De stichting

Streef jij samen met anderen een sociaal, ideëel of maatschappelijk doel na, zonder winstoogmerk? Dan kun je kiezen voor het oprichten van een stichting als rechtsvorm. Alles over de stichting.

Wat is een stichting?

Een stichting is een rechtsvorm waarmee je een sociaal, ideëel of maatschappelijk doel nastreeft. Bijvoorbeeld het verzorgen van onderwijs, het organiseren van culturele evenementen of het beheer van het dorpshuis.
Bij een stichting zijn bestuursleden niet persoonlijk aansprakelijk. De stichting is volgens de wet namelijk een rechtspersoon, wat de stichting aansprakelijk maakt. Namens de stichting worden activiteiten opgepakt en de stichting kan eigenaar zijn van goederen, onroerend goed en zelf een bankrekening op naam hebben.

Een stichting kent geen leden. Voor de dagelijkse gang van zaken en het nemen van beslissingen heeft de stichting een bestuur. Meestal bestaat het bestuur uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. 1 persoon kan ook al deze functies uitvoeren. Bij grotere stichtingen zie je vaak een raad van commissarissen of een raad van toezicht. Dat is een raad die toezicht houdt op het bestuur.

Een stichting is niet bedoeld om winst mee te maken. Om doelen te bereiken kent de stichting vaak wel een geldstroom. Er zijn inkomsten en uitgaven, zoals donaties, inbreng door de oprichters, inzamelingen, erfenissen, subsidies en fondsen. Daardoor kan een batig saldo ontstaan. Een ‘winst’ die je alleen mag gebruiken om je doelen te realiseren en niet mag uitkeren aan bestuurders.

Stichting oprichten

Alleen de notaris kan een stichting oprichten. De notaris maakt de oprichtingsakte waarin de statuten van de stichting worden vastgelegd. De inhoud van deze statuten stelt de notaris in samenspraak met de oprichter(s) vast. De statuten vormen het ‘reglement’ van de stichting. Vastgelegd worden zaken als de naam, het doel, de bevoegdheden van het bestuur en de bestemming van het vermogen als de stichting wordt ontbonden.
Je moet de stichting en de bestuurders van de stichting inschrijven in het KVK Handelsregister. Het is gebruikelijk dat de notaris bij de oprichting zorgt voor deze inschrijving.

Bij het oprichten van een stichting schrijft de notaris ook de Ultimate Beneficial Owners (UBO’s) in bij KVK. Dit zijn de uiteindelijk belanghebbenden van de stichting. Bijvoorbeeld mensen die voor meer dan 25% begunstigde van het vermogen van de stichting zijn. Een stichting kan een of meer UBO's hebben. Om UBO's in te schrijven in het UBO-register gebruikt de notaris formulier 31.

Kosten

Een stichting kent geen minimaal startkapitaal. Voor het oprichten van een stichting ben je ongeveer tussen de 400 en 1.000 euro aan notariskosten kwijt. Dit is afhankelijk van de notaris en hoe complex de statuten van de stichting zijn. Daarnaast betaal je een inschrijfvergoeding voor de inschrijving van de stichting in het Handelsregister.

Naast de kosten voor de oprichting kent de stichting natuurlijk ook een financiële huishouding. Denk aan kosten voor het ontwerpen van een huisstijl of logo, verzekeringen, bank-, bestuurs-, vergader- en administratiekosten.

Een stichting die ook een onderneming heeft, moet bij een bepaalde omzet een jaarrekening deponeren. Welke gegevens je inlevert, hangt af van de omvang van de onderneming. De gemiddelde jaarlijkse kosten voor de administratie van een stichting liggen tussen de 600 tot 1.800 euro.

Aansprakelijkheid en schulden

Een stichting is een rechtspersoon. Dit betekent dat de stichting aansprakelijk is voor schulden en de bestuurders in principe niet. Er zijn uitzonderingen op deze regel. Bestuurders zijn namelijk wel aansprakelijk bij wanbestuur. Geef daarom een bestuurswissel binnen acht dagen door aan KVK. Afgetreden bestuurders die nog in het Handelsregister staan blijven namelijk aansprakelijk.

Tekenbevoegdheid van het bestuur

Het bestuur is als geheel tekenbevoegd. Dat houdt in dat de bestuurders namens de stichting contracten mogen tekenen of rechtshandelingen kunnen uitvoeren. Wie alleen mag tekenen en wie met anderen moet tekenen, staat in de statuten. Hierin kun je voorwaarden opnemen over de tekenbevoegdheid.

Wijziging in bestuur

Een wijziging van bestuursleden kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de stichting. Raadpleeg de website van de desbetreffende (financiële) instelling welke stappen je moet volgen bij het wijzigen van bestuursleden.

Heb je schulden?

De stichting is als rechtspersoon aansprakelijk. Als de stichting wordt ontbonden en er zijn schulden, dan zijn jij en je medebestuursleden daarvoor niet aansprakelijk, tenzij er sprake is van wanbestuur.

Als de stichting leveranciers niet meer kan betalen en openstaande schulden niet meer aflossen, zijn er mogelijkheden om snel hulp te zoeken. Kijk in het stroomschema schulden waar je met je zakelijke en/of privéschulden terecht kunt.

Belastingen

Of de stichting btw moet inhouden en afdragen aan de Belastingdienst hangt af van de specifieke situatie. Bij de Belastingdienst check je of je stichting belastingaangifte moet doen.

Vennootschapsbelasting

Meestal heeft een stichting niet te maken met vennootschapsbelasting over de winst. Tenzij de stichting een onderneming heeft. Om een onderneming te hebben moet je aan drie voorwaarden voldoen:

• duurzame organisatie van kapitaal en arbeid
• deelname aan het economische verkeer
• oogpunt om winst te behalen

Is er sprake van een onderneming? Dan kan de stichting ook gebruikmaken van de aftrekposten voor vennootschapsbelasting, zoals verschillende vormen van investeringsaftrek.

