De vereniging: rechtsvorm met leden

• Wat is een vereniging?
• Hoe zit een vereniging in elkaar?
• Soorten verenigingen
• Vereniging oprichten
• Aansprakelijkheid en schulden
• Belastingen
• Administratie
• Personeel
• Vereniging beëindigen
• Vereniging of stichting?

Wat is een vereniging?

De vereniging is een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat de vereniging rechten en plichten heeft, net zoals een mens. Een vereniging moet belasting betalen en zich aan de wet houden. Als er schulden ontstaan, moet de vereniging die betalen. Je eigen geld is meestal veilig voor schuldeisers.

Een vereniging heeft leden en organiseert activiteiten om een doel te bereiken. Denk aan samen sporten, politieke doelen bereiken, muziek maken of de natuur beschermen. Je richt een vereniging niet op om winst te maken, maar het mag wel. Een vereniging kan bijvoorbeeld activiteiten organiseren om geld te verdienen. De winst moet je gebruiken voor het doel waarvoor de vereniging is opgericht.

Hoe zit een vereniging in elkaar?

Een vereniging richt je op met minimaal twee leden. De leden nemen tijdens een algemene ledenvergadering beslissingen. Zij kunnen bijvoorbeeld het bestuur benoemen of ontslaan, jaarrekeningen goedkeuren en statuten wijzigen. Er is minimaal een ledenvergadering per jaar. Alle leden hebben een stem op de ledenvergadering.

Ook heeft een vereniging een bestuur. Het bestuur leidt de vereniging.

Soorten verenigingen

Er zijn drie soorten verenigingen. De verschillen zitten hem vooral in wie verantwoordelijk is voor de kosten en schade als er iets fout gaat. Bijvoorbeeld als de vereniging failliet gaat. Dat noemen we aansprakelijkheid.

De drie soorten verenigingen zijn:

1. Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
   Deze vereniging heeft dezelfde rechten en plichten als een burger. De vereniging kan bijvoorbeeld een gebouw kopen, geld lenen of een erfenis ontvangen. Wil je subsidies aanvragen? Dan moet je vereniging vaak volledige rechtsbevoegdheid hebben. De vereniging is aansprakelijk, de bestuurders zelf meestal niet.
2. Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid
   Deze vereniging heeft minder rechten en kan bijvoorbeeld geen gebouw kopen of een erfenis krijgen. Schrijf je de vereniging in bij KVK? Dan is de vereniging als rechtspersoon aansprakelijk. Maar als de vereniging bijvoorbeeld schulden niet kan afbetalen, kunnen de bestuurders privé aansprakelijk zijn. Als je de vereniging niet inschrijft bij KVK zijn de bestuurders direct privé aansprakelijk.
3. Vereniging van eigenaars
   Als eigenaar van een appartement ben je verplicht lid van een vereniging van eigenaars (vve). De vve regelt zaken die voor de bewoners gezamenlijk belangrijk zijn, zoals onderhoud van het gebouw. De vve moet minimaal een keer per jaar vergaderen, een reservefonds opbouwen en een jaarrekening opstellen.

Vereniging oprichten

Hoe je een vereniging opricht, hangt af van het soort vereniging.

Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid

Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid richt je op bij de notaris. Die maakt een officieel document (oprichtingsakte). Hierin staan de statuten van de vereniging: de regels waar bestuurders zich aan moeten houden.

Een aantal onderwerpen die je terugvindt in de oprichtingsakte:

• de naam van de vereniging
• het doel van de vereniging
• hoe mensen lid kunnen worden
• wat er met het geld gebeurt als de vereniging stopt

Om volledige rechtsbevoegdheid te krijgen, moet je de vereniging na de oprichting bij de notaris inschrijven bij KVK.

UBO-register

Bij de oprichting van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid moet je ook UBO's (Ultimate Beneficial Owners) inschrijven. Dit zijn de uiteindelijk belanghebbenden: mensen die directe of beslissende invloed hebben op de vereniging.

Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid

Voor een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid hoef je niet naar de notaris. De vereniging inschrijven bij KVK is ook niet verplicht. Maar het is wel verstandig, omdat je daarmee de privé aansprakelijkheid van de bestuurders beperkt.

Vereniging van eigenaars

Om een vve op te richten, moet een notaris een akte van splitsing opstellen. Hierin staat wat de verdeling is van de eigendommen. En wat de rechten en plichten zijn van de eigenaren. Daarna schrijf je de vve in bij KVK. Bij de ledenvergadering kiezen de leden samen een bestuur, voorzitter en kascommissie. Een vve moet een jaarrekening en begroting opstellen. Een opstal- en aansprakelijkheidsverzekering afsluiten is verplicht voor vve's.

Kosten vereniging oprichten

Je krijgt te maken met verschillende kosten als je een vereniging opricht:

• Notariskosten: tussen de 400 en 1.000 euro.
• Inschrijfvergoeding KVK: als je de vereniging inschrijft bij KVK betaal je een inschrijfvergoeding.
• Administratie: gemiddeld tussen de 600 en 1.800 euro per jaar.

