Zakendoen met Duitsland, dit moet je weten

Duitsland is de belangrijkste handelspartner van Nederland. Volgende stap in de relatie is die van sterke innovatiepartner. Duitsers houden van de innovatieve en creatieve oplossingen die Nederlandse ondernemers bieden. Zo vormen Duitse degelijkheid en Nederlandse kennis een goede combinatie. De Duitse overheid zet met haar economisch stimuleringspakket sterk in op duurzame mobiliteit. Daarnaast liggen er kansen op het vlak van digitalisering en gezondheid.

Veel Nederlandse ondernemers zijn al actief op de Duitse markt. Dit komt door de stabiele economische situatie en de omvang van de afzetmarkt. En Duitsland is een buurland. Het land bestaat uit zestien deelstaten. De regeringen van de deelstaten hebben hun eigen ministeries. En soms eigen wetten. Hierdoor zijn de regionale verschillen groot. Ook de dialecten die Duitsers spreken, verschillen per regio. In dit artikel lees je over de zakelijke kansen die Duitsland biedt. En welke regels je tegenkomt als je goederen en diensten importeert of exporteert.

Actueel

Duitse economie krimpt

De Duitse economie krimpt in 2023 met 0,6%. Dit komt vooral door een tekort aan geschoold personeel. Ook groeit de vergrijzing in Duitsland en gaat de digitalisering minder snel dan in andere Europese landen. Deze landen hebben juist een lichte economische groei. 

H2Global

Nederland en Duitsland gaan meer samenwerken op het gebied van energie en klimaat. Zo trekken beide landen samen op in het Duitse project H2Global. Dit project startte in juni 2021 met 900 miljoen euro aan staatssteun van Duitsland. Met als doel het versnellen van de ontwikkeling van waterstof. Vooral in de industrie neemt de vraag naar groene waterstof naar verwachting snel toe.

Innovatiepact

Op 21 januari 2021 ondertekenden Nederland en Duitsland een innovatiepact. De overheden van beide landen willen intensiever samenwerken met het bedrijfsleven. Vooral binnen de innovatieve en duurzame industrie. 

Wederzijdse handel

Duitsland staat traditioneel bekend als industrieland met sectoren zoals automotive en machines. Door de jaren heen groeide de dienstensector met zakelijke dienstverlening, logistiek en telecom.

In 2021 exporteerden Nederlandse ondernemers goederen ter waarde van ruim 133 miljard euro naar Duitse afnemers. Dit is 24,9% meer dan in 2020. Exportproducten waren vooral elektrische apparaten, toestellen voor telecommunicatie, groente en fruit. Belangrijkste importproducten uit Duitsland waren voertuigen voor wegvervoer, elektrische apparaten, machines, medicinale en farmaceutische producten. De totale import uit Duitsland was in 2021 bijna 92 miljard euro. Een stijging van 22,6% vergeleken met 2020. Bekijk de belangrijkste cijfers over de Nederlands-Duitse handel.

Kansrijke sectoren

Met ruim 83 miljoen inwoners is de Duitse economie de grootste van Europa. Er liggen kansen voor Nederlandse ondernemers door de hoge welvaart en omdat we buren zijn. Duitsland is een uitgestrekt gebied. De regio Noordrijn-Westfalen is alleen al zo groot als Nederland. Richt je daarom op de regio met de beste kansen voor je product of dienst. Kansen liggen bijvoorbeeld in de sectoren biogas, duurzame mobiliteit, digitalisering landbouw, energie en klimaat. 

In bovenstaande sectoren zijn ook kansen voor innovaties van Nederlandse startups

Contacten leggen

Duitsers hebben het liefst contact met plaatselijke zakenpartners of bedrijven. Duits personeel aanstellen of inhuren maakt het zakendoen makkelijker. Je kunt ook een lokale distributeur of handelsagent aanstellen, verkopen via een webshop of plaatselijk een eigen vestiging oprichten. Zorg dat je Nederlandse bedrijf een aantrekkelijke uitstraling heeft. Dit doe je met een Duits telefoonnummer, Duitstalige website en Duits verkoopmateriaal zoals brochures. Veel Duitsers verstaan de Engelse taal wel, maar communiceren liever in het Duits. 

