestaat uit:

• Een ledenadministratie, waarin je de persoons- en contributiegegevens van de leden vastlegt.
• Een financieel overzicht of jaarverslag, waarin alle inkomsten en uitgaven staan. In de statuten is bepaald dat de penningmeester dit overzicht periodiek voorlegt aan de leden tijdens de algemene ledenvergadering (ALV).

Personeel

Een vereniging mag personeel in dienst hebben. Hiervoor betaalt de vereniging als werkgever loonheffingen en sociale premies. Neem je voor het eerst een werknemer aan? Registreer je dan als werkgever bij de Belastingdienst en geef het aantal werkzame personen door aan KVK.

Vergoeding voor bestuursleden

De meeste bestuurlijke functies binnen een vereniging worden ingevuld door vrijwilligers. Je kunt ervoor kiezen om bestuurders een onkostenvergoeding te geven in de vorm van reis- en verblijfskosten. Een andere mogelijkheid bestuurders te compenseren, is het verstrekken van vacatiegeld. Dat is een vergoeding voor bestuursleden per vergadering. De bestuurder is hierbij niet in loondienst.

Dan heb je nog de optie een bestuurder in loondienst te nemen. Dan moet wel sprake zijn van een gezagsverhouding, een salaris en het verrichten van werkzaamheden in relatie tot dat salaris. De vereniging is dan werkgever en de bestuurder valt onder de werknemersverzekeringen. De bestuurder betaalt inkomstenbelasting over zijn salaris.

Als je bestuursleden niet in loondienst zijn van de vereniging, vallen zij niet onder de werknemersverzekeringen. Zij kunnen zich dan vrijwillig verzekeren.

Vrijwilligersvergoeding

Je kun vrijwilligers belastingvrij een vergoeding geven. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:

• Je krijgt per uur een vergoeding voor je inzet.
• Je bent 21 jaar of ouder.
• Je krijgt een vergoeding van maximaal 5 euro per uur, met een maximum van 190 euro per maand en 1.900 euro per jaar.
• Deze maximumbedragen zijn het totaal van de vergoeding voor je inzet.

Als je bij verschillende organisaties als vrijwilliger werkt en in totaal meer dan de maximumvergoeding krijgt, moet je de vergoedingen opgeven in je aangifte inkomstenbelasting. De vergoeding wordt dan belast met inkomstenbelasting, tenzij de vergoeding je kosten dekt.

Vereniging beëindigen

Om een vereniging te beëindigen, moeten de leden tijdens de algemene ledenvergadering eerst besluiten de rechtspersoon te ontbinden. Dit besluit moet vooraf op de agenda worden gezet om geldig te zijn. Daarbij heb je een meerderheid van twee derde van de uitgebrachte stemmen nodig, tenzij de statuten anders bepalen.

Een ontbonden rechtspersoon houdt niet direct op te bestaan. De rechtspersoon is pas helemaal beëindigd als er is vereffend. Dat betekent dat alle schulden en uitkeringen betaald zijn. Als er geld overblijft, staat in de statuten waar het geld naartoe gaat.

Bewaren van de boekhouding

Als de vereniging ophoudt te bestaan, moet je de boekhouding van de vereniging nog 7 jaar bewaren. In de laatste algemene ledenvergadering wijs je een lid aan die dit doet. Deze persoon wordt ingeschreven in het KVK Handelsregister.

Het opheffen van je vereniging kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de vereniging. Raadpleeg de website van de desbetreffende (financiële) instelling om te controleren welke stappen je moet volgen bij het opheffen van een vereniging.

Stichting of vereniging?

Tussen de rechtsvormen stichting en vereniging bestaan verschillen en gelden andere regels. De belangrijkste aandachtspunten bij je keuze tussen deze 2 rechtsvormen zijn:

• Je richt een stichting verplicht op via de notaris en schrijft deze verplicht in bij KVK. Bij een vereniging hoeft dat niet. Het is wel aan te raden, omdat je er de hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders mee beperkt.
• Een vereniging heeft leden en een bestuur. Een stichting heeft enkel een bestuur. Bij een vereniging kiezen de leden het bestuur, waardoor een vereniging een meer democratisch karakter heeft.
• Omdat leden van een vereniging bij belangrijke besluiten een stem hebben, is de besluitvorming bij een vereniging complexer. Bij een stichting beslist het bestuur.
• Meestal kies je een vereniging als je gezamenlijk maatschappelijke activiteiten wilt ontplooien, bijvoorbeeld bij een sport- of buurtvereniging. Een stichting richt je meestal op om een ideëel doel te behalen of je daarvoor in te zetten, bijvoorbeeld voor een goed doel.
• 1 persoon kan een stichting oprichten. Bij een vereniging kan dat niet.