Vereniging met onderneming

Heeft de vereniging ook een onderneming? Dan moet die een jaarrekening inleveren (deponeren) als er twee jaar achter elkaar minimaal zes miljoen euro omzet is. Ook krijg je dan te maken met vennootschapsbelasting.

Aansprakelijkheid en schulden

Soms gaat het niet goed met de geldzaken van een vereniging. Het is dan de vraag wie aansprakelijk is. Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid is een rechtspersoon. Dit betekent dat de vereniging aansprakelijk is bij schulden en de bestuurders meestal niet.

Bestuurders zijn wel aansprakelijk als zij de vereniging slecht besturen of als de vereniging (nog) niet is ingeschreven in het KVK Handelsregister. Stopt iemand als bestuurder? Geef dit binnen acht dagen door aan KVK. Zolang de bestuurder nog in het Handelsregister staat, is die aansprakelijk voor schulden.

Je kunt de risico's voor bestuurders verminderen met verzekeringen.

Bestuur is tekenbevoegd

Het bestuur is als geheel tekenbevoegd. Dat betekent dat de bestuurders namens de vereniging samen contracten mogen tekenen en officiële beslissingen mogen nemen. In de statuten kun je andere afspraken zetten. Bijvoorbeeld dat een bestuurder zelfstandig mag tekenen. De notaris kan je vertellen wat de mogelijkheden zijn.

Vereniging met schulden

Kan de vereniging leveranciers niet meer betalen en schulden niet meer aflossen? Dan is snel hulp zoeken belangrijk. Kijk waar je hulp kunt vinden bij schulden.

Belastingen

Als vereniging moet je veel dingen regelen, ook belastingzaken. De Belastingdienst heeft een speciaal loket voor verenigingen en stichtingen.

Belastingvoordeel met ANBI of SBBI

Als vereniging kun je misschien belastingvoordelen krijgen als je schenkingen en erfenissen ontvangt. Je moet daarvoor een ANBI- of SBBI-status aanvragen bij de Belastingdienst.

Administratie

Een vereniging moet een administratie bijhouden. Deze moet je zeven jaar bewaren. De administratie van een vereniging bestaat uit:

• Een ledenadministratie, waarin je de persoons- en contributiegegevens van de leden bewaart.
• Een financieel overzicht of jaarverslag, waarin alle inkomsten en uitgaven staan. De penningmeester moet dit overzicht tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) bespreken met de leden.

Personeel

Een vereniging mag personeel in dienst hebben. De vereniging wordt dan werkgever en betaalt loonheffingen en sociale premies. Neem je voor het eerst een werknemer aan? Meld je dan als werkgever bij de Belastingdienst en geef aan KVK door hoeveel werknemers je hebt.

Vergoedingen voor bestuurders

Meestal zijn bestuurders bij een vereniging vrijwilligers. Toch kan een vereniging bestuurders betalen. Dit heet officieel een uitkering doen. Er zijn drie soorten uitkeringen:

1. reis- en verblijfskostenvergoeding
2. vacatiegeld (een vergoeding per vergadering)
3. salaris

Als je bestuurders vacatiegeld betaalt, zijn ze niet in loondienst. Een bestuurder in loondienst nemen kan alleen als er een gezagsverhouding is. Dat betekent dat de bestuurder werkt in opdracht van de vereniging. De vereniging moet de bestuurder dan een salaris betalen dat past bij het werk dat die doet. De vereniging is werkgever en de bestuurder valt onder de werknemersverzekeringen. De bestuurder betaalt inkomstenbelasting over diens salaris.

Vrijwilligersvergoeding

Aan vrijwilligers mag je een vrijwilligersvergoeding geven. Die vergoeding is belastingvrij. Hiervoor gelden deze voorwaarden:

• De vrijwilligers krijgen een vergoeding per uur.
• De vrijwilligers zijn 21 jaar of ouder.
• De vergoeding is maximaal 5,60 euro per uur, maximaal 210 euro per maand en maximaal 2.100 euro per jaar.

Vereniging beëindigen

Wil je stoppen met de vereniging? Dan moet je een algemene ledenvergadering houden. Zet op de agenda het besluit om de rechtspersoon te ontbinden. De leden moeten hierover stemmen. Minimaal twee derde van de stemmen moet voor het besluit zijn. Behalve als hierover in de statuten iets anders staat.

Als je de rechtspersoon ontbindt, houdt de vereniging niet direct op te bestaan. Eerst moet er vereffend worden. Dat betekent dat de vereniging alle schulden en uitkeringen betaalt. Als er geld overblijft, staat in de statuten waar het geld naartoe gaat.

Boekhouding bewaren

Nadat de vereniging is beëindigd, moet je de boekhouding nog zeven jaar bewaren. In de laatste algemene ledenvergadering spreek je af welk lid dat doet. Deze persoon schrijf je in het KVK Handelsregister in.

Een vereniging stoppen kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de vereniging. Kijk op de website van die instellingen om te controleren wat je moet regelen.

Vereniging of stichting?

Meestal kies je een vereniging als je samen activiteiten wilt organiseren, bijvoorbeeld bij een sport- of buurtvereniging. Een stichting richt je vaak op als je je wil inzetten voor een goed doel. Houd ook rekening met deze verschillen tussen een stichting en een vereniging: