Handelsverdrag: soepel zakendoen maar ook meer concurrentie

Monique Ansink is eigenaar van Jumbo Spanbandfabrikant. Het bedrijf heeft een productielocatie in Hoorn. En sinds 2010 ook in Vietnam. Dichtbij de evenaar. Daar leveren rubberbomen de grondstoffen voor bijvoorbeeld de snelbinders van Jumbo Cargo Products.

Ansink levert in 26 landen over de hele wereld. Voor de import in de EU betaalt Jumbo sinds ruim een jaar geen invoerrechten meer. Dit heeft alles te maken met het handelsverdrag tussen de EU en Vietnam, dat er is sinds 2020.

• Handel laten groeien
• Minder invoerrechten
• Afspraken tussen landen
• Voordelen
• Nadelen
• Zo werkt een handelsverdrag

Handel laten groeien

Met een handelsverdrag willen twee of meer landen de handel met elkaar laten groeien. Afspraken in een verdrag maken deze onderlinge handel makkelijker. Eenvoudig importeren en exporteren moet voordeel opleveren. Bijvoorbeeld een hogere productie, meer banen, meer geld en sociale ontwikkeling. Met een handelsverdrag zijn er minder ingewikkelde documenten en invoerrechten.

Handelsverdragen zorgen voor een vrijer verkeer van goederen en diensten. Ze worden daarom ook vrijhandelsverdragen of ‘free trade agreements’ genoemd. De EU onderhandelt namens Nederland over handelsverdragen met andere landen.

Minder invoerrechten

Het grote voordeel van het handelsverdrag met Vietnam vindt Ansink de daling van invoerrechten. “In veel gevallen geldt zelfs het nultarief.” Met een oorsprongsbewijs laat Jumbo zien dat de producten gemaakt zijn in Vietnam. Door afspraken in het handelsverdrag betaal je voor zulke producten in veel gevallen geen invoerrechten bij import in de EU.

“Eerder betaalde je bij invoer zo’n vijf tot zes procent aan invoerrechten, nu vaak nul. Ik hoop dat Vietnam als productieland iets meer in beeld komt. Bijvoorbeeld tegenover China. Dan wordt het geld wat beter verdeeld. Er wonen in Vietnam meer dan 90 miljoen mensen en zij verdienen ook meer welvaart.”

Afspraken tussen landen

Voor ondernemers is het invoerrecht misschien het belangrijkste onderwerp. Toch leggen landen in een handelsverdrag meer afspraken vast. Over producteisen bijvoorbeeld. Zodat alle partijen weten wat de standaard is voor producten die zij aan elkaar leveren. Ook staan in een handelsverdrag afspraken over andere onderwerpen, zoals:

• Kappen van hout.
• Verbod op kinderarbeid.
• Verbod op gebruik van bepaalde chemicaliën.
• Testen en certificeren van medische apparaten.
• Financieren van een project in een partnerland.
• Beschermen van streekproducten, zoals Goudse kaas en champagne.
• Gelijk behandelen van elkaars bedrijven.

In het handelsverdrag met Vietnam staan afspraken over maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). “Zelf zijn wij daar al eerder mee gestart”, vertelt Ansink. “Omdat onze medewerkers in Vietnam net zo goed onze collega’s zijn. Zij hebben ook recht op een goed salaris en een fijne werkplek.” Ansink is dan ook blij dat dit nu de aandacht heeft. “De handhaving is er nog niet helemaal naar, maar bijvoorbeeld een minimumloon staat in Vietnam nu in de wet.”

Voordelen

Handelsverdragen hebben voordelen. Voor de economie van landen, en ook voor overheden en ondernemers:

• De handel tussen deelnemende landen groeit.
• De welvaart in deelnemende landen kan toenemen.
• Een verdrag verlaagt invoerrechten.
• Door een verdrag versoepelt quota. Dit zijn de vaste hoeveelheden van een product die je mag importeren of exporteren. Door versoepeling hiervan dalen prijzen en stijgt het productaanbod.
• Aangifte doen bij de douane is eenvoudiger. Dit komt omdat landen elkaars douanedocumenten erkennen. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld gezondheidscertificaten. Importeren en exporteren gaat zo sneller en simpeler.
• In een akkoord accepteren landen elkaars testen voor veiligheid en normering. Bij invoer hoef je een product niet opnieuw te testen als dit al in het andere deelnemende land is gedaan. Het staat namelijk al vast dat ze aan alle regels voldoen. Denk aan elektronica, voedsel, geneesmiddelen en onderdelen van machines en vervoersmiddelen.
• Via een handelsakkoord krijgen mensen makkelijker toestemming om te werken in het andere land. Met het erkennen van elkaars diploma’s kunnen dienstverleners en ambachtslieden eenvoudiger aan de slag.

Nadelen

Handelsverdragen hebben ook nadelen.

• Door lagere invoerrechten kan de buitenlandse concurrentie toenemen. Want een buitenlandse ondernemer verkoopt door een handelsverdrag ook makkelijker producten in Nederland.
• In sommige bedrijfstakken zie je verlies van banen wanneer de buitenlandse concurrentie toeneemt.
• Je krijgt meer administratie. Want je hebt bijvoorbeeld documenten nodig om minder invoerrechten te betalen. Dit zijn zogeheten preferentiële oorsprongsbewijzen, zoals een EUR.1, EUR-MED of factuurverklaring bij export of bij import.

Monique Ansink ziet een ander nadeel van handelsverdragen: uitsluiting. Tien jaar lang werkte ze vanuit Vietnam zónder verdrag. “Een handelsverdrag op zich is heel mooi. Maar waar twee of meer landen gaan samenwerken, worden andere landen uitgesloten. Dat heeft natuurlijk gevolgen. Wat mij betreft sluiten we met de hele wereld verdragen.”

Zo werkt een handelsverdrag

De Europese Commissie (EC) onderhandelt namens de EU met andere landen. De EU sluit de handelsverdragen af. De onderhandeling gaat in stappen. Verschillende groepen bedrijven en organisaties hebben daar belang bij. Vaak duurt het jaren voordat een handelsverdrag helemaal af is.

Invloed

In je eentje heb je als ondernemer weinig invloed op de inhoud van een handelsverdrag. Samen met vakgenoten kun je verder komen. Via een brancheorganisatie kun je bijvoorbeeld je wensen doorgeven aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in het Breed Handelsberaad. Het ministerie bespreekt dit verder met de onderhandelaars in Brussel.

Onderhandelingen

De EU sloot de afgelopen jaren handelsverdragen af met Nieuw-Zeeland (2024) en het VK (2021). In december 2024 waren de onderhandelingen over een EU-Mercosur-akkoord klaar. Op dit moment moeten het Europees Parlement en de EU-lidstaten het akkoord nog goedkeuren. Mercosur is een economische samenwerking tussen Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay. Verder lopen er onderhandelingen met Australië. 

Op de website van de Europese Commissie vind je een overzicht van alle handelsverdragen van de EU.