Zakendoen met Turkije, dit moet je weten

Nederland en Turkije doen veel handel met elkaar. Door de douane-unie betalen importeurs in de EU en Turkije meestal geen invoerrechten. Dit maakt zakendoen met Turkije erg aantrekkelijk voor Nederlandse bedrijven.

In dit artikel lees je meer over het zakendoen met Turkije. En over de regels die je tegenkomt bij het importeren en exporteren van producten.

• Actueel
• Handel met Turkije
• Contacten leggen
• Betalingsverkeer
• Contracten
• Producten exporteren
• Producten importeren
• Dienstverlening

Actueel

Zware aardbevingen troffen op 6 februari 2023 het zuiden en zuidoosten van Turkije. Er vielen veel slachtoffers en huizen, bedrijven en wegen raakten beschadigd. De kosten voor het herstel zijn enorm. De aardbevingen hadden een groot effect op de mensen en de economie. Als je zakendoet in Turkije heeft dit mogelijk nog steeds invloed.

Inflatie

De Turkse economie groeide in 2022 volgens het Turkse statistiekbureau TÜIK met 5,6%. Turkije heeft een hoge inflatie. In juli 2023 waren de prijzen bijna 48% hoger dan in dezelfde maand een jaar geleden. Deze hoge inflatie heeft grote gevolgen voor de koopkracht van de bevolking. De zwakke Turkse Lira maakt het importeren in Turkije duur en het importeren vanuit Turkije goedkoop. 

Moeizame relatie

Turkije is sinds 1999 kandidaat-lidstaat van de EU. De onderhandelingen gaan niet makkelijk. Er zijn vanuit de EU sancties tegen Turkije. Deze richten zich op bepaalde mensen en bedrijven die betrokken zijn bij het boren naar koolwaterstof in de zee bij Cyprus. Volgens de EU mag dit niet.

Handel met Turkije

In 2022 importeerde Nederland ruim 5,3 miljard euro aan goederen uit Turkije. Dit zijn vooral textielproducten zoals kleding, garens en weefsels. Andere belangrijke importproducten zijn groenten en fruit, ruwe aardolie en aardolieproducten en ijzer en staal.

De export van goederen naar Turkije was in 2022 ruim 8,4 miljard euro. Turkije koopt veel metaalertsen en metaalafval, organische chemicaliën en primaire kunststoffen in Nederland. Bij RVO vind je informatie over de handel tussen Nederland en Turkije.

Kansrijke sectoren

Turkije ligt op de grens van Europa en Azië en is negentien keer groter dan Nederland. Met ruim 85 miljoen inwoners is het een enorme consumentenmarkt. De hoofdstad Ankara ligt in het midden van het land. Andere belangrijke steden zijn Istanbul en Izmir in het westen. Turkije heeft veel familiebedrijven. Grote sectoren zijn de landbouwsector, de auto-, petrochemische en machine-industrie.

Mogelijkheden zijn er voor Nederlandse bedrijven met kennis van stadsontwerp, waterbeheer en duurzame energie. In de marktrapporten van RVO lees je meer over deze en andere sectoren.

Contacten leggen

Zoek je Turkse leveranciers of klanten? Bezoek dan beurzen of neem er aan deel. Overzichten van Turkse beurzen vind je bij The Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey' (TOBB). Of maak gebruik van RVO en het Europese Enterprise Network (EEN). Zij helpen Nederlandse ondernemers bij het leggen van contacten. 

Controleer de betrouwbaarheid van je zakenpartner goed voordat je zakendoet. Turkse bedrijven schrijven zich in bij de plaatselijke Trade Registry Office. Kijk of het bedrijf daar een registratie heeft.

Zakelijke cultuur

Nederland en Turkije hebben een verschillende cultuur. Onderzoek dit voordat je zakendoet. De Turkse zakencultuur werkt volgens een rangorde en is formeel. Zeker wanneer je zakendoet met familiebedrijven. De directeur of eigenaar beslist vaak alleen. Een persoonlijke relatie opbouwen past helemaal binnen de Turkse ‘ons-kent-ons’-cultuur. Respecteer de gedragsregels en gedragsvormen in Turkije. Zo vergroot je de kans op succes. Hieronder enkele tips:

• Praat niet over gevoelige politieke en godsdienstige onderwerpen. Respecteer de Turkse regering, vlag en Atatürk. Atatürk was de oprichter van de republiek Turkije.
• Turkije is vooral islamitisch. Er zijn kledingregels voor vrouwen en eetgewoontes. Bijvoorbeeld geen varkensvlees en alcohol. In grote steden zoals Istanbul en Izmir gaat men soms losser om met de regels dan op het platteland en in de kleine steden.
• Onderhandelen hoort bij de Turkse zakencultuur. Hiervoor nemen Turken uitgebreid de tijd. Een lagere prijs nu hebben ze liever dan een hogere winst later.
• Neem een klein cadeau mee als je kennismaakt met je toekomstige zakenrelatie. Turken zijn daar blij mee.

Betalingsverkeer

De Turkse lira is erg gevoelig voor koersschommelingen. Meestal wordt in Turkije met euro’s of US-dollars betaald. Spreek duidelijk af wanneer betaling plaatsvindt en in welke valuta. Ben je exporteur dan biedt vooruitbetaling de meeste zekerheid. Importeer je uit Turkije dan is betaling na aflevering het meest geschikt. Gaat je Turkse zakenpartner hier niet mee akkoord, kies dan voor een andere betalingsvorm. Informeer bij je bank naar de betalingsvorm en valuta die het beste past bij de transactie. En controleer betaalgewoonten en betaalgedrag.