Beursland Duitsland

Duitsland is beursland nummer één in Europa. Het land staat bekend om haar vaktechnische beurzen voor vrijwel alle sectoren. Door een bezoek aan een lokale vakbeurs krijg je snel inzicht in de Duitse markt. Je legt hier je eerste zakelijke contacten en bouwt zo een netwerk op. In de AUMA Trade Fair-database vind je een overzicht van lokale beurzen en tentoonstellingen.

Ondersteuning

Verschillende organisaties ondersteunen je bij je zoektocht naar geschikte partners. Soms betaal je hiervoor. 

  • Enterprise Europe Network (EEN) is een professioneel netwerk van 600 organisaties in ruim 56 landen waaronder Duitsland. In de digitale databank van EEN vind je profielen van Duitse bedrijven die op zoek zijn naar samenwerkingspartners.
  • RVO helpt je bij het vinden van betrouwbare Duitse zakenpartners. Hiervoor gebruikt RVO haar buitenlandnetwerk. Dit netwerk bestaat uit ambassades en Netherlands Business Support Offices (NBSO’s). RVO maakt een overzicht van zakenpartners voor je op basis van je vragen en eisen. Ook een persoonlijke introductie is mogelijk. 
  • Nederland heeft in Duitsland drie NBSO’s. In Frankfurt, Hamburg en Stuttgart. Deze handelskantoren van de Nederlandse overheid helpen je bij het vinden van vertegenwoordigers en samenwerkingspartners. Ook geven ze informatie over de markt en plaatselijke wetten en regels. De medewerkers kennen de Duitse markt, spreken de taal en hebben een zakelijk netwerk.  
  • Duitse kamers van koophandel helpen je bij de juiste contacten vinden en controleren. Ook helpen ze met je nevenvestiging of filiaal registreren.

Wil je je plannen met een adviseur bespreken? Bel dan met het KVK Adviesteam: 0800 21 17.

Zakelijke cultuur

We zijn dan wel buren, toch is de Duitse zakelijke cultuur anders dan de Nederlandse. Een paar voorbeelden: Duitsers zijn formeler en werken vaak in bedrijven met duidelijke hiërarchische verhoudingen. Gebruik bij je eerste contact geen voornamen en onderhandel op het juiste niveau. In gesprek gaan met medewerkers die geen beslissingen mogen nemen brengt je niet verder. Investeer tijd in je zakelijke relaties en bouw zo wederzijds vertrouwen op. Duitsers houden van specialisten. Wees trots op je specialisme en laat dit tijdens een gesprek duidelijk blijken. En straal degelijkheid en kwaliteit uit. Zo zijn er nog meer do’s en don’ts.

Afspraken schriftelijk vastleggen

Leg afspraken met je Duitse partners schriftelijk vast. Een Duitser houdt zich aan de gemaakte afspraken en verwacht dit ook van diens zakelijke partner. Betrouwbaar zijn helpt je bij het zakendoen. Laat je contract en voorwaarden beoordelen door een jurist met kennis van het Duitse recht. Schakel voor het vertalen van juridische documenten een beëdigd vertaler in.

Het vastleggen van afspraken in een offerte is een andere mogelijkheid. Dit doe je vooral bij een eenmalige koop of levering. In Duitsland zet je op een offerte dezelfde verplichte informatie als op andere zakelijke correspondentie. Maak afspraken over prijzen en de gewenste manier van betalen. En wie het transport betaalt en regelt. Bespreek met elkaar onder welke Incoterm® de levering plaatsvindt. Neem deze op in je offerte of contract. Gebruik bijvoorbeeld deze modelcontracten. Voorkom problemen en vraag je Duitse partner om een schriftelijk akkoord op je offerte of algemene voorwaarden.