Administratie

Een stichting moet een administratie bijhouden. Hiervoor geldt een bewaarplicht van 7 jaar.
De inkomsten en uitgaven moet je vastleggen. De inkomsten bij een stichting bestaan uit eigen activiteiten, donaties en subsidies.
Het bijhouden van de administratie is de verantwoordelijkheid van de penningmeester.
Naast de uitwerking van de boekhouding vallen ook kassabonnen, overeenkomsten, correspondentie of digitale data onder de administratie.

Uitkeringenregister

Sinds 8 juli 2020 moet een stichting die uitkeringen doet een apart uitkeringenregister bijhouden. Hierin moet je de namen en adressen opnemen van personen waaraan een uitkering is gedaan. Ook de datum en de hoogte van de uitkering moet je vastleggen. Het gaat dan alleen om uitkeringen die niet meer bedragen dan 25 procent van het voor uitkering vatbare bedrag in het boekjaar.

Doet een stichting een uitkering die meer bedraagt dan 25 procent van het voor uitkering vatbare bedrag in een boekjaar, dan moet degene aan wie deze uitkering plaatsvindt zich in het UBO-register registreren.

Dit uitkeringenregister is niet openbaar, alleen de Belastingdienst kan het inzien. Het bestuur van de stichting moet het uitkeringenregister goed bijhouden. Als het bestuur dat niet doet kan dit leiden tot onbehoorlijk bestuur. Voor onbehoorlijk bestuur ben je als bestuurder aansprakelijk.

Personeel

Een stichting mag personeel in dienst hebben. Hiervoor betaalt de stichting als werkgever loonheffingen en sociale premies. Neem je voor het eerst een werknemer aan? Registreer je dan als werkgever bij de Belastingdienst en geef het aantal werkzame personen door aan KVK.

Vergoeding voor bestuursleden

De meeste bestuurders binnen een stichting werken vrijwillig en onbetaald. Je kunt ervoor kiezen bestuurders een onkostenvergoeding te geven in de vorm van reiskosten en verblijfskosten. Een andere mogelijkheid is het verstrekken van vacatiegeld. Dat is een vergoeding voor bestuursleden per vergadering. De bestuurder is hierbij niet in loondienst.

Het kan voorkomen dat een bestuurder wel in loondienst is van een stichting. Er moet dan sprake zijn van een gezagsverhouding, een salaris en het verrichten van werkzaamheden in relatie tot dat salaris. De stichting is dan werkgever en de bestuurder valt onder de werknemersverzekeringen. De bestuurder betaalt inkomstenbelasting over zijn salaris. 

Vrijwilligersvergoeding

Aan vrijwilligers mag je belastingvrij een vrijwilligersvergoeding uitkeren. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:

• Je krijgt per uur een vergoeding voor je inzet.
• Je bent 21 jaar of ouder.
• Je krijgt een vergoeding van maximaal 5 euro per uur, met een maximum van 190 euro per maand en 1.900 euro per jaar.
• Deze maximumbedragen zijn het totaal van de vergoeding voor je inzet.

Werk je bij verschillende organisaties als vrijwilliger? En krijg je per organisatie niet meer dan de maximumvergoeding, maar alles bij elkaar opgeteld wel? Dan moetje de vergoedingen opgeven in je aangifte inkomstenbelasting en is de vergoeding belast met inkomstenbelasting, tenzij de vergoeding je kosten dekt.

Stichting beëindigen

Om een stichting te beëindigen, moet het bestuur de rechtspersoon ontbinden. Een ontbonden rechtspersoon houdt niet direct op te bestaan. De rechtspersoon is pas beëindigd als er vereffend is. Dat betekent dat alle schulden en uitkeringen zijn betaald. Blijft er vermogen over? In de statuten staat waar het geld naartoe gaat.

Als de stichting ophoudt te bestaan, moet je de boekhouding van de stichting nog 7 jaar bewaren. Het bestuur wijst de persoon aan die dit doet. Deze persoon wordt ingeschreven in het KVK Handelsregister.

Het opheffen van je stichting kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfonds of bankrekening van de stichting. Raadpleeg de website van de desbetreffende (financiële) instelling om te controleren welke stappen je moet volgen bij het opheffen van een stichting.

Stichting of vereniging?

Wanneer kies je voor een stichting en wanneer voor een vereniging? Tussen de rechtsvormen bestaan verschillen en gelden andere regels. De belangrijkste aandachtspunten bij je keuze:

• Een stichting richt je verplicht op via de notaris en schrijf je in bij KVK. Bij een vereniging hoeft dat niet. Het wordt wel aangeraden, omdat je op die manier de hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders beperkt.
• Een vereniging heeft leden. Een stichting niet, die heeft alleen een bestuur en soms een raad van commissarissen of een raad van toezicht. De leden van de vereniging kiezen het bestuur. Daardoor heeft een vereniging in de praktijk een meer democratisch karakter.
• De besluitvorming bij een vereniging is bij belangrijke zaken complexer, omdat leden bij belangrijke besluiten ook een stem hebben. Bij een stichting ligt de uiteindelijke beslissing bij het bestuur, want er zijn geen leden.
• Meestal kies je een vereniging als je gezamenlijk maatschappelijke activiteiten wilt ontplooien, bijvoorbeeld bij een sport- of buurtvereniging. Een stichting richt je meestal op om een ideëel doel te behalen of je daarvoor in te zetten. Denk aan goededoelenstichtingen.
• In tegenstelling tot een vereniging kan 1 persoon een stichting oprichten.