Contracten

Zet de afspraken met je Turkse zakenpartner op papier. Laat deze schriftelijke contracten controleren door een jurist met kennis van het Turkse recht. Turkije voert een uitspraak van een Nederlandse rechter niet automatisch uit.

Zakelijke problemen oplossen kan ook door arbitrage. Hierbij beslist een onpartijdige organisatie. In plaats van een rechter doet een arbitragehof uitspraak. Zoals het Hof van Arbitrage van de International Chamber of Commerce (ICC). Turkije en Nederland zijn aangesloten bij het Verdrag van New York. Hierdoor accepteren ze elkaars arbitrale uitspraken en de uitvoering ervan.

Producten exporteren

Voor export naar Turkije is een uitvoeraangifte bij de douane, factuur, transportdocument en paklijst nodig. Soms gebruik je extra documenten. Meestal vraagt je Turkse klant om een ATR-certificaat. Je producten moeten voldoen aan de Turkse producteisen.

Je berekent aan je Turkse klant 0% btw. Zorg wel dat je in je administratie bewijst dat de goederen de EU verlaten. Dit doe je met een ‘Confirmation of Exit’. Dit is het bewijs van uitvoer van de douane. Bewaar ook transportdocumenten en betaalbewijzen.

ATR-certificaat

Met Turkije heeft de EU een douane-unie. Hierdoor betalen Turkse importeurs geen invoerrechten op producten van herkomst uit de EU. Het gaat dan om producten die gemaakt zijn in de EU. Of om producten van buiten de EU die zijn ingevoerd in de EU. Met een ATR-certificaat toon je de EU-herkomst van de goederen aan.

Soms wel invoerrechten

Ondanks de douane-unie heft Turkije sinds 2015 op verschillende producten van herkomst uit de EU invoerrechten. Voor deze producten is alleen vrijstelling van invoerrechten mogelijk als ze gemaakt zijn in de EU. In dit geval heb je behalve een ATR-certificaat ook een Certificaat van Oorsprong nodig. De Turkse importeur gaat via het Turkse douanesysteem BILGE na of een Certificaat van Oorsprong verplicht is.

Landbouwgoederen en staalgoederen

De douane-unie en het ATR-certificaat gelden niet voor veel landbouwgoederen en sommige staalgoederen. Voor deze producten betaalt de Turkse importeur geen invoerrechten met een EUR.1-certificaat. Je vraagt dit certificaat in Nederland aan bij KVK. Voor zendingen onder de 6.000 euro kun je een factuurverklaring gebruiken in plaats van een EUR.1-certificaat.

Een EUR.1-certificaat en factuurverklaring gebruik je alleen voor preferentiële oorsprongsproducten. Dit zijn producten die geheel en al verkregen of toereikend bewerkt zijn in de EU. Is een EUR.1-certificaat of factuurverklaring niet mogelijk? Dan betaalt de importeur in Turkije invoerrechten.

Andere documenten

Omdat Turkije geen EU-lidstaat is, doe je voor je exportzending een uitvoeraangifte bij de Nederlandse Douane. Vaak regelt een vervoerder of een douane-expediteur dit voor je. Laat je Turkse klant de invoer bij de Turkse douane regelen. Als je zelf invoert betaal je namelijk Turkse btw en eventuele invoerrechten.

Welke andere exportdocumenten je nodig hebt, hangt af van het product dat je exporteert. In ‘My Trade Assistant’ van Access2Markets zoek je op welke documenten je gebruikt voor invoer van je product in Turkije. In het artikel ‘Exporteren met de juiste documenten’ lees je hoe My Trade Assistant werkt. Vraag ook bij de Turkse importeur na welke documenten je bij invoer nodig hebt.

Producteisen

Je producten moeten voldoen aan de Turkse eisen. In Access2Markets staan de producteisen voor verschillende productgroepen. Vraag vooraf bij je Turkse klant naar de producteisen. Misschien moet je het product laten certificeren of testen als bewijs dat het aan de Turkse eisen voldoet.

Producten importeren

Je betaalt meestal geen invoerrechten als je goederen uit Turkije importeert. Let bij invoer uit Turkije op de Europese en nationale eisen voor het product. In het artikel importeren uit Turkije lees je meer over wat er komt kijken bij importeren.

Wil je je import- of exportplannen met een adviseur bespreken? Bel dan met het KVK Adviesteam: 0800 21 17.

Dienstverlening

Ga je tijdelijk werken in Turkije? Vraag aan het Turkse consulaat of je een visum nodig hebt. Dit hangt bijvoorbeeld af van het soort werkzaamheden en hoelang je in Turkije blijft.

Sociale zekerheid

Werk je tijdelijk in Turkije dan blijf je meestal in Nederland sociaal verzekerd. Je vraagt bij de Sociale Verzekeringsbank een A1/certificate of coverage aan. Je laat daarmee aan de Turkse arbeidsinspectie zien dat je verzekerd bent in Nederland. Je betaalt dan geen premies in Turkije.

Omzetbelasting

Met deze hulpmiddelen van de Belastingdienst zie je of je dienst in Nederland of Turkije is belast met btw.

• Leveren van goederen naar het buitenland (eventueel met installeren of monteren).
• Diensten in en uit het buitenland.

ATA-Carnet

Doe je een klus in Turkije waarvoor je gereedschap meeneemt en weer mee terugneemt? Of neem je tijdelijk producten mee voor je deelname aan een beurs  of voor demonstratie? Vraag dan een ATA-carnet aan. Met dit ‘goederenpaspoort’ betaal je geen invoerrechten, btw of borgsom bij aankomst in Turkije en terugkeer in de EU.