Starten met export? Ontdek wat je moet regelen

Goederen exporteren

Je sloot een zakelijk contract en exporteert je product naar Duitsland. Binnen de EU zijn geen echte grenzen. De EU is een zogeheten interne markt met vrij verkeer van goederen. Je doet geen uitvoeraangifte. En je klant betaalt geen invoerrechten. Je Duitse klant draagt de btw af. Dit kan alleen wanneer beide partijen een geldig btw-identificatienummer hebben. Wanneer je Duitse klant geen btw-id heeft, factureer je met Nederlandse btw.

Wanneer je accijnsgoederen exporteert, draagt je Duitse klant accijns af. Voor de btw-heffing over accijnsgoederen zijn er speciale regels. De Duitse douane vertelt je meer over accijns en andere verbruiksbelastingen.

Wetten en regels voor producten

Omdat Nederland en Duitsland EU-landen zijn is de wet- en regelgeving voor producten deels gelijk. Een paar verschillen:

  • Het Produktsicherheitsgesetz (ProdSG). Deze productveiligheidswet zorgt voor gelijkvormige veiligheidsnormen voor (consumenten)producten. HIerin staan bijvoorbeeld speciale etiketteringseisen voor het opsporen van producten en de aanbieder ervan.  
  • Product- of garantie-eisen zijn misschien anders. Duitsland eist bijvoorbeeld zwaardere kwaliteitsbewijzen voor installatietechniek en ICT met de DIN-norm (Deutsches Institut für Normung). In Nederland heb je voldoende aan de NEN-norm (NEderlandse Norm). Wil je hetzelfde product in Duitsland verkopen? Regel dan een NEN- en DIN-norm voor je product. Neem voor meer informatie contact op met het Duitse Product Contact Point
  • Controleer bij export van planten, groenten, fruit of plantaardige producten of er extra regels zijn in Duitsland. Doe dit ook voor de export van dieren of dierlijke producten. Lever je geneesmiddelen aan Duitsland? Dan heb je waarschijnlijk een exportcertificaat van Farmatec nodig.
  • Breng je verpakte producten op de Duitse markt brengt? In de Duitse verpakkingswetgeving staat dat de eerste partij in de keten de verpakking terugneemt. Deze zogeheten Erstinverkehrbringer brengt de producten inclusief verpakking op de Duitse markt. De Duitse naam voor deze wet is VerpackGesetz of VerpackG. 
  • De verkoop van elektrische of elektronische apparaten in Duitsland valt onder het Elektrogesetz. Deze wet is er voor alle producenten en verkopers. Ook voor buitenlandse aanbieders. Je meldt je onder andere aan bij het Stiftung Elektro-geräte Register (ear). Doe dit voordat je producten op de markt brengt. Ook ben je bij B2C-verkopen verantwoordelijk voor de kosten van het terugnemen en verwijderen van apparaten. 

Goederen importeren

Goederen die je koopt van ondernemers uit andere EU-landen zijn voor de btw meestal belast in Nederland. Een invoeraangifte is niet nodig. En je betaalt geen invoerrechten. Van je Duitse leverancier ontvang je meestal een factuur met 0% btw. De verschuldigde btw bereken je zelf en geef je op in je btw-aangifte.

Voor de invoer van accijns-of verbruiksbelastinggoederen in Nederland zijn misschien andere regels. Bij import van een personenauto, motor of bestelauto uit Duitsland betaal je bpm en omzetbelasting. De Belastingdienst geeft informatie over de btw bij import van specifieke goederen en in bijzondere situaties.

Europese wetten en regels

Producten die Duitsland in mogen, mag je ook op de Nederlandse markt verkopen. Soms verbiedt de Nederlandse overheid een Duits product. Dit kan alleen als de gezondheid en veiligheid van consumenten in gevaar komt. Of het milieu. Dit staat in de Warenwet. Houd ook rekening met de productaansprakelijkheid.

Rijverbod Duitsland

Op het hele Duitse wegennet is op zon- en officiële feestdagen een rijverbod voor vrachtwagens en trekker- of opleggercombinaties. Het rijverbod duurt van van 0.00 tot 22.00 uur. 

Binnen de EU zijn er regels voor de transportsector. Er zijn strenge controles op rij- en rusttijden voor chauffeurs. Een chauffeur heeft een maximale arbeidstijd van 60 uur per week. Bij het passeren van de Duits-Nederlandse grens geven chauffeurs dit in de tachograaf aan. 

Dienstverlening

Nederlandse dienstverleners kunnen hun diensten ook in Duitsland aanbieden. Dit mag zonder lokale vestiging. Net als in Nederland mag je in Duitsland niet alle beroepen vrij uitoefenen. Voor vrije beroepen als fotograaf, adviseur of tekstschrijver heb je geen diploma of vergunning nodig. Duitsland heeft veel beschermde beroepen. Voor deze beroepen heb je een diploma nodig om jezelf zo te mogen noemen. Bijvoorbeeld een bakker, kapper of orthopeed.

Vergunningsplicht

Bij het uitvoeren van werkzaamheden in bijvoorbeeld de bouw stelt Duitsland eisen aan je vakbekwaamheid. Ga na of dit ook voor jouw branche geldt. Op de site van het Zentralverband des Deutschen Handwerks (ZDH) vind je een actueel overzicht van vergunningsplichtige beroepen. Vakbekwaamheid toon je aan met een EU-verklaring van KVK. 

Arbeidswetgeving

Gaat een medewerker of ga je zelf tijdelijk aan de slag in Duitsland? Controleer dan vooraf of een digitale aanmelding nodig is bij de Finanzkontrolle Schwarzarbeit van de Duitse douane. Voor werkzaamheden uitvoeren op Duits grondgebied is er Duitse arbeidswetgeving, het Arbeitnehmer-Entsendegesetz (AEntG). Je houdt je hierbij aan Duitse regels voor onder meer minimumlonen en het minimumaantal betaalde vakantiedagen. En aan de voorwaarden voor gezondheid, veiligheid en hygiëne op het werk. In Duitsland vindt actieve controle plaats. Vooral op bouwplaatsen. 

Sociale zekerheid

Met een A1/certificate of coverage toon je aan dat je sociaal verzekerd bent in Nederland. Dit certificaat vraag je aan bij de Sociale Verzekeringsbank. Je betaalt in Duitsland dan geen sociale premies.

Btw

Het soort Duitse klant aan wie je de dienst verleent, bepaalt of je btw berekent. Bij dienstverlening aan een particulier breng je meestal Nederlandse btw in rekening. Wanneer je opdrachtgever een bedrijf is, breng je geen btw in rekening. Je verlegt deze naar je afnemer. Je Duitse klant berekent in dat geval zelf de btw en geeft deze lokaal aan. Beide partijen hebben dan een geldig btw-identificatienummer. 

Inkomstenbelasting

Werken je medewerkers in een periode van twaalf maanden meer dan 183 dagen per jaar in Duitsland? En werken ze vanuit je bedrijf in Duitsland? Dan betalen ze inkomstenbelasting in Duitsland vanaf de eerste dag dat ze in Duitsland werkt. Dit staat in de 183-dagenregeling.

Fiscaal vertegenwoordiger

Het begrip fiscaal vertegenwoordiger zoals we dat in Nederland kennen, bestaat niet in Duitsland. Heb je voor lokale verkopen of dienstverlening een Duits btw-nummer nodig? Dan vraag je dit zelf aan bij het belastingkantoor in Kleef. Of je wijst een fiscaal agent in Duitsland aan. Deze agent vraagt een btw-nummer voor je aan. En regelt daarna al je btw-verplichtingen in Duitsland. Fiscale agenten zijn bijvoorbeeld accountants of boekhouders met een vestiging in Duitsland.